Không có bữa trưa nào miễn phí

Một chủ doanh nghiệp có bài đăng đàn trên Facebook kể về sự việc máy tính doanh nghiệp mình đã bị nhiễm ‘botnet’ như thế nào, và qua đó tin tặc đã khai thác để trục lợi khiến doanh nghiệp bị tổn thất. Bài viết nhanh chóng nhận được hàng ngàn lượt chia sẻ, bình luận và quan tâm bao gồm cả khen và chê. 

‘Thực chất, máy tính của anh T. đã nhiễm một loại mã độc chứ không phải botnet như bài viết gọi tên. Mã độc gọi chung có nhiều dạng, từ trojan, rootkit, keylogger hay loại mã độc tống tiền ransomware phổ biến nhất hiện nay. Botnet là mạng các "máy tính ma" hay còn gọi là zombie bị tin tặc thao túng qua các lỗ hổng hay mã độc ẩn mình trong máy tính", ông Ngô Trần Vũ, Giám đốc NTS Security cho biết.

‘Với sự phổ biến của Internet hiện nay, kẻ gian có rất nhiều cách thức để rải mã độc đến với những người dùng mới, hoặc những người thờ ơ với bảo mật thiết bị sử dụng. Những kênh phổ biến để kẻ gian tìm kiếm nạn nhân là những blog, kênh diễn đàn, mạng xã hội chia sẻ tài nguyên lậu miễn phí. Và dĩ nhiên không có gì là miễn phí, chúng luôn tặng kèm những món quà bất ngờ mà nạn nhân không hay biết’, ông Vũ nhận định.

Trong câu chuyện của anh T. thì việc tải phần mềm đồ họa bản lậu (bản crack, bẻ khóa phần mềm) là hành động tạo ra nguy cơ đối với tài sản của mình, bao gồm vấn đề về bản quyền phần mềm và bảo mật.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ là mục tiêu

Anh T. không phải là số ít. Các doanh nghiệp quy mô nhỏ thường không xem trọng vấn đề bản quyền phần mềm, muốn sử dụng miễn phí các phần mềm ‘xịn’ nên thả cửa tải các phần mềm chuyên dụng phục vụ cho công việc hàng ngày, từ hệ điều hành Windows phiên bản đóng gói sẵn (dạng Ghost, Iso), bộ ứng dụng văn phòng Office hay các phần mềm đồ họa và multimedia cao cấp rất phổ biến như Adobe Photoshop, Illustrator, After Effects, AutoCAD, Vegas Pro… hoặc thậm chí nhỏ lẻ như công cụ nén tập tin WinZip, WinRAR, công cụ tải IDM.

Hầu hết chúng có mặt trên các website mạng ‘underground’ hay các mạng torrent, mạng xã hội chia sẻ miễn phí, người dùng bắt buộc phải tắt các công cụ bảo mật trên máy tính của mình như Anti-virus hay Internet Security (nếu có) để tải về. Bởi các công cụ này quét được mã độc núp trong các công cụ bẻ khóa như Keygen, Patch, Crack hay các tập tin đã nhiễm mã độc sẵn.

Các doanh nghiệp thường ‘ngậm bồ hòn làm ngọt’ khi xảy ra sự cố vì sai lầm của chính mình. Họ không nhận được sự hỗ trợ từ phía nhà phát triển phần mềm, thay vào đó còn có thể nhận các án phạt từ các cơ quan chuyên trách. Họ đối mặt với những nguy cơ an toàn thông tin khi mã độc và tin tặc thâm nhập vào thiết bị hay hệ thống, đánh cắp hoặc tống tiền. Dữ liệu bị thất thoát. Thương hiệu của họ bị tổn hại, và theo đó, các mối quan hệ hợp tác với đối tác hoặc khách hàng quốc tế cũng ảnh hưởng.

Đừng "mất bò mới lo làm chuồng"

Thực tế, các loại mã độc nhúng trong phần mềm lậu ngày càng tinh vi, khó phát hiện hơn bởi những người dùng phổ thông. Biến thể mới của mã độc HotRat được ghi nhận vào tháng 8 tiếp tục hoành hành sôi động tại Đông Nam Á qua những hành vi tải dùng tràn lan phần mềm lậu trong khu vực.

Ông Vũ cho biết, những giải pháp bảo vệ tổng thể như Kaspersky Total Security rất hữu ích cho người dùng cá nhân hoặc doanh nghiệp quy mô nhỏ, tuy nhiên, với các doanh nghiệp quy mô lớn hơn năm thì nên chọn các giải pháp bảo mật kết hợp sao lưu dữ liệu vì dữ liệu là tài sản rất giá trị mà hiện nay các loại mã độc mã hóa dữ liệu tống tiền ransomware luôn nhắm đến. 

Chưa năm nào điểm thi lớp 10 lại được trông đợi như năm nay. Không chỉ vì lượng thí sinh (TS) tăng, sự cạnh tranh gay gắt mà các môn thi trong kỳ thi tuyển sinh vừa qua được nhận định là khó hơn hẳn so với các năm trước.

Chủ yếu đạt điểm trung bình

Qua các ngày chấm thi, nhiều ý kiến của các giám khảo cho rằng dù đề thi 3 môn toán, ngữ văn và tiếng Anh năm nay được giáo viên ủng hộ về độ sáng tạo và đổi mới nhưng nhận thấy rõ là độ khó và phân hóa của đề hơn hẳn những năm trước. Từ đó, kéo theo phổ điểm ở cả 3 môn cùng thấp.

Giáo viên một trường THCS tại quận 3 cho hay với đề thi toán năm nay, số câu hỏi yêu cầu học sinh phải có kinh nghiệm thực tế tăng nhiều hơn, trong khi đó ở từng câu, độ lắt léo đòi hỏi học sinh phải có tư duy, kỹ năng để biến đổi thành bài toán quen thuộc cũng nhiều. Vì lý do này, học sinh phải thực sự giỏi, thông minh, có óc quan sát thực tế mới làm được.

Thí sinh thi môn toán trong kỳ thi tuyển lớp 10 tại TP HCM được tổ chức vào ngày 2 và 3/6 Ảnh: Hoàng Triều

Thầy Nguyễn Anh Hoàng và Nguyễn Đức Tấn, giáo viên toán Trường THCS Nguyễn Du (Quận 1), nhận định ở góc độ ra đề thi thì đề Toán năm nay là đề thi hay, phân hóa tốt. Nhưng vì học sinh không có thời gian ôn tập nhiều, lại có độ khó nhất định, vì thế phổ điểm 9,5 đến 10 môn Toán năm nay rất hiếm.

Một giám khảo vừa chấm gần 100 bài thi môn Toán cho hay phổ điểm chủ yếu chỉ từ 3-5 điểm. Điểm trung bình và dưới trung bình rất nhiều. Điểm 6, 7 chỉ có vài em. Không có điểm 8, 9, 10, trong khi năm trước điểm 8 xuất hiện dày đặc.

Đối với 2 môn Ngữ văn và Tiếng Anh, theo các giáo viên chấm thi, phổ điểm môn Văn năm nay ở mức trung bình là chủ yếu, tức là chỉ từ 5-7 điểm. Giáo viên môn văn một trường THCS tại quận 7 tham gia chấm thi cho biết cả giáo viên và học sinh đều đánh giá đề thi văn năm nay là hay, sáng tạo, đáp án mở. Tuy nhiên, chính vì đáp án mở nên TS nào thể hiện được năng lực sáng tạo, khả năng tư duy, khả năng phản biện và bảo vệ quan điểm sẽ có điểm cao. Còn ngược lại, em nào lựa chọn cách làm bài an toàn thì chỉ đạt được yêu cầu cơ bản, không có điểm dưới trung bình nhưng cũng không có điểm khá, giỏi.

Một giáo viên môn Ngữ văn cho rằng đề văn hay nhưng hơi quá sức với học sinh lớp 9, các em làm chưa tới, chưa biết chọn lọc ý kiến sắc sảo nhất đưa vào bài làm. Thế nên, phổ điểm từ 8 trở lên rất hiếm. Đa số ở mức 7 điểm trở lại.

Riêng với môn Tiếng Anh, các giám khảo cũng cho hay phổ điểm cũng thấp hơn năm ngoái từ 1 đến 1,5 điểm.

Điểm chuẩn sẽ hạ?

Đề khó, phổ điểm thấp hơn năm ngoái là điều cả giáo viên và học sinh đều dự đoán ngay sau khi kết thúc 3 môn thi. Tuy nhiên, điều lo lắng nhất lúc này là phổ điểm thấp nhưng TS dự thi năm nay lại tăng, liệu có ảnh hưởng đến điểm chuẩn?

Theo thầy Trần Hữu Thắng, Tổ trưởng Tổ Ngoại ngữ Trường THPT Lê Quý Đôn (Quận 3, TP.HCM), tuy phổ điểm Tiếng Anh có thể thấp nhưng môn Toán và Ngữ văn là những môn nhân đôi số điểm xét tuyển vào lớp 10 nên ảnh hưởng rất lớn. Thầy Nguyễn Anh Hoàng và Nguyễn Đức Tấn cho rằng phổ điểm được định hình như thế nên chắc chắn điểm chuẩn vào lớp 10 năm nay ở các trường tốp trên sẽ giảm.

Nhiều ý kiến của các giáo viên khác cũng nhận định điểm chuẩn vào lớp 10 năm nay sẽ giảm mạnh. Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết nhiều ý kiến của học sinh và phụ huynh lo lắng về đề thi Toán năm nay. Tuy nhiên, TS yên tâm vì đây là kỳ tuyển sinh vào lớp 10, không phải như thi tốt nghiệp nên không có chuyện thi điểm thấp sẽ rớt, đề thi khó là khó chung, điểm thấp sẽ thấp chung. Có thể vì thế điểm chuẩn đầu vào sẽ thấp hơn chứ không ảnh hưởng đến vấn đề cạnh tranh để vào các trường.

Theo ông Đạt, TS bắt đầu nộp đơn phúc khảo từ ngày 12 đến 14/6 tại trường học sinh đang học lớp 9, không giới hạn môn phúc khảo và TS không phải nộp lệ phí. Tuy nhiên, TS nên cân nhắc thật kỹ trước khi quyết định nộp đơn phúc khảo. Trường nhận đơn cũng nên xem xét kỹ lưỡng, tư vấn cho TS muốn phúc khảo vì điểm sau phúc khảo là điểm cuối cùng của TS. 

Theo Đặng Trinh/ Báo Người lao động

Tất cả đều hoàn toàn miễn phí.

Cậu bé lớp 6 ngày đó là Bùi Lê Chí Bảo (19 tuổi), sinh viên Trường ĐH Goldsmiths, ĐH Luân Đôn (Vương quốc Anh).

Niềm đam mê với máy tính

Ngay từ năm lên 3 tuổi, Chí Bảo đã được tiếp cận với máy tính ở tiệm game của gia đình. Chí Bảo nói có lẽ, niềm đam mê với máy tính của em đã xuất phát từ đó.

Bùi Lê Chí Bảo

Selfomy (trước đây là Lớp 6/7 TK) bắt đầu vào năm 2013 là một trang web cùng với sản phẩm là công cụ tìm kiếm bài tập. 

Một năm sau, khi Facebook đang thịnh hành, nhận thấy bài tập và câu hỏi gửi dưới dạng tin nhắn bị trôi mất và không được sắp xếp có hệ thống, sản phẩm thứ hai của Chí Bảo là Selfomy Hỏi Đáp ra đời.

“Nói một bạn lớp 6 thời đó biết lập trình, thiết kế, đăng bài để truyền thông trên mạng xã hội thì khó tin, nhưng giai đoạn đó, em đã tự tìm hiểu những kiến thức đó và áp dụng vào dự án này”. Chí Bảo thậm chí đã phải thuyết phục gia đình góp 200.000 đồng để trả tiền máy chủ sau 2 lần bị sập do quá tải.

Tuy nhiên, phải sau 4 năm, đến năm 2017, dự án này mới hái quả ngọt đầu tiên là đạt được cột mốc 1 triệu lượt xem với khoảng hơn 20.000 người dùng hoạt động hằng ngày. 

Khởi nghiệp ở tuổi 19

Đầu năm nay, hai người bạn thân đã hỗ trợ thêm với Chí Bảo. Đó là Bùi Lê Nhật Nghi (sinh viên của ĐH California tại Los Angeles) và Nguyễn Phúc Bảo (sinh viên Khoa Công nghệ thông tin, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên – ĐH Quốc gia TP.HCM).

Có một điều đặc biệt là Chí Bảo và Phúc Bảo là bạn thân từ năm lớp 7.

Những người bạn này dự định sẽ đăng ký thành lập công ty để thuận lợi cho quá trình phát triển sắp tới.

Bùi Lê Chí Bảo và Nguyễn Phúc Bảo

“Có một nghiên cứu của Đại học MIT là người sáng lập trên 30 tuổi thì thành công cao hơn. Em cũng đồng ý với nhận định này, nhưng hiện giờ khi cơ hội đến thì chúng em nhất định phải nắm lấy. Một yếu tố quan trọng nữa chính là con người – đã thêm những nhân sự phù hợp. Vì vậy, chúng em không thể bỏ lỡ cơ hội và thành quả mà cả tập thể đã xây dựng suốt 7 năm qua” - “song Bảo” chia sẻ về quyết định thành lập công ty ở tuổi 19.

Bùi Lê Chí Bảo đang học từ xa tại Trường ĐH Goldsmiths, ĐH Luân Đôn (Vương quốc Anh). Để cân đối được giữa học và làm, cậu cho biết mình luôn phải có kế hoạch mỗi tháng, cho dù là sơ lược nhất và theo dõi để công việc có thể vận hành trơn tru.

“May mắn là hiện tại với chương trình học trực tuyến thì em có thể chủ động trong sắp xếp thời gian để học và làm việc cho dự án. Tất nhiên vẫn sẽ có sự đánh đổi nhưng khi lên kế hoạch tốt thì sự ảnh hưởng sẽ được hạn chế” – Chí Bảo chia sẻ.

Phúc Bảo thì cho biết do mới năm đầu đại học nên lịch trình của cậu vẫn chưa quá dày đặc. Việc sắp xếp thời gian để vừa làm việc vừa đi học là điều nằm hoàn toàn trong khả năng.

“Bình thường, nếu ngày hôm đó việc học ở trên trường nhiều, em có thể dành thời gian để ngồi code đến 1-2h sáng bù lại”.

Những bạn trẻ này vững tin rằng dự án của mình sẽ trở thành một startup thực thụ.

Ngân Anh

Nữ sinh biết 5 ngoại ngữ, là sinh viên năm ba khi mới 18 tuổi

Sinh ra ở Phú Yên, Bùi Lê Nhật Nghi hiện là sinh viên của Đại học California tại Los Angeles (UCLA). Cô gái sinh năm 2002 có khả năng sử dụng 5 ngoại ngữ.