Điều gì xảy ra nếu Bangkok tê liệt?

Từ ngày mạng xã hội Facebook, youtube, báo mạng và truyền hình thực tế phát triển rầm rộ ở Việt Nam thì dường như từ đó, showbiz Việt lắm thị phi hơn. Hết lộ hàng, khoe thân, khoe của, tung tin đồn nhảm, "tự nổ", phát ngôn gây sốc đến chuyện nói xấu, mê tín dị đoan kiểu chơi bùa ngải hạ bệ nhau… Giới trẻ nhìn vào, người "ném đá" nhiều vô kể. Nhưng số kẻ a dua cũng không ít. Thậm chí, "phiên bản" của kẻ a dua còn rúng động, lố lăng gấp bội khiến các sao Việt ganh tỵ vì "lố" không lại. Đơn giản, vì những người trẻ ấy chưa nổi tiếng. Và họ rất cần nổi tiếng.

Hot boy "tự phong" Kenny Sang với tuyên bố:"Tôi không bao giờ làm clip cho người nghèo xem".

Bước đầu tiên để nổi tiếng là tự phong cho mình danh xưng hot boy, hot girl. Dạo này, dân mạng sôi sục với anh chàng Kenny Sang vì không biết căn cứ vào đâu, nhân danh cuộc khảo sát nào mà Kenny Sang nhanh chóng phong cho mình danh hiệu "hot boy số 1 Việt Nam". Trông mặt mũi thấy dung nhan của Kenny Sang cũng tàm tạm, chứ nói là đẹp trai thì nghe cũng hơi quá đáng. Dân mạng lục tung hình ảnh trong quá khứ của Kenny Sang và khẳng định chắc như đinh đóng cột rằng anh chàng từng đụng dao kéo.

Nhưng phát ngôn kiểu "mèo khen mèo dài đuôi" trên chỉ là màn "chào sân" của Kenny Sang. "Mạnh vì gạo, bạo vì tiền", là con của đại gia nên Kenny Sang làm một clip ca nhạc hoành tráng. Về chuyên môn, clip ca nhạc này bị đánh giá là chưa sạch nước cản bởi giọng hát của Kenny Sang quá tầm thường; diễn xuất của các hot girl trong clip quá gượng gạo. Một bài hát về mối tình học trò trong sáng, thơ ngây bị ê kip của Kenny Sang làm cho hoen ố bởi những màn khoe thân lộ liễu của các hot girl đóng vai nữ sinh. Chưa kể kỹ xảo trong clip quá lộ khi tà áo dài bị kéo lên rồi xóa dây tạo cho tà áo vẻ như đang bay phất phới nhưng lại cứng đơ. Nhưng anh chàng nói tỉnh rụi, đại ý người ta càng xỉ vả cái clip ca nhạc dở tệ của mình thì anh chàng càng "khoái".

Nghe anh chàng lên báo bảo rằng phải mất 200 triệu để làm cái clip ca nhạc đó. Ê kíp tốn hai bao tải cánh hoa phượng để làm cho khung hình thêm thơ mộng. Hy sinh cho "nghệ thuật" còn có thêm hai cái điện thoại Iphone 4S thứ thiệt bị đập vỡ tan tành. Thậm chí, Kenny Sang còn khoe có vài cảnh phải quay bằng…máy bay! Cái này thì hơi bị quá. Quay trong sân trường (nhìn rất giống trường tiểu học) mà có máy bay (?!). Nhưng sốc và choáng nhất phải kể đến câu "tuyên ngôn": "Tôi không bao giờ làm clip ca nhạc cho người nghèo xem" và ví MV ca nhạc "thảm họa" trên ngang tầm với MV của Lady Gaga. Đến đây thì công chúng không còn gì để nói về độ ảo tưởng và gây sốc của anh chàng.

Vietnam Idol 2013 vừa tìm ra quán quân cho mình. Thế nhưng dư âm của Vietnam Idol mùa này đọng lại vẫn là màn lạy lục, van xin được vào vòng trong của anh chàng Q.K khi ban giám khảo thẳng thừng loại bỏ anh chàng ở vòng thử giọng vì giọng hát quá kém. Hành động lố bịch này khiến cho dàn giám khảo và khán giả choáng váng. Đây cũng là hot boy tự phong bị hội chứng ảo tưởng về tài năng của mình khi nghĩ rằng nếu ban giám khảo cho cơ hội, anh ta sẽ khiến mọi người ngạc nhiên. Hậu Vietnam Idol, anh chàng này vẫn tiếp tục khiến cả cộng đồng mạng dậy sóng bởi những clip tự quay, tự nhận mình "đẹp tự nhiên nhất" và có những ngôn từ tục tĩu, quái gở. Để "ép phê" hơn, Q.K còn tung ra những bức hình khoe thân trong tư thế nhạy cảm.

Con đường vào showbiz của những nhân vật dạng "tài năng thì thiếu, trò lố thì thừa" luôn kèm theo những chiêu trò mới nhất mà đến người trong giới showbiz đôi khi cũng chào thua. Chẳng hạn như hiện tượng "Bà Tưng" (tên thật là Lê Thị Huyền Anh). Không mặc áo ngực và sẵn sàng nhảy Gangnam Style cũng như vào vai cô y tá ăn mặc hở hang giáo dục giới tính đã khiến "Bà Tưng" nóng rẫy trên các phương tiện thông tin đại chúng một thời gian dài.

Showbiz khiến nhiều bạn trẻ muốn được nổi tiếng bằng những chiêu trò gây sốc mà không cần tài năng. Trong ảnh: "Bà Tưng" gây chú ý khi xay nát điện thoại Iphone 5S trong một clip trên mạng.

Khi những màn nhảy nóng bỏng bắt đầu nguội dần, các báo mạng quay mặt thờ ơ thì "Bà Tưng" tung hình đi phẫu thuật thẩm mỹ. Cô nàng sẵn sàng chụp nguyên khuôn mặt băng bó ngang dọc tung lên Facebook để các báo mạng nhanh chóng đưa tin, giật tít cực sốc. Những buổi tiệc của làng giải trí, "Bà Tưng" liên tục xuất hiện với tư cách… khách không mời mà tới đã cho thấy phần nào tham vọng đặt chân vào showbiz của cô nàng. Dạo gần đây, sau lệnh cấm của Cục Nghệ thuật Biểu diễn, các clip ca nhạc hay tiểu phẩm hài của giới underground trên mạng liên tục có sự xuất hiện của "Bà Tưng" như một lời chào trở lại. Nhận thấy thành quả ban đầu từ những trò lố của "Bà Tưng", một hot girl tự phong khác thực hiện những kế hoạch gây sốc táo bạo hơn. Thay vì "Bà Tưng" khoe vòng một thì cô nàng này liên tục chụp hình khoe… vòng ba với những phát ngôn mà đấng nam nhi nghe còn đỏ mặt.

Hot boy, hot girl là những danh xưng quen thuộc với giới trẻ nhằm chỉ những chàng trai, cô gái có vẻ ngoài ưa nhìn, có tài năng (thiên về các lĩnh vực nghệ thuật), nhân cách và độ ảnh hưởng nhất định đến công chúng. Cách đây khoảng 10 năm, đó là tiêu chí để công chúng chọn lựa người xứng đáng phong danh xưng hot girl, hot boy.

Ba năm trở lại đây, thế hệ hot boy, hot girl là những cô nàng, anh chàng khả ái có ít nhiều danh hiệu trong cuộc thi sắc đẹp hoặc ghi dấu ấn trong các lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn. Do vậy, không phải bạn trẻ có ngoại hình nào cũng dễ dàng dành được danh xưng đó. Còn hiện nay, khi báo mạng và mạng xã hội phát triển rầm rộ thì danh xưng trên đang bị lạm dụng và biến tướng.

Một cô nàng có vòng một gợi cảm, gương mặt xinh xắn; một anh chàng chuyên chụp ảnh khoe thân, phát ngôn gây sốc kéo theo lượng người theo dõi "khủng" thì ngay lập tức cô nàng, anh chàng đó trở thành hot girl, hot boy với sự "lăng xê" nhiệt tình của báo mạng.

Có danh xưng, việc tham gia vào các event, hoạt động của làng giải trí ít nhiều dễ dàng, danh chính ngôn thuận. Hầu hết các thế hệ hot girl, hot boy đời đầu đến sau này như Vân Hugo, Hoàng Thùy Linh, Bảo Thy, Thủy Top, Elly Trần, Sam, Huỳnh Anh, Baggio… đều hoạt động trong giới showbiz. Do đó, danh xưng hot boy, hot girl sẽ là bước đệm để giới trẻ bây giờ lấn sâu vào thế giới đầy hào quang, danh vọng này. Để "đốt cháy giai đoạn", nhiều bạn trẻ vốn kém cỏi về tài năng nhanh chóng thực hiện những trò gây sốc, không lẫn lộn với ai, được báo mạng chú ý "chăm sóc", ra rả cả ngày lẫn đêm. Độ nóng của họ buộc các nhà làm phim, các nhà sản xuất âm nhạc hay sự kiện giải trí... muốn "câu" khán giả không thể bỏ qua.

Nhìn vào những trò gây sốc của các bạn trẻ, người ta dễ dàng nhận thấy một thế giới showbiz thu nhỏ. Cách đây không lâu, bức tâm thư vạch trần kiểu sống giả tạo trong giới showbiz của chàng diễn viên, ca sĩ N.L.B và ca sĩ M.Q chia sẻ trên trang mạng xã hội Facebook đã khiến cho những nhân vật lăm le miếng bánh này nắm được bí quyết tạo dựng tiếng tăm bề nổi của giới nghệ sĩ. Những nghệ sĩ này không cần tài năng, chỉ cần diện những bộ cánh bắt mắt mà thực chất là đồ đi thuê hoặc đi mượn để lòe thiên hạ. Đó là khoe của, khoe nhà riêng xa hoa lộng lẫy dù không phải tài sản của mình. Đó còn là những chiêu trò của truyền hình thực tế, của người nổi tiếng muốn đánh bóng tên tuổi như tung tin đồn nhảm, lột đồ khoe thân, khoe bồ đại gia, phát ngôn gây sốc, ăn mặc và hành động chẳng giống ai…

Thế giới showbiz bây giờ đang khoác một màu ảm đạm mà người ta cảm tưởng như bước vào đó là bước vào cạm bẫy được phủ bằng những ánh hào quang. Không ngoa khi ví những bạn trẻ trên là những con thiêu thân. Họ mặc cho lòng tự trọng của mình bị danh vọng thiêu rụi để lao vào nó.

Là thần tượng của một bộ phận giới trẻ, những hành động, phát ngôn của các nhân vật trong làng giải trí có tác động rất mạnh mẽ đến quan điểm, lối sống của giới trẻ. Thế nhưng đa số họ đang dạy giới trẻ những gì? Họ dạy rằng có tài năng cũng chưa chắc nổi tiếng bằng người có lắm chiêu trò. Thậm chí họ dạy cho những bạn trẻ rằng càng làm quá lên, lố nữa lên thì may ra mới đủ "đô" thành "sao". Dù đó chỉ là "sao xẹt". Và phải chăng mục phụ lục sau bài học của showbiz là yêu cầu độ trơ, độ lì của người học. Càng dày mặt, càng mặc kệ cho thiên hạ "ném đá" thì càng nổi tiếng?

Ước mơ được nổi tiếng không xấu, nhưng cách thức để được nổi tiếng và nổi tiếng bằng cái gì mới là điều mà công chúng coi trọng

Vụ kiện chống lại một trong những công ty lớn nhất thế giới khẳng định Apple đang vi phạm pháp luật khi thiết kế chợ ứng dụng và trải nghiệm khách hàng một cách khéo léo để loại trừ đối thủ cạnh tranh. Apple tuyên bố sẽ phản kháng mạnh mẽ.

“Vụ kiện này đe dọa đến bản sắc của chúng tôi và những nguyên tắc đã khiến các sản phẩm Apple khác biệt trong các thị trường cạnh tranh khốc liệt”, công ty thông báo.

Nếu thành công, Mỹ có thể buộc Apple nới lỏng một số hạn chế trong “khu vườn khép kín” phần cứng và phần mềm. “Táo khuyết” sẽ phải mở cửa iPhone cho các chợ ứng dụng thay thế và công nghệ như iMessage với Android.

Trong đơn kiện, Bộ Tư pháp Mỹ đã nhấn mạnh 5 cách mà Apple gây bất lợi cho người Mỹ.

Bong bóng màu xanh lá

Với iMessage, Apple tạo ra trải nghiệm nhắn tin nâng cao, cho phép mọi người tương tác liền mạch với người khác, gửi đi các tin nhắn video và âm thanh chất lượng cao với tốc độ nhanh chóng, miễn là bên gửi và nhận đều dùng iPhone.

Khi các tin nhắn này gửi đến người dùng Android, chúng lại tải chậm, thiếu các yếu tố quan trọng như emoji, chức năng chỉnh sửa, mã hóa đầu cuối. “Bong bóng màu xanh lá” phân biệt người dùng Android bên trong iMessage và chất lượng thấp khi gửi tin nhắn giữa Android với iPhone là phi pháp, theo Bộ Tư pháp.

Tổng chưởng lý Garland cho rằng Apple khiến cho việc nhắn tin giữa iPhone và Android khó khăn hơn. Hệ quả là người dùng iPhone nhìn nhận smartphone đối thủ như sản phẩm chất lượng thấp hơn. Apple đã làm như vậy một cách có chủ đích.

Năm 2023, nhà sản xuất iPhone cho biết sẽ áp dụng chuẩn công nghệ giao tiếp mới với Android nhưng không mở tất cả tính năng. Bong bóng màu xanh lá vẫn không biến mất.

Độc quyền Apple Pay

Apple đã giúp cách mạng hóa cách chúng ta trả tiền, gắn thẻ tín dụng với công nghệ bên trong iPhone để thanh toán bảo mật và liền mạch hơn. Apple cũng nhận một phần chi phí từ giao dịch phát sinh.

Tuy nhiên, dẫn lý do bảo mật, Apple không cho ứng dụng bên thứ ba truy cập con chip cho phép iPhone thanh toán di động. Nó cũng có thể trói buộc khách hàng gắn bó với iPhone, theo đơn kiện.

“Apple tước đi lợi ích và đổi mới mà ví bên thứ ba cung cấp cho người dùng”,đơn kiện viết.“Ví kỹ thuật số đa nền tảng sẽ cung cấp một cách thuận tiện hơn, liền mạch hơn và có lẽ bảo mật hơn cho người dùng khi chuyển từ iPhone sang smartphone khác”.

Làm cho smartwatch khác kém hữu ích hơn Apple Watch

Apple Watch, một trong những sản phẩm thành công nhất của Apple, không tương thích với điện thoại Android – một cách có chủ đích, theo Bộ Tư pháp Mỹ.

Dù các smartwatch khác thường tương thích với mọi smartphone, Apple Watch lại cần có iPhone để hoạt động được. Điều này khóa Apple trong hệ sinh thái phần cứng và phần mềm của Apple, buộc người dùng Apple Watch phải mua iPhone.

“Apple sử dụng smartwatch, một phụ kiện đắt đỏ, để ngăn chặn người dùng iPhone chọn điện thoại khác”,đơn kiện nêu. “Sao chép ý tưởng smartwatch từ các nhà phát triển bên thứ ba, giờ đây Apple lại chặn các nhà phát triển đó sáng tạo và hạn chế Apple Watch với iPhone để chặn đứng tác động tiêu cực đến doanh số iPhone”.

Cấm chợ ứng dụng bên thứ ba

Cách duy nhất để tải ứng dụng iPhone là thông qua chợ App Store độc quyền. Apple từ lâu khẳng định cách tiếp cận này sẽ giúp người dùng an toàn hơn, tránh ứng dụng độc hại, ứng dụng rác.

Theo Bộ Tư pháp Mỹ, hành vi này buộc các ứng dụng phải chịu đựng các hạn chế nặng nề của Apple và chịu mức hoa hồng 30% đắt đỏ, cũng như hạn chế cạnh tranh. Chẳng hạn, Apple cấm chợ ứng dụng game trên đám mây một cách phi pháp trên iPhone. Các công ty muốn stream game cho khách hàng phải tải từng game riêng lẻ lên App Store, ngăn họ tiếp thị và bán công nghệ cho khách hàng.

Hạn chế các siêu ứng dụng

Apple buộc các nhà phát triển ứng dụng phải lập trình riêng cho hệ điều hành của mình, cấm họ dùng ngôn ngữ lập trình chung để mang lại trải nghiệm duy nhất trên mọi thiết bị. Nó ngăn cản các ứng dụng trở thành “siêu ứng dụng”, chạy như nhau dù trên iOS hay Android. Apple cũng hạn chế “mini app”. Theo Bộ Tư pháp Mỹ, việc “tùy tiện áp đặt yêu cầu độc quyền”đã cản trở đổi mới của người khác.

(Theo CNN)

Theo dự đoán của hãng nghiên cứu IDC, số lượng thiết bị IoT trên toàn thế giới sẽ đạt 41,6 tỷ vào năm 2025. GSMA dự báo thị trường IoT toàn cầu đạt doanh thu 900 tỷ USD trong 5 năm tới, cao gần gấp 3 lần so với năm 2019. Bản đồ phát triển IoT của GSMA cho thấy NB-IoT hay LTE-M IoT đã nhanh chóng được triển khai ở hầu hết khu vực trên thế giới.

Ông Bill Feng, Chuyên gia cao cấp về giải pháp an ninh mạng và bảo mật dữ liệu của Huawei Carrier BG, nhận định với việc tăng tốc triển khai mạng 5G, các kịch bản ứng dụng Internet vạn vật (IoT) đã đến và rất phong phú. Nhiều thiết bị nhà thông minh được kết nối với Internet. Thành phố thông minh có nhiều ứng dụng, chẳng hạn như đèn đường thông minh, bãi đậu xe thông minh và giao thông thông minh. Ngoài ra, còn có các nhà máy thông minh, thiết bị đeo thông minh và thiết bị đọc đồng hồ thông minh. IoT đã thay đổi cuộc sống của mọi người.

Ông Bill Feng chia sẻ, với sự phát triển nhanh chóng của các ứng dụng IoT, các sự cố bảo mật của IoT không ngừng xảy ra. Các phương tiện truyền thông đã đưa tin về nhiều sự cố IoT, chẳng hạn như virus Stuxnet, sự cố lưới điện Ukraine và sự cố mất kết nối Internet ở Đông Mỹ do virus Mirai lây nhiễm trên một số lượng lớn camera. Trong năm 2019, nhiều khóa cửa thông minh cũng được phát hiện có lỗ hổng bảo mật. Những kẻ tấn công có thể sử dụng lỗ hổng để mở cửa và đột nhập vào nhà từ xa.

Các mối đe dọa bảo mật IoT đến từ thiết bị đầu cuối, đường truyền, nền tảng/đám mây và ứng dụng. Thiết bị IoT thường có yêu cầu chi phí thấp, môi trường triển khai cũng rất phức tạp, thậm chí triển khai tại hiện trường dẫn đến rủi ro lớn. Một thiết bị có thể có nhiều rủi ro như mô phỏng danh tính, thay thế phần mềm hay firmware, điều khiển từ xa và gỡ bỏ bất hợp pháp. Do số lượng lớn thiết bị IoT trên mạng trực tiếp, mạng của các nhà mạng đang phải đối mặt với nguy cơ bị tấn công DDoS. 

Theo ông Bill Feng, để ngăn ngừa rủi ro IoT, các thiết bị đầu cuối, đường truyền và nền tảng IoT cần được bảo vệ và liên tục thực hiện O&M (vận hành và bảo trì) an ninh mạng.

Do mức tiêu thụ điện năng thấp và yêu cầu chi phí thấp cho các thiết bị IoT, các giải pháp bảo mật đơn giản cũng được sử dụng. Trong trường hợp này, các thiết bị dễ dàng bị tin tặc tấn công và chiếm quyền điều khiển để tạo thành các mạng botnet, khởi động những cuộc tấn công DDoS, dẫn đến sự cố mạng và gián đoạn dịch vụ. Do đó, mạng của các nhà mạng, đặc biệt là các trạm gốc không dây, phải có khả năng chống lại cuộc tấn công DDoS do quy mô lớn của các thiết bị IoT khởi xướng. Cơ chế kiểm soát lưu lượng dựa trên mức độ ưu tiên của dịch vụ và mức độ tắc nghẽn là một biện pháp hiệu quả để giảm nguy cơ bị tấn công DDoS. Khi một cuộc tấn công xảy ra, các dịch vụ ưu tiên cao sẽ có sẵn và độ tin cậy và tính sẵn sàng của mạng được cải thiện.

“Đảm bảo an ninh IoT đòi hỏi nỗ lực và hợp tác chung của tất cả các bên liên quan. Chính phủ điều chỉnh bảo mật IoT thông qua pháp luật. Các tổ chức tiêu chuẩn hóa phát triển tiêu chuẩn và thông số kỹ thuật của ngành. Các nhà mạng xây dựng và duy trì mạng an toàn, linh hoạt. Các nhà cung cấp thiết bị cung cấp sản phẩm, thiết bị an toàn và đáng tin cậy dựa trên tiêu chuẩn. Các nhà cung cấp dịch vụ đảm bảo an ninh nền tảng dịch vụ và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Chúng tôi tin rằng bảo mật IoT sẽ được đảm bảo một cách hiệu quả thông qua những nỗ lực và hợp tác chung trong toàn ngành”, ông Bill Feng nói.

Hải Lam

Camera an ninh AI của Việt Nam có lợi thế gì so với đối thủ?

Theo đại diện một công ty bảo mật Việt Nam, camera an ninh trên nền tảng AI của hãng có nhiều ưu điểm so với đối thủ như có thể triển khai trên diện rộng, tiết kiệm chi phí, độ trễ thấp và giá rẻ.

Do đó, Thanh tra Sở Y tế TP phối hợp với Công an TP (PA03, PC06) và chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra cơ sở.

Ngày 19/10/2022, Thanh tra Sở Y tế ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với chủ hộ kinh doanh Pasteur Việt Nam vì hành vi: "Cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đang trong thời gian bị đình chỉ hoạt động". Ngoài ra, hình thức phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động của cơ sở 24 tháng.

Bên cạnh đó, cơ quan chức nặng buộc cơ sở tháo gỡ, xóa quảng cáo và xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân do có các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.

Theo Sở Y tế TP.HCM, từ đầu năm đến nay, cơ sở 4-4B Lê Quý Đôn, phường Võ Thị Sáu, quận 3 liên tục bị khách hàng phản ánh; các cơ quan chức năng cũng đã nhiều lần vào cuộc kiểm tra. 

Ngày 10/8, Thanh tra Sở Y tế đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ và người chịu trách nhiệm chuyên môn kỹ thuật phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ tại địa chỉ nêu trên. 

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh được coi như “hiện tượng văn học” trong những năm gần đây - với 3 tiểu thuyết đình đám: "Hồ Quý Ly” (năm 2000), "Mẫu thượng ngàn” (năm 2006), "Đội gạo lên chùa” (năm 2011). Ông dịch nhiều mảng, trong khi vốn được đào tạo từ trường y khoa, và trước đó là tú tài toán.

Cuộc trò chuyện lần này với ông bắt đầu từ cuốn sách khó dịch mà ông mới hoàn thành sau gần một năm – “Sự hình thành biểu tượng ở trẻ nhỏ” của tác giả Jean Piaget (Jean Piaget 1896 – 1980, nhà tâm lý học và triết học người Thụy Sĩ, nổi tiếng về những nghiên cứu nhận thức luận với trẻ em).

“Khi đọc Piaget, tôi mới hiểu ra một điều rất cơ bản: Con người trong quá trình khám phá thế giới, nó đã tự mình tạo nên kiến thức, nó đã tự mình tạo nên thế giới của mình. Còn giáo dục chỉ là sự giúp đỡ để con người có thể tự học, để con người tự khai sáng cho mình”.

Không thể đi xa nếu chỉ trông vào trường lớp

- Luận điểm con người tự khai sáng cho mình, con người tự làm ra chính mình đã được Piaget chứng minh rất khoa học cho suốt cuộc trưởng thành của trẻ từ lúc sơ sinh cho đến khi lớn lên thành một thiếu niên.

Điều này khi chưa có luận thuyết của Piaget, con người vẫn đã tiến hành như thế, có nghĩa đó đã là quy luật. Từ thời sơ khai con người đã tự học. Khi có chữ, con người vẫn tự học.

Thời hiện đại, trong đời sống ta gặp nhan nhản những con người tự học, ai ai cũng phải tự học cả nếu muốn có năng lực làm việc.

Tôi nhìn vào thế hệ chúng tôi thì thấy rõ điểm này. Thế hệ chúng tôi là thế hệ cũ, bị ảnh hưởng do chiến tranh, không được đào tạo bài bản. Chúng tôi có được chút năng lực làm việc nào đều là nhờ các cá nhân nỗ lực tự học tự đào tạo. Chính bản thân chúng tôi đã tạo ra chúng tôi.

Cứ coi như thế hệ các ông do hoàn cảnh mà bắt buộc phải tự học, còn thế hệ trẻ ngày nay với điều kiện đã khá đủ đầy, thì việc tự học còn quan trọng tới đâu?

- Những bạn trẻ ngày nay, muốn tiến xa, muốn có năng lực làm việc thì cũng phải thường xuyên tự học. Có tự học thì cái học mới sâu sắc. Thấy cần gì nhất thì học cái ấy. Tìm mọi cách để mà tìm hiểu.

Nhu cầu tự nhiên do ta tự do chọn lựa sẽ cho ta một động cơ để ta lấp đầy những chỗ ta thiếu, để ta tự do tự tạo ra chính bản thân ta.

Jean Piaget là người tự học vĩ đại - những người sáng tạo đều thế cả. Ông hầu như đã đọc hết những sách quan trọng của thời đại ông sống. Trong sách của ông, ta thấy trích dẫn những tên tuổi như Groos, Wundt, Claparède, Binet, Wallon, Buytendijk, Freud, Siberer, Adler, Jung... cùng nhiều người khác. Không những ông chỉ đọc mà ông còn đối thoại để tán thành để phản biện. Đối với ông chân lý là tối thượng. Dù một tác giả có uy tín đến thế nào, nếu thấy không đúng cũng phải phản biện. Ông đã giành rất nhiều trang sách để đối thoại với Groos, với Freud, với Jung… Chỉ với tinh thần khoa học, dân chủ, không giáo điều ấy, ông mới có thể sáng tạo.

Vậy thì, vai trò của trường lớp, của người lớn là gì, để trẻ phát huy được tinh thần tự học, thưa ông?

- Công việc giáo dục không phải là việc giảng cho trẻ em, mà là làm cho nó trải nghiệm được quá trình nhận thức.

Điều do người khác giảng giải sẽ trượt qua ngay. Phải đào sâu suy nghĩ kiến thức mới hình thành vững chãi.

Việc học của nước ta trước đây chịu ảnh hưởng của Nho giáo, học là sự nhắc lại kinh nghiệm của người xưa. Đứa trẻ được coi là thông minh nhất là đứa trẻ nhớ được nhiều nhất, chứ không phải sáng tạo nhất.

Cái căn bản vẫn là chuyện triết lý giáo dục. Phải đào tạo người độc lập sáng tạo chứ không phải đào tạo người chủ yếu nghe, hay con người của nền công nghiệp.

Người lớn phải dẫn dắt trẻ em bằng các phương pháp. Làm sao để các cháu nhận ra được kiến thức, thực hiện được qua sự dẫn dắt của người thầy, và đến khi trưởng thành, vào đại học có thể tự học.

Ngay cả người lớn cũng phải có ý thức về việc tự học của bản thân.

Học, tự học, khai dân trí để cuối cùng vẫn là có lối sống hiện đại. Đó là lối sống tôn trọng mình và tôn trọng cả người khác. Con người hiện đại không hề là con người chỉ nghĩ cho mình.

Đọc truyện chưởng không sao

Việc đọc sách gần đây đang được quan tâm trở lại. Theo ông, để trẻ em thích đọc sách, người lớn phải làm gì?

- Thói quen đọc sách phải được tạo lập từ nhỏ.

Mọi người hay nói rằng trước đây không có phương tiện giải trí gì nên nhiều người đọc sách, nhưng thực tế, khi đó có phải ai cũng đọc đâu. Cũng như bây giờ, nhiều phương tiện giải trí khác chi phối trẻ, nhưng vẫn có em say mê đọc sách.

Khi trẻ em đọc sách, người lớn nên hướng dẫn các em biết cách đối thoại, so sánh, phản biện, hiểu nghĩa đen, nghĩa bóng, các tầng ý nghĩa. Khi đọc một quyển sách cần có thời gian suy nghĩ, qua động tác đọc mới có đối thoại, tán đồng hay phản đối được. Và khi đó mới có được sự thu hút khi đọc một quyển sách, để hình thành một thói quen đọc sau này.

Còn người lớn tuỳ theo nghề nghiệp, mục đích nghề nghiệp mà lập ra chương trình đọc cho mình.

Ông có thể đề xuất một mục lục sách mà phụ huynh nên giúp con tìm đọc, có thể trước mắt là trong mùa hè này?

- Cái này thì mỗi người một ý thích.

Ví dụ như tôi, khi còn nhỏ đọc sách khá “bừa bãi”. Mới 12 tuổi đã đọc Tố Tâm, Hoàng Ngọc Phách, Thủy Hử, Tam Quốc… Những câu chuyện phiêu lưu kỳ thú, tạo óc tưởng tượng cho con người.

Nhưng cuốn sách “vỡ lòng” của tôi là cuốn chuyển ngữ Lá thu rơi của Tô Hoài. Chẳng phải đây là cuốn sách quá hay, nhưng khi đó tôi đọc thấy thương, còn khóc nức nở.

Khi bị xúc động bởi một cuốn sách tức là mình đang trải nghiệm. Câu chuyện đánh vào cảm xúc của con người, tạo nên sự xúc động trong con người, đó là ý nghĩa của việc viết văn.

Chọn sách cho con, như trước đây có Tâm hồn cao cả, hay những cuốn sách trong sáng động chạm đến xúc cảm của con người. Sách của các nhà văn Trần Hoài Dương, Nguyễn Huy Tưởng, Tô Hoài… cũng có văn phong trong sáng.

Tuy nhiên, với tôi trẻ con đọc truyện chưởng không sao, cũng lành mạnh, phân biệt rõ quân tử, nguỵ quân tử.

Thậm chí, với trẻ con, khi chịu đọc một cuốn sách dày đã là một sự tiến bộ.

Có những cuốn sách phải đọc nhiều lần trong đời. Với những tác giả đã đến mức cổ điển, mỗi lần đọc sẽ có phát hiện mới.

Xin cảm ơn ông.

• Chi Maithực hiện