ShopDunk sử dụng máy bay không người lái (drone) để giao hàng cho khách bên trong một nhà thi đấu. Trước đó, khách hàng có những hoạt động vui chơi bên trong khuôn viên tổ chức sự kiện.

Ông Tuấn Anh, đại diện ShopDunk, nói với VietNamNet cho hay sẽ giao khoảng 1.000 máy ngay trong tối tổ chức mở bán sớm. Chuỗi này quy định mỗi người chỉ được mua hai máy, nhằm tránh tình trạng đầu cơ.

Một dàn siêu xe thu hút sự chú ý của người đi đường trong sự kiện mở bán của hệ thống 24hStore. Hàng trăm khách hàng ngồi chờ bên ngoài cửa hàng này để bắt đầu nhận máy vào lức 0h sáng 14/10.

Để tạo hiệu ứng cho sự kiện, khá nhiều nhà bán lẻ mời thêm những người nổi tiếng, người có ảnh hưởng và những nhà sáng tạo nội dung đến để xếp hàng mua iPhone 14. 

Năm nay, dòng iPhone 14 được cho là có sức hút kỷ lục so với mọi năm. Dự kiến có khoảng 50 ngàn máy được bán ra trong đợt giao hàng đầu tiên, song lượng máy này không đủ nhu cầu người mua. Hầu hết các mẫu máy iPhone 14 Pro Max 128GB và những máy khác màu tím đều rất khan hàng.

Ông Nguyễn Ngọc Đạt, CEO chuỗi Di Động Việt, cho biết lượng đăng ký nhận thông tin iPhone 14 năm nay tại chuỗi này gấp vài lần so với năm trước. Sở dĩ sản phẩm tạo sức hút là vì những cải tiến về ngoại hình và camera trên dòng iPhone 14 Pro, chiếm trên 70% tổng lượng đăng ký.

FPT Shop cho biết đã mở bán sớm và giao thành công 5.100 iPhone 14 Series cho khách hàng đặt trước trên toàn quốc. 

Trong thời gian đặt trước tại chuỗi này, hơn 2/3 tổng số lượt đăng ký chọn iPhone 14 Pro và iPhone 14 Pro Max, phiên bản iPhone 14 Pro Max dung lượng 128GB chiếm tỷ lệ đến 40%. Màu tím (Deep Purple) là màu sắc dẫn đầu xu hướng, với hơn 70% người dùng yêu thích.

Vào lúc 0h ngày 14/10, Thế Giới Di Động cho hay đã chính thức mở bán và giao hàng sớm iPhone 14 series trên toàn quốc với 5.000 máy tại 140 cửa hàng.

Trao đổi với VietNamNet trước đó, ông Trần Đức Tín, Giám đốc phát triển ngành hàng điện thoại tại Thế Giới Di Động, cho hay chỉ trong 1 giờ đầu mở đăng ký hôm 7/10, có khoảng 5.000 đơn hàng thành công, một con số kỷ lục.

Vào ngày 14/10, các nhà bán lẻ giao hàng cho những khách đã đăng ký mua trước đó. Việc đưa máy sẽ được thực hiện trong những ngày tiếp theo.

Với những khách không nhận được hàng đợt đầu do thiếu nguồn cung, dự kiến đợt giao hàng thứ hai sẽ thực hiện từ ngày 22/10.

Hải Đăng

Apple công bố ngày bán chính thức iPhone 14 tại Việt Nam vào 14/10. Để khách hàng được cầm sản phẩm sớm nhất, hầu hết các nhà bán lẻ tại TP.HCM đều làm sự kiện mở bán từ đêm 13/10 để giao máy vào thời điểm 0h ngày hôm sau.

Thế Giới Di Động, FPT Shop, ShopDunk, Di Động Việt, Minh Tuấn Mobile, 24hStore đều giao máy cho khách thời điểm rạng sáng ngày 14/10. Chưa bao giờ có nhiều nhà bán lẻ tổ chức mở bán smartphone vào giữa đêm như vậy.

Kể từ 10h tối 13/10, rất nhiều người ngồi xếp hàng tại những địa điểm nói trên để chờ nhận máy. Năm nay, các nhà bán lẻ đều tổ chức sự kiện khá chỉn chu và nhiều hoạt động mới lạ.

ShopDunk sử dụng máy bay không người lái (drone) để giao hàng cho khách bên trong một nhà thi đấu. Trước đó, khách hàng có những hoạt động vui chơi bên trong khuôn viên tổ chức sự kiện.

Ông Tuấn Anh, đại diện ShopDunk, nói với VietNamNet cho hay sẽ giao khoảng 1.000 máy ngay trong tối tổ chức mở bán sớm. Chuỗi này quy định mỗi người chỉ được mua hai máy, nhằm tránh tình trạng đầu cơ.

Một dàn siêu xe thu hút sự chú ý của người đi đường trong sự kiện mở bán của hệ thống 24hStore. Hàng trăm khách hàng ngồi chờ bên ngoài cửa hàng này để bắt đầu nhận máy vào lức 0h sáng 14/10.

Để tạo hiệu ứng cho sự kiện, khá nhiều nhà bán lẻ mời thêm những người nổi tiếng, người có ảnh hưởng và những nhà sáng tạo nội dung đến để xếp hàng mua iPhone 14. 

Năm nay, dòng iPhone 14 được cho là có sức hút kỷ lục so với mọi năm. Dự kiến có khoảng 50 ngàn máy được bán ra trong đợt giao hàng đầu tiên, song lượng máy này không đủ nhu cầu người mua. Hầu hết các mẫu máy iPhone 14 Pro Max 128GB và những máy khác màu tím đều rất khan hàng.

Ông Nguyễn Ngọc Đạt, CEO chuỗi Di Động Việt, cho biết lượng đăng ký nhận thông tin iPhone 14 năm nay tại chuỗi này gấp vài lần so với năm trước. Sở dĩ sản phẩm tạo sức hút là vì những cải tiến về ngoại hình và camera trên dòng iPhone 14 Pro, chiếm trên 70% tổng lượng đăng ký.

FPT Shop cho biết đã mở bán sớm và giao thành công 5.100 iPhone 14 Series cho khách hàng đặt trước trên toàn quốc. 

Trong thời gian đặt trước tại chuỗi này, hơn 2/3 tổng số lượt đăng ký chọn iPhone 14 Pro và iPhone 14 Pro Max, phiên bản iPhone 14 Pro Max dung lượng 128GB chiếm tỷ lệ đến 40%. Màu tím (Deep Purple) là màu sắc dẫn đầu xu hướng, với hơn 70% người dùng yêu thích.

Vào lúc 0h ngày 14/10, Thế Giới Di Động cho hay đã chính thức mở bán và giao hàng sớm iPhone 14 series trên toàn quốc với 5.000 máy tại 140 cửa hàng.

Trao đổi với VietNamNet trước đó, ông Trần Đức Tín, Giám đốc phát triển ngành hàng điện thoại tại Thế Giới Di Động, cho hay chỉ trong 1 giờ đầu mở đăng ký hôm 7/10, có khoảng 5.000 đơn hàng thành công, một con số kỷ lục.

Vào ngày 14/10, các nhà bán lẻ giao hàng cho những khách đã đăng ký mua trước đó. Việc đưa máy sẽ được thực hiện trong những ngày tiếp theo.

Với những khách không nhận được hàng đợt đầu do thiếu nguồn cung, dự kiến đợt giao hàng thứ hai sẽ thực hiện từ ngày 22/10.

Hải Đăng

Lệnh cấm là một trong những hành động mạnh tay nhất của Washington trước Bắc Kinh trong hàng thập kỷ, leo thang trận chiến thương mại vốn đã căng thẳng giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới. Apple được cho là phải tạm dừng kế hoạch dùng memory chip của YMTC Trung Quốc trong các sản phẩm của mình. Trên phạm vi toàn cầu, các biện pháp này ảnh hưởng ra sao?

Hành động của Mỹ

Ngày 7/10, chính quyền ông Joe Biden ban hành một bộ kiểm soát xuất khẩu, bao gồm các biện pháp chặn Trung Quốc tiếp cận một số loại chip bán dẫn và thiết bị sản xuất chip nhất định. Theo quy định, các công ty Mỹ phải dừng cung ứng thiết bị sản xuất chip tương đối hiện đại cho những hãng chip Trung Quốc nếu không có giấy phép.

Quy định mới cũng kiểm soát một số mặt hàng sản xuất bán dẫn và giao dịch đối với mục đích sử dụng cuối cùng của vài loại chip và bo mạch. Mỹ còn muốn tăng cường kiểm soát xuất khẩu để bao gồm các sản phẩm, công nghệ và những thứ khác dùng để phát triển và sản xuất bo mạch. Thậm chí, công dân Mỹ và người giữ “thẻ xanh” bị cấm làm việc với các pháp nhân Trung Quốc nhất định.

Sản phẩm bị ảnh hưởng?

Theo Brady Wang, Giám đốc hãng nghiên cứu Counterpoint tại Hong Kong, lệnh cấm xuất khẩu bao gồm các con chip điện toán cao cấp, chẳng hạn NVIDIA A100/H100 và Intel GPU (Ponte Vecchio). Bộ Thương mại Mỹ cho biết lệnh cấm “hạn chế khả năng mua chip hiện đại, phát triển và duy trì siêu máy tính, sản xuất bán dẫn tân tiến của Trung Quốc”.

Mức độ ảnh hưởng?

Nhà phân tích Bill Bishop nhận xét lệnh cấm là “leo thang quan trọng” trong căng thẳng thương mại và địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc. Ông cùng cộng sự vẫn đang tìm hiểu tác động của các biện pháp kiểm soát mới. Ông cho rằng nhiều người sẽ đánh giá thấp mức độ ảnh hưởng của chúng, cả đối với chuỗi cung ứng công nghệ lẫn quan hệ Mỹ - Trung.

Hãng nghiên cứu GlobalData nhận định tuyên bố của Mỹ vượt mọi ranh giới của ngành công nghiệp bán dẫn và không gì ngoài mong muốn dẫn đầu kinh tế thế giới trong các thập kỷ tiếp theo.

Dù đã xin được một năm miễn trừ với lệnh cấm, các nhà sản xuất bán dẫn châu Á như TSMC, SK Hynix, Samsung đều bị đe dọa.

Trung Quốc có thể dùng chip nội thay thế?

Trung Quốc tiêu thụ hơn 3/4 bán dẫn bán ra trên toàn cầu nhưng chỉ sản xuất được khoảng 15%. Nhiều chuyên gia đánh giá các hãng chip Đại lục đi sau đối thủ nước ngoài khoảng 4-5 năm, khiến họ không thể thay thế cấp tốc những tên tuổi Mỹ như KLA, Applied Materials, Lam Research.

Năm 2021, hãng tư vấn Boston ước tính một nước cần ít nhất 1 nghìn tỷ USD để xây dựng chuỗi cung ứng chip tự chủ.

Lệnh cấm mới có thể thúc đẩy các công ty Trung Quốc cố sản xuất chip tiên tiến bằng giải pháp kỹ thuật sáng tạo với công nghệ cũ không bị cấm vận. Dù vậy, nó sẽ làm chậm đáng kể bước tiến của ngành công nghiệp bán dẫn và công nghệ phái sinh, bao gồm AI, siêu máy tính, xe tự lái… Trung Quốc. Do đó, Trung Quốc sẽ ở vào tình thế phải tập trung công suất vào “công nghệ trưởng thành và tận dụng dịch vụ bên ngoài nước”.

Phản ứng của Trung Quốc?

Trong một tuyên bố, Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Trung Quốc hi vọng chính phủ Mỹ sẽ thay đổi quyết định và trở lại quy trình đàm phán thương mại quốc tế. Tầm quan trọng của tự chủ công nghệ vốn đã là một ưu tiên của Bắc Kinh trong thập kỷ qua và là một chủ đề của Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc năm nay.

Theo các chuyên gia, Trung Quốc không có nhiều lựa chọn để trả đũa Mỹ. Các đòn trả đũa có thể tác dụng ngược đến kinh tế trong nước. Một phương án được nhắc đến là cấm Mỹ tiếp cận nguồn đất hiếm mà Trung Quốc đang kiểm soát.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long cảnh báo sự phân tách ngày càng lớn giữa Mỹ và Trung Quốc có thể tạo ra “thế giới kém ổn định hơn”. Trong một cuộc họp báo tại Australia, ông phát biểu: “Động thái mới nhất của chính quyền ông Biden rất nghiêm trọng, tôi dám chắc họ đã cân nhắc kỹ lưỡng. Nó có thể có hậu quả sâu rộng”.

Du Lam(Theo The Guardian)

Mỹ thực hiện nhiều biện pháp chưa từng có để hạn chế bán chip hiện đại cho Trung Quốc nhằm kiềm chế tham vọng công nghệ và quân sự của Bắc Kinh. Động thái sẽ chặt đứt nguồn cung công nghệ quan trọng, sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ điện toán đến sản xuất vũ khí.

Lệnh cấm là một trong những hành động mạnh tay nhất của Washington trước Bắc Kinh trong hàng thập kỷ, leo thang trận chiến thương mại vốn đã căng thẳng giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới. Apple được cho là phải tạm dừng kế hoạch dùng memory chip của YMTC Trung Quốc trong các sản phẩm của mình. Trên phạm vi toàn cầu, các biện pháp này ảnh hưởng ra sao?

Hành động của Mỹ

Ngày 7/10, chính quyền ông Joe Biden ban hành một bộ kiểm soát xuất khẩu, bao gồm các biện pháp chặn Trung Quốc tiếp cận một số loại chip bán dẫn và thiết bị sản xuất chip nhất định. Theo quy định, các công ty Mỹ phải dừng cung ứng thiết bị sản xuất chip tương đối hiện đại cho những hãng chip Trung Quốc nếu không có giấy phép.

Quy định mới cũng kiểm soát một số mặt hàng sản xuất bán dẫn và giao dịch đối với mục đích sử dụng cuối cùng của vài loại chip và bo mạch. Mỹ còn muốn tăng cường kiểm soát xuất khẩu để bao gồm các sản phẩm, công nghệ và những thứ khác dùng để phát triển và sản xuất bo mạch. Thậm chí, công dân Mỹ và người giữ “thẻ xanh” bị cấm làm việc với các pháp nhân Trung Quốc nhất định.

Sản phẩm bị ảnh hưởng?

Theo Brady Wang, Giám đốc hãng nghiên cứu Counterpoint tại Hong Kong, lệnh cấm xuất khẩu bao gồm các con chip điện toán cao cấp, chẳng hạn NVIDIA A100/H100 và Intel GPU (Ponte Vecchio). Bộ Thương mại Mỹ cho biết lệnh cấm “hạn chế khả năng mua chip hiện đại, phát triển và duy trì siêu máy tính, sản xuất bán dẫn tân tiến của Trung Quốc”.

Mức độ ảnh hưởng?

Nhà phân tích Bill Bishop nhận xét lệnh cấm là “leo thang quan trọng” trong căng thẳng thương mại và địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc. Ông cùng cộng sự vẫn đang tìm hiểu tác động của các biện pháp kiểm soát mới. Ông cho rằng nhiều người sẽ đánh giá thấp mức độ ảnh hưởng của chúng, cả đối với chuỗi cung ứng công nghệ lẫn quan hệ Mỹ - Trung.

Hãng nghiên cứu GlobalData nhận định tuyên bố của Mỹ vượt mọi ranh giới của ngành công nghiệp bán dẫn và không gì ngoài mong muốn dẫn đầu kinh tế thế giới trong các thập kỷ tiếp theo.

Dù đã xin được một năm miễn trừ với lệnh cấm, các nhà sản xuất bán dẫn châu Á như TSMC, SK Hynix, Samsung đều bị đe dọa.

Trung Quốc có thể dùng chip nội thay thế?

Trung Quốc tiêu thụ hơn 3/4 bán dẫn bán ra trên toàn cầu nhưng chỉ sản xuất được khoảng 15%. Nhiều chuyên gia đánh giá các hãng chip Đại lục đi sau đối thủ nước ngoài khoảng 4-5 năm, khiến họ không thể thay thế cấp tốc những tên tuổi Mỹ như KLA, Applied Materials, Lam Research.

Năm 2021, hãng tư vấn Boston ước tính một nước cần ít nhất 1 nghìn tỷ USD để xây dựng chuỗi cung ứng chip tự chủ.

Lệnh cấm mới có thể thúc đẩy các công ty Trung Quốc cố sản xuất chip tiên tiến bằng giải pháp kỹ thuật sáng tạo với công nghệ cũ không bị cấm vận. Dù vậy, nó sẽ làm chậm đáng kể bước tiến của ngành công nghiệp bán dẫn và công nghệ phái sinh, bao gồm AI, siêu máy tính, xe tự lái… Trung Quốc. Do đó, Trung Quốc sẽ ở vào tình thế phải tập trung công suất vào “công nghệ trưởng thành và tận dụng dịch vụ bên ngoài nước”.

Phản ứng của Trung Quốc?

Trong một tuyên bố, Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Trung Quốc hi vọng chính phủ Mỹ sẽ thay đổi quyết định và trở lại quy trình đàm phán thương mại quốc tế. Tầm quan trọng của tự chủ công nghệ vốn đã là một ưu tiên của Bắc Kinh trong thập kỷ qua và là một chủ đề của Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc năm nay.

Theo các chuyên gia, Trung Quốc không có nhiều lựa chọn để trả đũa Mỹ. Các đòn trả đũa có thể tác dụng ngược đến kinh tế trong nước. Một phương án được nhắc đến là cấm Mỹ tiếp cận nguồn đất hiếm mà Trung Quốc đang kiểm soát.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long cảnh báo sự phân tách ngày càng lớn giữa Mỹ và Trung Quốc có thể tạo ra “thế giới kém ổn định hơn”. Trong một cuộc họp báo tại Australia, ông phát biểu: “Động thái mới nhất của chính quyền ông Biden rất nghiêm trọng, tôi dám chắc họ đã cân nhắc kỹ lưỡng. Nó có thể có hậu quả sâu rộng”.

Du Lam(Theo The Guardian)

Đối với ngành công nghiệp thiết kế bán dẫn, Chính phủ có chính sách ưu đãi có thể xem là cao nhất trong các ngành công nghệ, nhưng vẫn chưa phát triển do thiếu chiến lược lâu dài.

Trước đó, Phó Cục trưởng dẫn số liệu cho thấy ngành công nghiệp công nghệ thông tin & truyền thông có tốc độ phát triển 7-9% trong 10 năm nay. Trong năm 2021, doanh thu ngành này đạt 150 tỷ USD. Tốc độ phát triển như vậy là tích cực, song Việt Nam không đóng góp nhiều trong chuỗi giá trị này.

Chẳng hạn, có hơn 90% phần mềm cá nhân trong nước thuộc các công ty nước ngoài, 60-70% phần mềm chuyên dụng cũng thuộc thương hiệu quốc tế. Sản phẩm phần cứng cá nhân, gần như 99% không thuộc doanh nghiệp trong nước.

Trong bối cảnh đó, những yếu tố vĩ mô tại Việt Nam đang đặt ra nhiều vấn đề. Chẳng hạn, dân số già hoá rất nhanh, các ưu thế về dân số và lao động phổ thông dồi dào sẽ không còn nữa. 

Trong 5-10 năm tới, những yếu tố cạnh tranh hiện tại của thị trường trong nước để doanh nghiệp nước ngoài đầu tư sẽ không còn. Như vậy, Việt Nam cần tự chủ về nhiều ngành công nghiệp, trong đó có ngành vi mạch bán dẫn.

Ông Nguyễn Anh Thi, Trưởng ban quản lý Khu công nghệ cao TP.HCM, cũng đưa ra quan điểm tương tự về việc tự chủ ngành vi mạch bán dẫn.

Chính phủ hiện có nhiều chính sách về tự chủ kinh tế, nhưng ông Thi cho rằng, không thể tự chủ kinh tế nếu không tự chủ công nghệ. Muốn vậy, cần phải tự chủ về vi mạch.

Việt Nam không thể tham gia toàn bộ hệ sinh thái này, song cần tham gia tích cực và nắm giữ vai trò quan trọng, nắm được cán cân đàm phán quyết định trong ngành.

Tại Khu công nghệ cao TP.HCM, nhà máy sản xuất chip của Intel đóng góp tới 70% sản lượng đóng gói chip toàn cầu của hãng này, cho thấy vai trò của nhà máy tại Việt Nam rất quan trọng. Song Trưởng ban quản lý Khu công nghệ cao cho rằng, năng lực nội sinh về vi mạch bán dẫn tại Việt Nam còn yếu, thiếu doanh nghiệp trong nước tham gia vào cả hệ sinh thái.

Thiếu chiến lược vĩ mô và nhân sự chất lượng cao

Đại diện Cục CN-CNTT&TT, ông Bùi Bài Cường - chuyên viên chính phụ trách mảng vi mạch bán dẫn - nêu một số cơ hội, thử thách, và các đề xuất để phát triển ngành này tại Việt Nam.

Ông Cường cho hay, chính phủ các quốc gia Đông Nam Á như Malaysia, Indonesia, Singapore đều có chính sách tham gia sâu vào ngành vi mạch bán dẫn. Do đó Việt Nam cần có chính sách ở tầm vĩ mô tương tự để tạo cơ sở cho ngành phát triển.

Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 5.000 kỹ sư ở mảng vi mạch bán dẫn, song rất thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngoài ra, hầu như không có doanh nghiệp Việt sản xuất chip.

Thị trường trong nước có nhiều lợi thế để phát triển ngành. Chẳng hạn, dân số Việt Nam đạt gần 100 triệu, quy mô đủ lớn. Chính phủ cũng có chính sách chuyển đổi số, tạo tiền đề cho nhiều ngành công nghệ phát triển. Bên cạnh đó, sự tham gia của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam cũng góp phần tạo hệ sinh thái.

Bên cạnh đó, Việt Nam có vị trí địa lý phù hợp, quan hệ đối tác tốt với các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc. Xu hướng Mỹ bắt đầu xem trọng thị trường Đông Nam Á trong chuỗi cung ứng cũng tạo cơ hội lớn cho Việt Nam.

Ngoài ra, Việt Nam có lực lượng kỹ sư tiềm năng, có nguồn nguyên vật liệu sản xuất chip cũng có thể khai thác trong ngắn hạn.

Nhiều cơ hội nhưng nước ta cũng đối mặt nhiều thách thức. Trước tiên, Việt Nam thiếu một kế hoạch phát triển công nghiệp chip ở tầm quốc gia, dẫn đến thiếu sự hỗ trợ của chính phủ về một chiến lược bài bản. 

Việc huy động và kết nối doanh nghiệp, các chuyên gia trong và ngoài nước trong lĩnh vực này vẫn chưa hiệu quả.

Thị trường đang phụ thuộc 100% chip nước ngoài, do đó sẽ rất khó tự chủ trong quá trình chuyển đổi số trong tương lai.

Ngoài ra, Việt Nam sẽ phải đối mặt với cạnh tranh từ các nước trong khu vực.

Quan trọng nhất, lực lượng nhân sự chất lượng cao tại Việt Nam còn thấp. Đặc biệt thiếu những tổng công trình sư có khả năng dẫn dắt một quy trình trong ngành vi mạch bán dẫn.

Từ những thách thức trên, đại diện Cục CN-CNTT&TT đề xuất xây dựng một một ngành công nghiệp bán dẫn tự chủ, nhằm tự chủ về chuyển đổi số, đảm bảo an ninh quốc gia.

Tiếp đến, cần hợp tác song phương và đa phương vì xu hướng thế giới đang hình thành nhiều mối quan hệ tương tự. Cũng cần tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài nhằm tạo nền tảng cho nền công nghiệp.

Quan trọng hơn nữa, cần có chính sách phát triển nhân lực chất lượng cao, vì ngành này đòi hỏi rất lớn về trình độ chuyên môn. Trong đó, cần tập trung đào tạo, chú trọng khả năng trải nghiệm thực tế cho người học.

Tại hội thảo này, các doanh nghiệp nêu một số ý kiến đóng góp. Trong đó, do thiếu hệ sinh thái sản xuất, nên Việt Nam có thể chọn tham gia thiết kế vi mạch. Bên cạnh đó, sản phẩm sản xuất phải cực kỳ thực tế thì mới bán được cho thị trường. Ngoài ra, các doanh nghiệp lớn trong nước như Viettel, VNPT, FPT và CMC đều đã tham gia lĩnh vực chip, và chú trọng phát triển thị trường ngách, nhằm tránh đối mặt với các đối thủ lớn.

Hải Đăng

Doanh nghiệp Việt không đóng góp nhiều vào chuỗi giá trị vi mạch toàn cầu

Ông Nguyễn Thiện Nghĩa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Công nghiệp CNTT&TT (Bộ TT&TT), nêu ví dụ thất bại của hai doanh nghiệp sản xuất thiết bị smartphone tại Việt Nam.

Một doanh nghiệp vốn có thế mạnh về phần mềm chuyển sang sản xuất phần cứng, nhưng không thành công. Doanh nghiệp thứ hai có tiềm lực kinh tế mạnh, song sau 2 năm tham gia sản xuất điện thoại thông minh đã rút lui.

Trao đổi với các doanh nghiệp này, ông Nghĩa cho hay, doanh nghiệp rất tự tin cạnh tranh về sản phẩm với bất kỳ hãng smartphone nào tại Việt Nam, ví dụ Samsung, LG. Tuy vậy, do các hãng này đều sản xuất số lượng lớn phục vụ thị trường toàn cầu, nên doanh nghiệp Việt không thể cạnh tranh do quy mô thị trường trong nước còn nhỏ.

Phó Cục trưởng cho hay, hầu hết các hãng lớn đều xem thị trường toàn cầu là thị trường của họ, không chỉ gói gọn trong nước. Việt Nam chưa thể cạnh tranh trên quy mô toàn cầu ngay lúc đầu, song có thể tìm thị trường ngách để phát triển.

Đối với ngành công nghiệp thiết kế bán dẫn, Chính phủ có chính sách ưu đãi có thể xem là cao nhất trong các ngành công nghệ, nhưng vẫn chưa phát triển do thiếu chiến lược lâu dài.

Trước đó, Phó Cục trưởng dẫn số liệu cho thấy ngành công nghiệp công nghệ thông tin & truyền thông có tốc độ phát triển 7-9% trong 10 năm nay. Trong năm 2021, doanh thu ngành này đạt 150 tỷ USD. Tốc độ phát triển như vậy là tích cực, song Việt Nam không đóng góp nhiều trong chuỗi giá trị này.

Chẳng hạn, có hơn 90% phần mềm cá nhân trong nước thuộc các công ty nước ngoài, 60-70% phần mềm chuyên dụng cũng thuộc thương hiệu quốc tế. Sản phẩm phần cứng cá nhân, gần như 99% không thuộc doanh nghiệp trong nước.

Trong bối cảnh đó, những yếu tố vĩ mô tại Việt Nam đang đặt ra nhiều vấn đề. Chẳng hạn, dân số già hoá rất nhanh, các ưu thế về dân số và lao động phổ thông dồi dào sẽ không còn nữa. 

Trong 5-10 năm tới, những yếu tố cạnh tranh hiện tại của thị trường trong nước để doanh nghiệp nước ngoài đầu tư sẽ không còn. Như vậy, Việt Nam cần tự chủ về nhiều ngành công nghiệp, trong đó có ngành vi mạch bán dẫn.

Ông Nguyễn Anh Thi, Trưởng ban quản lý Khu công nghệ cao TP.HCM, cũng đưa ra quan điểm tương tự về việc tự chủ ngành vi mạch bán dẫn.

Chính phủ hiện có nhiều chính sách về tự chủ kinh tế, nhưng ông Thi cho rằng, không thể tự chủ kinh tế nếu không tự chủ công nghệ. Muốn vậy, cần phải tự chủ về vi mạch.

Việt Nam không thể tham gia toàn bộ hệ sinh thái này, song cần tham gia tích cực và nắm giữ vai trò quan trọng, nắm được cán cân đàm phán quyết định trong ngành.

Tại Khu công nghệ cao TP.HCM, nhà máy sản xuất chip của Intel đóng góp tới 70% sản lượng đóng gói chip toàn cầu của hãng này, cho thấy vai trò của nhà máy tại Việt Nam rất quan trọng. Song Trưởng ban quản lý Khu công nghệ cao cho rằng, năng lực nội sinh về vi mạch bán dẫn tại Việt Nam còn yếu, thiếu doanh nghiệp trong nước tham gia vào cả hệ sinh thái.

Thiếu chiến lược vĩ mô và nhân sự chất lượng cao

Đại diện Cục CN-CNTT&TT, ông Bùi Bài Cường - chuyên viên chính phụ trách mảng vi mạch bán dẫn - nêu một số cơ hội, thử thách, và các đề xuất để phát triển ngành này tại Việt Nam.

Ông Cường cho hay, chính phủ các quốc gia Đông Nam Á như Malaysia, Indonesia, Singapore đều có chính sách tham gia sâu vào ngành vi mạch bán dẫn. Do đó Việt Nam cần có chính sách ở tầm vĩ mô tương tự để tạo cơ sở cho ngành phát triển.

Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 5.000 kỹ sư ở mảng vi mạch bán dẫn, song rất thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngoài ra, hầu như không có doanh nghiệp Việt sản xuất chip.

Thị trường trong nước có nhiều lợi thế để phát triển ngành. Chẳng hạn, dân số Việt Nam đạt gần 100 triệu, quy mô đủ lớn. Chính phủ cũng có chính sách chuyển đổi số, tạo tiền đề cho nhiều ngành công nghệ phát triển. Bên cạnh đó, sự tham gia của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam cũng góp phần tạo hệ sinh thái.

Bên cạnh đó, Việt Nam có vị trí địa lý phù hợp, quan hệ đối tác tốt với các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc. Xu hướng Mỹ bắt đầu xem trọng thị trường Đông Nam Á trong chuỗi cung ứng cũng tạo cơ hội lớn cho Việt Nam.

Ngoài ra, Việt Nam có lực lượng kỹ sư tiềm năng, có nguồn nguyên vật liệu sản xuất chip cũng có thể khai thác trong ngắn hạn.

Nhiều cơ hội nhưng nước ta cũng đối mặt nhiều thách thức. Trước tiên, Việt Nam thiếu một kế hoạch phát triển công nghiệp chip ở tầm quốc gia, dẫn đến thiếu sự hỗ trợ của chính phủ về một chiến lược bài bản. 

Việc huy động và kết nối doanh nghiệp, các chuyên gia trong và ngoài nước trong lĩnh vực này vẫn chưa hiệu quả.

Thị trường đang phụ thuộc 100% chip nước ngoài, do đó sẽ rất khó tự chủ trong quá trình chuyển đổi số trong tương lai.

Ngoài ra, Việt Nam sẽ phải đối mặt với cạnh tranh từ các nước trong khu vực.

Quan trọng nhất, lực lượng nhân sự chất lượng cao tại Việt Nam còn thấp. Đặc biệt thiếu những tổng công trình sư có khả năng dẫn dắt một quy trình trong ngành vi mạch bán dẫn.

Từ những thách thức trên, đại diện Cục CN-CNTT&TT đề xuất xây dựng một một ngành công nghiệp bán dẫn tự chủ, nhằm tự chủ về chuyển đổi số, đảm bảo an ninh quốc gia.

Tiếp đến, cần hợp tác song phương và đa phương vì xu hướng thế giới đang hình thành nhiều mối quan hệ tương tự. Cũng cần tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài nhằm tạo nền tảng cho nền công nghiệp.

Quan trọng hơn nữa, cần có chính sách phát triển nhân lực chất lượng cao, vì ngành này đòi hỏi rất lớn về trình độ chuyên môn. Trong đó, cần tập trung đào tạo, chú trọng khả năng trải nghiệm thực tế cho người học.

Tại hội thảo này, các doanh nghiệp nêu một số ý kiến đóng góp. Trong đó, do thiếu hệ sinh thái sản xuất, nên Việt Nam có thể chọn tham gia thiết kế vi mạch. Bên cạnh đó, sản phẩm sản xuất phải cực kỳ thực tế thì mới bán được cho thị trường. Ngoài ra, các doanh nghiệp lớn trong nước như Viettel, VNPT, FPT và CMC đều đã tham gia lĩnh vực chip, và chú trọng phát triển thị trường ngách, nhằm tránh đối mặt với các đối thủ lớn.

Hải Đăng