Bước đầu xác định, Tài đã sử dụng 21 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả, 4 sổ tiết kiệm giả để lập khống các hồ sơ vay vốn, tự phê duyệt giải ngân theo thẩm quyền để chiếm đoạt số tiền khoảng 80 tỷ đồng của Ngân hàng ABBank. 

Mở rộng điều tra, Công an tỉnh Quảng Ninh tiếp tục phát hiện Phạm Ngọc Hưng (Phó phòng Khách hàng Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn, Chi nhánh Mạo Khê - Tây Quảng Ninh) từ năm 2020 đã nhiều lần cho Tài vay tiền với lãi suất lên đến 123,42%/năm. Lãi suất này gấp 6,17 lần so với lãi suất quy định, để thu lợi bất chính 1 tỷ đồng. 

Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Phạm Ngọc Hưng về tội “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.

Hiện Công an tỉnh Quảng Ninh đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Theo truy tố, tối 5/5/2017, Vũ lái xe tải chở vật liệu vào đường cấm. Khi đến trước số nhà 1020 đường Tân Kỳ - Tân Quý ( phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân), Vũ tông vào đuôi xe máy do ông Lê Minh Hiền (SN 1970) lái chở theo con trai là cháu Lê Đăng Khoa (SN 2000) đang đi sát lề phải.

Vụ tai nạn làm anh Hiền bị cuốn vào gầm xe tải, cháu Khoa văng ra nằm phía trước bánh ô tô. Người dân hô hoán có tai nạn nên Vũ dừng lại.  Sau đó, Vũ tiếp tục gài số cho xe lùi về sau nhưng trước khi lùi thì xe có chồm lên trước. Cháu Khoa sau đó tử vong tại bệnh viện, anh Hiền bị thương tật 44%.

Tại CQĐT, Vũ thừa nhận thiếu quan sát và không giữ khoảng cách an toàn. Thời điểm va chạm, Vũ nghe tiếng kêu "lẹt xẹt phát ra dưới đường" nhưng không biết chuyện gì, đến khi nghe người dân nói có người nằm dưới gầm xe và yêu cầu lùi lại thì Vũ mất bình tĩnh. Bị cáo thừa nhận có lỗi hoàn toàn.

Tại phiên sơ thẩm lần 1, TAND quận Bình Tân đã tuyên phạt bị cáo Vũ 3 năm tù. Không đồng tình với tội danh này của bị cáo, đại diện bị hại cho rằng bị cáo có dấu hiệu của tội “Giết người” nên đã làm đơn kháng cáo và cung cấp nhiều tình tiết quan trọng cho HĐXX cấp phúc thẩm, trong đó có DVD ghi lại toàn bộ diễn biến vụ tai nạn.

Theo anh Hiền (cha cháu Khoa), Vũ biết cháu nằm phía trước của bánh xe bên phải nhưng vẫn cho xe chạy tới làm cho Khoa bị thương nặng dẫn tới tử vong. Đoạn video ghi lại vụ tai nạn đã thể hiện xe tải có chồm lên phía trước rồi mới lùi.

Tuy nhiên, bị cáo Vũ lý giải đó là lỗi kỹ thuật (kẹt số). Gia đình nạn nhân không chấp nhận lời khai này, cho rằng bị cáo cố tình cho xe tiến lên để xe cán qua người cháu Khoa. Bên cạnh đó, phía gia đình khẳng định lúc xảy ra tai nạn, xe tải chở quá tải trọng (23 tấn) lưu thông vào đường cấm, vào giờ cấm.

Trước chứng cứ mới này, tại phiên phúc thẩm, TAND TP.HCM đã hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại.

Tại phiên sơ thẩm lần 2, TAND quận Bình Tân tuyên phạt Lê Quang Vũ  3 năm 6 tháng tù và buộc Công ty H.C (nơi Vũ làm) bồi thường cho gia đình nạn nhân hơn 455 triệu đồng. 

Sau đó, cả bị cáo và đại diện bị hại đều có đơn kháng cáo. 

Tại phiên phúc thẩm lần 2, HĐXX nhận thấy lời khai của bị cáo, bị hại và nhân chứng, bản ảnh thực nghiệm hiện trường đều thể hiện là cháu Khoa khi té nằm dưới gầm xe tư thế nằm ngửa. Tuy nhiên, công văn của Trung tâm Pháp y - Sở Y tế TP HCM nhận định nạn nhân nằm sấp, bánh xe lăn qua người từ phải sang trái. Mâu thuẫn này chưa được làm rõ.

Cũng theo cấp phúc thẩm, tòa án sơ thẩm nhiều lần trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung nhưng khi tiến hành thực nghiệm điều tra thì cơ quan điều tra đã thực hiện không đầy đủ. Biên bản thực nghiệm điều tra không mô tả cụ thể thao tác lùi xe như thế nào nên không thể xác định được chính xác trước khi lùi thì xe có chồm về phía trước hay không.

Khi thực nghiệm điều tra thì thiếu phần thực nghiệm theo lời khai của bị cáo và mô tả của nhân chứng.

Tại bản cáo trạng lần 3, VKS nêu, nguyên nhân tai nạn do Vũ không giữ khoảng cách an toàn, thiếu quan sát và đi vào đường cấm. Cũng theo cáo trạng, dựa trên lời khai bị cáo, người làm chứng, camera tại hiện trường, kết luận giám định của Phòng kỹ thuật hình sự, Phân viện Pháp y quốc gia tại TP.HCM có cơ sở xác định sau khi xảy ra tai nạn, không có việc xe ô tô lùi lại cán qua người cháu Khoa. Vì vậy, phía bị hại cho rằng Vũ cố tình lái xe về phía trước cán chết cháu Khoa rồi cho xe lùi lại là không có căn cứ.

Ngoài ra, cáo trạng còn nêu, thời điểm xảy ra tai nạn là ngày 5/5/2017 nhưng đến ngày 16/10/2018, CQĐT mới trưng cầu giám định. Xe ô tô trong vụ tai nạn không còn lưu giữ tại Công an quận Bình Tân nên không đủ cơ sở xác định xe có bị chồm về phía trước trước khi lùi lại trong vụ tai nạn do tình trạng kỹ thuật xe hay lý do khác.

Theo bà Đỗ Thị Thanh Huyền, Giám đốc Ban Chính sách sản phẩm bán buôn, Khối Ngân hàng bán buôn BIDV, chúng bao gồm các quy định xanh và chính sách trên thị trường quốc tế ngày càng chặt chẽ, buộc các doanh nghiệp phải nắm vững được tiêu chuẩn xanh với hàng hóa xuất khẩu, trách nhiệm của nhà sản xuất với phát triển xanh bền vững, trách nhiệm khai báo thông tin... Việt Nam cũng ban hành các quy định mới, nhiều nghị định, thông tư hướng dẫn các ngành như đo đạc, kiểm kê, báo cáo phát thải khí nhà kính, quản lý chất thải... Do đó, chi phí sản xuất kinh doanh cũng tăng lên.

Thiếu nguồn cung tài chính là một trong các thách thức lớn vì để chuyển đổi được sản xuất kinh doanh theo hướng xanh, bền vững, doanh nghiệp cần phải đầu tư, trong khi dự án xanh, bền vững lại đòi hỏi nguồn vốn lớn, trong thời gian dài. Hiện tại, tài chính xanh ở Việt Nam tập trung vào các tổ chức tín dụng lớn, chưa có nhiều tổ chức tín dụng nhỏ quan tâm.

Ông Nguyễn Như Hiếu, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần JETPA, chỉ ra các rào cản khi triển khai khoản vay xanh tại Việt Nam, đó là các quy định, định nghĩa về danh mục, ngành, lĩnh vực xanh chưa thống nhất; cơ chế, chính sách chưa thực sự hỗ trợ phát triển tín dụng xanh; nhận thức và hiểu biết về đầu tư xanh còn hạn chế; rủi ro cho ngân hàng vì các dự án xanh thường đòi hỏi thời gian hoàn vốn dài, chi phí đầu tư lớn, rủi ro thị trường cao.

Từ góc độ của nhà cung cấp hệ sinh thái tài chính số, bà Nguyễn Hồng Oanh, Giám đốc sản phẩm TradeFlat, FPT IS nhận định chuyển đổi số song hành cùng chuyển đổi xanh là giải pháp cho phát triển bền vững. Dù mức độ sẵn sàng chuyển đổi số của doanh nghiệp Việt Nam có chuyển biến tích cực trong năm 2023 nhưng hầu hết chỉ ứng dụng riêng lẻ, chưa liên kết chặt chẽ, toàn diện.

Ngoài ra, dù khả năng tiếp cận vốn vay ngân hàng là mối quan tâm lớn nhất của nhiều doanh nghiệp, theo khảo sát của VCCI năm 2023 với hơn 10.000 doanh nghiệp, chỉ có 33,9% có khả năng này. Các nguyên nhân chính bao gồm khả năng đáp ứng tài sản đảm bảo, điều kiện vay vốn phức tạp, thủ tục thiếu minh bạch, cần “bồi dưỡng” cán bộ tín dụng; cán bộ tín dụng cố tình gây khó dễ.

Công nghệ số hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tài chính xanh

Theo ông Nguyễn Bá Diệp, Uỷ viên Ban thường vụ VINASA, đồng sáng lập MoMo, thị trường tài chính xanh là kênh dẫn vốn quan trọng nhất để tạo ra tăng trưởng xanh và cũng đóng góp quan trọng cho chiến lược tăng trưởng quốc gia. Để thúc đẩy tín dụng tăng trưởng xanh cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa khung pháp lý và chính sách hỗ trợ, giúp nâng cao năng lực của các tổ chức tài chính và doanh nghiệp, đồng thời giám sát tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận tín dụng xanh, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế tại Việt Nam.

Bà Đỗ Thị Thanh Huyền cho rằng nguồn lực nội tại của Ngân hàng Nhà nước là chưa đủ, cần nhiều nguồn lực từ các tổ chức quốc tế. Ngân hàng Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong đẩy mạnh hợp tác quốc tế, khai thác nguồn vốn quốc tế, hỗ trợ ngân hàng thương mại sử dụng nguồn đó đưa xuống các doanh nghiệp.

Các nước như Nhật Bản, Singapore và Hàn Quốc thực hiện chính sách tăng trưởng bền vững rất hiệu quả và gần như có gói tín dụng hỗ trợ từ phía Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước. Đại diện BIDV mong chờ gói hỗ trợ như vậy với các chính sách lãi suất ưu đãi cho doanh nghiệp, thực hiện thông qua ngân hàng thương mại trong nước.

Để hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tài chính xanh dễ dàng hơn, các hãng công nghệ trong nước đưa ra một số giải pháp. Chẳng hạn, khi doanh nghiệp sử dụng các hệ thống phần mềm MISA quản trị, dữ liệu lớn về hành vi, giao dịch của doanh nghiệp sẽ hình thành. Nếu được cho phép, MISA sẽ chuẩn hóa thành bộ hồ sơ gửi cho ngân hàng. Toàn bộ quá trình vay vốn được số hóa sẽ thúc đẩy tài chính xanh, giảm thiểu hổ sơ, nhân lực, khí thải carbon cho môi trường... Nhờ đó, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) có thể tiếp cận nguồn vốn nhanh chóng.

Trong khi đó, FPT IS tìm cách hỗ trợ doanh nghiệp xử lý trên nền tảng số thông qua các công cụ như AI để phân tích dữ liệu, nhu cầu thị trường, quản lý dây chuyền, hay API để thay thế quy trình thường xuyên bằng bot, giảm chi phí nhân công, tiết kiệm tài nguyên.

Hệ sinh thái tài chính số giúp doanh nghiệp kết nối, chia sẻ thông tin liền mạch với ngân hàng, phát triển bài toán tài chính bền vững doanh nghiệp trên cơ sở hỗ trợ đối tác cho doanh nghiệp chủ đạo, thường là doanh nghiệp SME. Các doanh nghiệp chủ đạo trên cơ sở chia sẻ thông tin đối tác cho các ngân hàng sẽ đem lại hiệu quả tài chính bền vững hơn cho SME.

Là đơn vị tiếp cận được nguồn tín dụng xanh từ HSBC để xây trung tâm dữ liệu ở Láng Hòa Lạc, Viettel IDC gặp không ít khó khăn trong quá trình tiếp cận ban đầu do chưa có case study nào, chưa có điều kiện rõ ràng hay hành lang pháp lý. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng các trường hợp đi trước trên thế giới, Viettel IDC đã thành công.

Ông Nguyễn Đình Tuấn - Trưởng phòng kỹ thuật Viettel IDC – chia sẻ một số kinh nghiệm: khi bắt đầu làm dự án phải có mục tiêu ngay từ ban đầu, đó là triển khai để vay vốn tín dụng xanh hay không, vì nó sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ quy hoạch, thiết kế, lựa chọn công nghệ; tìm hiểu tiêu chí của các tổ chức tín dụng, thông lệ, yêu cầu đánh giá, kiểm định tín dụng xanh như thế nào; lên lộ trình đào tạo để có nhân sự đáp ứng được yêu cầu và tham gia dự án liên quan.

Luật Kinh doanh bất động sản mới có những quy định chặt chẽ về điều kiện dự án được mở bán, điều này bảo đảm cho người mua được an toàn trong việc mua bán, tránh rủi ro, làm thị trường minh bạch hơn. Hay các quy định về đền bù giải phóng mặt bằng, sát giá thị trường cũng sẽ cân bằng, hài hòa lợi ích hơn cho cả chủ đầu tư, người dân”, ông Quyết nói.

Tuy nhiên, theo ông Quyết, khi luật được ban hành, các văn bản dưới luật và các nghị định phải được đồng bộ theo. Bởi nếu các văn bản này không theo kịp, luật sẽ lại bị “rối”.

Hiện nhiều chủ đầu tư cũng đợi Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở và Luật Đất đai có hiệu lực để nộp được tiền thuế đất, triển khai tiếp dự án. Các phương án về giá, đền bù,... cùng nhiều dự án đang đợi luật mới ra để triển khai.

Ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, cũng cho rằng, các luật mới có hiệu lực sớm có cơ sở tháo gỡ vướng mắc cho một số dự án bất động sản, giúp tăng nguồn cung, bình ổn thị trường. Tuy nhiên, nhiều dự án sẽ phải quay lại hoàn thiện thủ tục như đấu thầu, đấu giá hay quy hoạch chưa phù hợp.

Các chính sách khuyến khích phát triển nhà thương mại giá rẻ, nhà ở xã hội... sẽ thúc đẩy các dự án hơn. 

“Bất động sản sẽ tăng trưởng tốt hơn khi các luật có hiệu lực sớm, nhưng thị trường sẽ không 'bùng' lên, mà phát triển ổn định. Việc kiểm soát tốt hơn, các hoạt động đầu tư kinh doanh, môi giới dịch vụ cũng được quản lý chặt hơn... giúp thị trường minh bạch, công bằng, lành mạnh và phát triển bền vững”, ông Đính nhìn nhận.

Cần thận trọng, tránh ‘dục tốc bất đạt’

Đồng tình với các ý kiến trên, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch HĐQT GP.Invest, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam cho rằng, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở có hiệu lực từ ngày 1/7 chắc chắn sẽ giải tỏa được nhiều dự án đang vướng mắc. Thị trường bất động sản có nhiều thuận lợi hơn trong việc áp dụng luật mới.

Theo ông Hiệp, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở không quá phức tạp nên việc rút ngắn thời gian, sớm đưa luật vào vận hành là có thể.

Thế nhưng, Luật Đất đai có nhiều vấn đề phức tạp như định giá đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất... doanh nghiệp đều mong các nghị định sẽ cân nhắc kỹ lưỡng, tranh thủ ý kiến nhiều chiều, đầy đủ để hài hòa lợi ích của cả Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Chủ tịch GP.Invest dẫn chứng, như vấn đề đấu thầu dự án có quyền sử dụng đất. Trong tất cả nghị định hướng dẫn của cả Luật Đấu thầu và Luật Đất đai đều chưa thể hiện rõ tiêu chí trong đấu thầu dự án nên rất khó cho cả cơ quan xét thầu và người dự thầu.

“Đấu giá quyền sử dụng đất ai trả giá cao là thắng, đấu thầu dự án xây dựng ai trả giá càng thấp càng thắng. Tiêu chí thắng thua rất rõ ràng. Thế nhưng, ở đấu thầu dự án có quyền sử dụng đất không có tiêu chí cụ thể, chỉ đưa một câu chung chung 'hiệu quả kinh tế'. Vậy, thế nào là hiệu quả kinh tế, ai sẽ tính hiệu quả kinh tế để xem xét?... Tiêu chí còn đang mông lung, không cụ thể", ông Hiệp nhận xét.

Trong chỉ đạo, Chính phủ mong muốn cả ba luật đều áp dụng từ 1/7, nhưng ông Hiệp lưu ý Luật Đất đai còn nhiều vấn đề phức tạp, vì thế nghị định hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường cần cân nhắc thận trọng để khi đưa vào áp dụng không vướng.

Theo ông, các luật khi đi vào cuộc sống sẽ tác động tới người dân và doanh nghiệp, nhưng với doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển chung của nền kinh tế. Vì thế, cơ quan soạn thảo cần thận trọng trong việc biên soạn các nội dung nghị định.

“Dục tốc bất đạt, nếu nhanh quá mà không tính toán hết, thật kỹ lưỡng thì chưa chắc nhanh đã tốt”, Chủ tịch GP.Invest khuyến cáo.