Nghiên cứu mới của một nhóm các nhà khoa học Ý từ đại học Catania đã sử dụng một mô hình giả lập trên máy tính để đo lường thành công bằng của cải tài chính. Mô hình mới đã chứng minh rằng những người thành công nhất trên thế giới không nhất thiết là những người tài giỏi nhất, mà là những người may mắn nhất.

Thế giới tưởng tượng mà các nhà nghiên cứu xây dựng gồm 1.000 cá nhân có các cấp độ năng lực khác nhau trong những vị trí ngẫu nhiên và tiếp xúc với các sự kiện xui xẻo lẫn may mắn ngẫu nhiên. Mỗi người đều bắt đầu với tiền vốn bằng nhau. Cấp độ tài năng của họ (các đặc điểm như sự thông minh, kỹ năng, nỗ lực) đã ảnh hưởng đến xác suất tăng thêm vốn từ các cơ hội may mắn của họ. Sau 40 năm giả định (tượng trưng cho sự nghiệp của một người), sự phân phối của cải của 1.000 người cũng không đồng đều như trong thế giới thực khi một tỉ lệ nhỏ người tham gia nắm giữ hầu hết vốn.

Không như đa số thường nghĩ là chúng ta tưởng thưởng cho những người thành công nhất vì họ tài năng hoặc thông minh hơn người khác, các nhà khoa học đã khám phá ra rằng "rất thường xuyên, những người thành công nhất là những người tài năng vừa phải nhưng rất may mắn", theo nhà vật lý Alessandro Pluchino trong nhóm nghiên cứu.

Cụ thể,"chúng tôi đã khám phá ra sự tương quan chặt chẽ giữa thành công và may mắn. Việc gặp một loạt sự kiện may mắn lý giải cho những thành công khó tin, kể cả khi tài năng cá nhân của họ thấp hơn những nhân tài siêu sao. Đó là những gì chúng ta luôn luôn thấy trong thế giới thực. Có nhiều ví dụ về những người không được xem là đặc biệt thông minh nhưng bằng một cách nào đó, họ đã vươn tới một cấp độ thành công và hạnh phúc cao".

Dĩ nhiên, các nhà nghiên cứu cũng khẳng định là, để có thể khai thác những cơ hội may mắn, bạn cần một mức độ tài năng nhất định, và nó có thể là năng lực làm việc chăm chỉ, sự thông minh, việc thật sự "cày" cật lực. Nhưng chỉ tài năng thôi thì không đủ. Trong mô hình giả định, những người có cấp độ tài năng cao nhất chỉ tạo nên một phần nhỏ so với những người thành công.

Trợ lý giáo sư, nhà vật lý lý thuyết Alessandro Pluchino đến từ đại học Catania (Ý) (Ảnh: UNICT)

Các kết quả trên cũng biểu hiện cách thức mà các nhà làm chính sách và các cơ quan hỗ trợ tài chính phân phối các cơ hội như trao trợ cấp tài chính cho nghiên cứu học thuật. Điều này có nghĩa là những người tài năng nhất - những người có nhiều khả năng phát triển đổi mới nhất, sẽ có một cơ hội tốt hơn để tỏa sáng.

Nhóm nghiên cứu cũng tìm ra những giải pháp thay thế để thay đổi cách thức mà hiện nay chúng ta đang tưởng thưởng cho những người đã có thành công.

Ví dụ, thay vì trao thêm tiền thưởng cho những nhân viên kinh doanh đã có thành tích tốt, bạn có thể thay bằng chiến lược tặng một khoản tiền nhỏ cho mọi người. Trong mô hình máy tính, chiến lược này hiệu quả hơn hệ thống thưởng theo thành tích.

Thậm chí, việc tặng tiền ngẫu nhiên cho 25% tổng số người (không kể năng lực quá khứ) cũng làm cho tỉ lệ phần trăm những người tài năng nhất đạt được thành công cao hơn là chỉ tặng thưởng cho những người thành công nhất trong mô hình máy tính này. Lý do là vì, như chúng ta đã biết, thành công phần lớn là đại diện cho may mắn. Tuy nhiên, năng lực quá khứ không bảo đảm cho năng lực tương lai, một thành viên khác của nhóm là nhà kinh tế học Alessio Biondo cảnh báo. "Nếu bạn định giá thành tích chỉ qua kết quả trong quá khứ thì khi bạn nhận ra các kết quả quá khứ có thể được tạo ra không chỉ bằng tài năng mà còn bằng các sự kiện may mắn, bạn sẽ thấy rằng bạn đang trao thưởng may mắn chứ không phải thành tích".

Điều này có những ẩn ý thú vị cho cả xã hội và có thể tạo ra nhiều cơ hội hơn cho mọi người đang tìm kiếm thành công. "Nó có nghĩa là cải thiện giáo dục, chăm sóc sức khỏe, tất cả những cái này là một phần của dự án", lời thành viên thứ ba của nhóm, nhà vật lý Andrea Rapisarda. "Bằng cách giúp cho mọi người, đặc biệt là những người trẻ, có nhiều sự kiện may mắn hơn, bạn tạo ra nhiều cơ hội hơn cho những nhân tài tiềm ẩn nổi lên trong xã hội".

Nhà vật lý Andrea Rapisarda: "Bằng cách giúp cho mọi người, đặc biệt là những người trẻ, có nhiều sự kiện may mắn hơn, bạn tạo ra nhiều cơ hội hơn cho những nhân tài tiềm ẩn nổi lên trong xã hội". (Ảnh: Global Research)

Theo BBC, khác hẳn với chính sách sẽ ảnh hưởng ở cấp độ kinh tế vĩ mô, vai trò của may mắn trong sự giàu có của chúng ta có những lợi ích cá nhân, ví dụ như được sinh ra ở một quốc gia đã phát triển, hoặc trong gia đình giàu có.

Chúng ta có xu hướng chú ý đặc biệt đến những yếu tố kéo lùi chúng ta khỏi thành công trong cuộc đời mà quên đi tất cả những yếu tố còn lại giúp ích cho chúng ta. Một nghiên cứu năm 2016 đã đặt tên cho khuynh hướng bỏ qua may mắn như một sự bất đối xứng gió xuôi chiều/gió ngược chiều: chúng ta thường có xu hướng nhớ rõ những lúc vượt qua khó khăn (làm việc trước một cơn gió xuôi chiều) mà lại bỏ qua những thuận lợi có sẵn để đạt được một mục tiêu (như một cơn gió ngược).

Chúng ta thường có xu hướng nhớ rõ những lúc vượt qua khó khăn mà lại bỏ qua những thuận lợi có sẵn để đạt được một mục tiêu

May mắn cũng có thể giúp chúng ta hào phóng hơn. Một nghiên cứu khác của Robert Frank (nhà báo kinh tế của New York Times, tác giả cuốn sách kinh tế học nổi tiếng về thành công Success and Luck) cũng chỉ ra rằng: khi con người nhận thức về việc họ may mắn hoặc giàu có, nhiều khả năng họ sẽ đem tiền làm từ thiện.

Trong công trình của Frank, ba nhóm được yêu cầu nhớ lại một sự kiện tích cực theo ba chủ đề: nhóm 1 liệt kê những đặc điểm cá nhân gây ra sự kiện, nhóm 2 liệt kê những nguyên nhân bên ngoài, và nhóm 3 là nhóm đối chứng chỉ đơn thuần nhớ lại trải nghiệm tích cực. Cả ba nhóm đều được thưởng một khoản tiền và cơ hội làm từ thiện. Kết quả là những người tham gia nhóm hai (liệt kê các nguyên nhân bên ngoài) đã cho đi nhiều hơn 25%.

"Khó mà làm cho mọi người nghĩ về các sự kiện và áp lực bên ngoài", BBC dẫn lời Robert Frank. "Nhưng chúng tôi thấy rằng, nếu bạn buộc họ nghĩ về chúng, bằng cách hỏi về thời điểm họ may mắn thay vì kể về việc họ đã may mắn, những người hào phóng hơn bắt đầu và sẵn lòng đóng góp cho những việc tốt thông thường".

Theo định nghĩa, các sự kiện may mắn như nơi bạn sinh ra, gia đình mà bạn sinh vào, người bạn gặp, phần lớn nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn và tùy thuộc vào cơ hội ngẫu nhiên. Nhưng kể cả các nhà nghiên cứu trong công trình chính của bài viết này (bí mật thành công) cũng tin rằng có những điều chúng ta có thể làm để gia tăng vận may của mình "Hãy tiếp xúc với nhiều tương tác và cơ hội nhất có thể", theo lời nhà vật lý Pluchino.

"Nếu bạn vẫn cần thêm may mắn thì điều đó cũng đúng. Nhưng có thể bạn sẽ không tìm được những cơ hội may mắn nếu bạn tiếp tục giữ mình trong phòng", Pluchino kết luận.

"Hãy tiếp xúc với nhiều tương tác và cơ hội nhất có thể" để gia tăng vận may của mình, lời khuyên của nhà vật lý Pluchino (Ảnh: Youtube)

(Theo BBC)