Soi kèo góc Atalanta vs Bologna, 17h30 ngày 13/4: Thế trận căng thẳng

TIN BÀI KHÁC

Bình luận của tài khoản Khánh Toàn nhận nhiều sự đồng tình: "Lúc mới nhìn tựa bài hát, tôi còn tưởng anh viết cho Phật giáo. Niết bàn không phải 'cõi' mà là trạng thái của tâm. 'Cõi niết bàn' trong Phật giáo được ví như cảnh giới tối cao, tâm không còn lậu (phiền não) trong khi ái dục là nguồn gốc khổ đau. Tôi hiểu trong mắt người đang yêu thì không có giáo lý nhưng dùng từ niết bàn trong hoàn cảnh này hoàn toàn không phù hợp".

Phóng viên VietNamNetliên hệ, nhạc sĩ Hamlet Trương cho hay đã đọc toàn bộ bình luận của khán giả. Về tựa bài Bờ vai anh là cõi niết bàn, trong quá trình tìm hiểu, anh bắt gặp từ này trong Ấn Độ giáo có nghĩa 'sự trở về của linh hồn cá nhân vào cái đại ngã lớn'.

"Tình cờ, nghĩa này trùng với ý tưởng thực hiện MV dựa trên 1 truyện ngắn của tôi. Theo đó, chàng trai đã qua đời, cô gái là người ở lại hồi tưởng về tình yêu từng có. Do vậy, tôi viết nên bài hát này", nhạc sĩ cho hay.

Sau khi đọc hết góp ý của khán giả, Hamlet Trương đã lập tức chỉnh sửa. Cụ thể, toàn bộ từ 'niết bàn' trong bài hát được đổi thành 'yên lành'. Tựa đề mới là Bờ vai anh là cõi yên lành. 

Hiện bản ghi âm cũ Bờ vai anh là cõi niết bànđã được gỡ bỏ trên tất cả mạng xã hội và nền tảng nghe nhạc trực tuyến. Lịch phát hành MV cũng được dời ngày.

"Trong cách nhìn thiển cận của mình, tôi cho rằng nhân vật trong tác phẩm có thể xem một bờ vai là nơi 'thinh lặng tuyệt đối', tuy nhiên điều này không đúng. Cái gì không đúng thì phải sửa sai ngay, đó là trách nhiệm của nghệ sĩ. Tôi thấy may mắn khi chưa phát hành MV và đĩa vật lý, vẫn còn thời gian chỉnh lại", Hamlet Trương cho hay.

Nhạc sĩ biết ơn những khán giả góp ý để mình có dịp tìm hiểu kỹ hơn và sửa sai. 

Trước Hamlet Trương, nhiều nghệ sĩ Việt gây tranh cãi với sản phẩm có yếu tố Phật giáo. Năm 2014, ca sĩ Ưng Hoàng Phúc bị phản đối vì đọc bàiChú đại bitrên nền nhạc dance xập xình. 

Năm 2019, lời Việt bài nhạc Hoa Độ ta không độ nàngbị cho là báng bổ Phật giáo. Thượng tọa Thích Nhật Từ chỉ ra bản lời Việt sử dụng nhiều ngôn từ mang tính cường điệu, nhất là tự ý thêm vào câu: "Phật ở trên kia cao quá/ Mãi mãi không độ tới nàng". 

Năm 2021, nhóm Rap Nhà Làm gây bức xúc khi phát hành bài rap Thích Ca Mâu Chí có nội dung báng bổ đạo Phật, xuyên tạc hình ảnh Đức Phật. Hậu quả, nhóm này bị phạt 45 triệu đồng, buộc tiêu hủy bản ghi âm. 

Trong bài thuyết pháp, Thượng tọa Thích Nhật Từ đã nêu quan điểm riêng về hiện tượng “Độ ta không độ nàng” đình đám nhiều ngày qua.

Nhiều độc giả được tiếp cận với tác phẩm của Gabriel García Márquez sau khi chúng được dịch sang tiếng Anh. Ảnh: PRH.

Các dịch giả đã đưa nhiều tác phẩm từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, đưa các nhà văn viết sách tiếng Malayalam vào thế giới tiếng Hindi, đưa tên tuổi Pushkin hay Isabel Allende vào thế giới tiếng Bengal. Một bản dịch kém có thể giết chết tình yêu của độc giả dành cho một cuốn sách. Một bản dịch hay thổi luồng sinh khí mới vào các tác phẩm của những nhà văn được yêu thích.

“Dịch một cuốn sách là bước vào mối quan hệ với nó, tiếp cận và đồng hành cùng nó, hiểu rõ từng từ một và tận hưởng sự thoải mái khi đồng hành cùng nó”, tác giả kiêm biên dịch viên Jhumpa Lahiri đã viết trong cuốn Translating Myself and Others(2022).

AI xâm lấn thế giới dịch thuật

Nhưng liệu dịch thuật còn là công việc của con người trong bao lâu nữa? Các cuộc tranh luận về AI và công cụ dịch tự động đã diễn ra rất sôi nổi trong năm nay. Một tháng trước, Veen Bosch & Keuning, nhà xuất bản lớn nhất Hà Lan, đã công bố kế hoạch thử nghiệm công cụ dịch AI cho một số lượng hạn chế các đầu tiểu thuyết thương mại.

Gã khổng lồ trong ngành xuất bản HarperCollins cũng đã đề nghị các tác giả cho phép sử dụng "một số đầu sách phi hư cấu nhất định" để phát triển các Mô hình ngôn ngữ học AI (LLM) cho Microsoft. Sự lo ngại ngày càng lan rộng rằng một ngày nào đó các mô hình AI này có thể khiến các tác giả và biên dịch viên trở nên lỗi thời.

Trong khi một số độc giả vẫn ưa thích bản dịch của con người, thì một số tín đồ AI cho rằng không phải tất cả bản dịch của con người đều hay và một bản dịch kém có thể giết chết một cuốn tiểu thuyết hoặc một tập thơ. Ngoài ra, bản dịch của con người tốn thêm thời gian và có thể gây tốn kém cho các nhà xuất bản. Còn AI, nếu các mô hình LLM tiến triển đúng hướng, có thể ngay lập tức mở ra một thế giới văn học hoàn toàn mới cho độc giả.

Ngay cả đối với những nhà xuất bản ưa thích các chuyên gia con người đóng góp cho họ nhiều tác phẩm sáng tạo hơn, thì họ cũng khó có thể cưỡng lại sự cám dỗ sử dụng bản dịch AI cho sách giáo khoa và sách phi hư cấu cơ bản.

Vào tháng 1 năm 2024, Hiệp hội Tác giả đã tiến hành một cuộc khảo sát, đăt ra câu hỏi với 11.500 thành viên của họ (tác giả, họa sĩ minh họa và biên dịch viên) về quan điểm đối với tác động của AI trong ngành công nghiệp sáng tạo. Kết quả cho thấy cả quan điểm tích cực và tiêu cực đối với bản dịch AI. Hơn một phần ba số biên dịch viên (37%) được thăm dò cho biết họ đã thử nghiệm các công cụ AI, 36% biên dịch viên đã mất việc vì AI và 77% tin rằng dịch máy sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến thu nhập của họ.

Liệu LLM và máy móc có thể dịch trực quan như con người không? Trong khi AI đang ở giai đoạn đầu, với một số nội dung dịch còn sai hoặc gây hiểu lầm, hay còn một số trục trặc kỹ thuật, thì chúng đang được cải thiện và khi được nâng cấp, có thể sẽ được áp dụng trên toàn giới doanh nghiệp.

Khi dịch thuật không chỉ là dịch thuật

Mối đe dọa này đối với sinh kế của các dịch giả xuất hiện vào thời điểm đang có nhiều giải thưởng dịch thuật hơn và công việc mà họ làm ngày càng được đánh giá cao hơn, cả hữu hình và vô hình. Trong khi AI xử lý các thông tin đầu vào như một trò chơi ô chữ, quét kho dữ liệu để tìm ra câu trả lời đúng, thì một số kỹ năng riêng của dịch giả, như sự sáng tạo, lựa chọn khéo léo, hiểu ý định của tác giả, hoàn toàn là sản phẩm của kiến thức và kinh nghiệm.

Thành công của Flightscó sự góp sức của dịch giả Jennifer Croft. Ảnh: Amazon.

Và với tư cách là đại sứ cho các tác giả và sách, không có mô hình AI nào có thể thay thế được hình ảnh và vai trò của dịch giả. Vai trò của dịch giả không chỉ dừng ở văn bản. Jennifer Croft, người dịch các tác phẩm từ tiếng Ba Lan, tiếng Ukraine và tiếng Tây Ban Nha sang tiếng Anh, đã dành gần một thập kỷ để đưa cuốn tiểu thuyết năm 2007 Flights của Olga Tokarczuk, tác phẩm giành giải Man Booker International, tới các nhà xuất bản.

"Tôi thường là người đi giới thiệu những cuốn sách đó, đóng vai trò như một người đại diện cho các tác giả mà tôi đang dịch. Đó là một phần của dịch thuật mà tôi nghĩ hầu hết đều không biết đến", Croft chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn.

Người dịch thuật cũng chính là một nhà văn khi quá trình dịch gắn liền mật thiết với cảm xúc, trí tưởng tượng và trải nghiệm cơ thể. Charles Simic, nhà thơ người Mỹ gốc Serbia mất năm 2023, từng chia sẻ rằng dịch thuật là “một hành động của tình yêu, một hành động của sự đồng cảm cao nhất”.

Đối với Daisy Rockwell, một dịch giả nổi tiếng với kinh nghiệm làm việc cùng nhiều tác giả như Upendranath Ashk và Geetanjali Shree, dịch giả và tác giả là “những vũ công khiêu vũ”. Hay với dịch giả Idra Novey, khi bà đang dịch tác phẩm của nhà văn người Brazil Clarice Lispector, cảm giác “như thể tôi đang đặt lòng bàn tay của mình vào lòng bàn tay của bà ấy và có thể nghe thấy nhịp điệu của các câu văn của bà ấy khớp với nhịp điệu của chính tôi”.

Trong khi AI không thể biến mất như chưa từng xuất hiện và có rất nhiều lĩnh vực mà nó có thể là một công cụ tiết kiệm thời gian, tuy nhiên, các nhà xuất bản phải suy nghĩ về vị trí của các bản dịch AI trong đời sống sáng tạo hiện tại. Quay trở lại năm 2011, dịch giả huyền thoại Margaret Jull Costa đã nói: "Mỗi dịch giả sẽ tạo ra một phiên bản khác nhau, bởi vì bản thân họ là độc giả hoặc người nghe cũng đọc và nghe khác nhau." Còn đối với Margaret, phép màu của một bản dịch tốt là nó cũng "mới mẻ, độc đáo và quyến rũ không kém gì bản gốc".

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

Hoa hậu Thế giới 2021 (Miss World 2021) tổ chức đúng vào nhân dịp kỷ niệm lần thứ 70 của chương trình. Hơn 100 thí sinh đến từ các nước có mặt tại Puerto Rico để bắt đầu hành trình chinh phục vương miện.

Đỗ Thị Hà váy đỏ đứng giữa

Hoa hậu Đỗ Thị Hà đại diện Việt Nam mang theo 200 kg hành lý đến Puerto Rico để chinh phục ngôi vị cao nhất của cuộc thi. Đỗ Thị Hà được đánh giá là thí sinh có nguồn năng lượng lạc quan, tích cực, luôn vui vẻ hòa đồng với mọi người.

Thí sinh chủ nhà Puerto Rico nổi bật với ngoại hình sáng cùng vóc dáng nóng bỏng.

Đại diện Ấn Độ được chuyên trang sắc đẹp đánh giá cao ở cuộc thi năm nay. Người đẹp cao 1m76, tốt nghiệp ngành Khoa học máy tính ở trường Vasavi College of Engineering.

Sở hữu vẻ đẹp hình thể nóng bỏng cùng trí tuệ sắc sảo, Gabriella Lomm Mann là đại diện Thụy Điển tranh tài tại cuộc thi Hoa hậu Thế giới 2021. Cô gây chú ý với vòng 1 "khủng" hút mắt người đối diện.

Thí sinh đại diện Slovakia mang một nét đẹp thánh thiện.

Andrea Aguilera - đại diện đến từ Colombia là 1 trong 10 gương mặt được đánh giá cao trong cuộc thi lần này.

Thí sinh đến từ Bỉ sở hữu nụ cười tỏa nắng. Cô sinh năm 1996, có bằng thạc sĩ ngành Luật.

Thí sinh đến từ Panama sở hữu chiều cao nổi bật cùng gương mặt sáng với má lúm đồng tiền tươi tắn.

Đại diện đến từ Nhật Bản cười tươi tại khu nghỉ dưỡng và bảo tồn Hyatt Regency Grand - địa điểm cuộc thi năm nay.

Chung kết Hoa hậu Thế giới 2021 sẽ diễn ra vào ngày 16/12 tới đây. Đại diện Việt Nam là Đỗ Thị Hà sẽ cùng tranh tài của hơn 100 đại diện đến từ khắp nơi trên thế giới. Các thí sinh sẽ cùng tham gia những phần thi phụ như thể thao, áo tắm, tài năng... và nhiều hoạt động ngoại khóa khác. 

Hà Lan

Hình ảnh đầu tiên của Đỗ Thị Hà ở Hoa hậu Thế giới 2021

Chuyến bay của Đỗ Thị Hà bị trì hoãn vì gặp sự cố, khiến thời gian di chuyển kéo dài hơn dự kiến 10 tiếng. Đại diện Việt Nam là một trong những thí sinh cuối cùng tới Puerto Rico.