Nhu cầu dầu mỏ lao dốc

Hiện xăng, dầu chiếm hơn 90% tổng nhu cầu trong lĩnh vực giao thông vận tải trên toàn cầu, nhưng con số này giảm mạnh trong những năm tới do sự gia tăng mạnh mẽ của số lượng xe điện. 

IEA dự đoán ô tô điện sẽ thay thế việc tiêu thụ 5 triệu thùng dầu/ngày vào năm 2030 và 13 triệu thùng/ngày vào năm 2040.

Theo Báo cáo thị trường dầu mỏ tháng 12/2023 của IEA, tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ toàn cầu trong quý IV 2023 được điều chỉnh giảm gần 400 nghìn thùng/ngày, trong đó châu Âu chiếm hơn 50% mức giảm. Sự suy giảm này dự kiến ​​sẽ tiếp tục diễn ra vào năm 2024, với mức tăng trưởng toàn cầu giảm một nửa xuống còn 1,1 triệu thùng/ngày.

Một trong những nguyên nhân dẫn tới xu hướng giảm cầu này là do sự bùng nổ mạnh mẽ của thị trường xe điện trên toàn cầu. 

Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cho biết, xe điện và xe hybrid chiếm 18% doanh số bán xe hạng nhẹ của Mỹ trong quý III 2023 và 33% ở Trung Quốc, theo dữ liệu từ Bloomberg Intelligence. Do đó, EIA kỳ vọng sự gia tăng sở hữu xe điện và xe hybrid sẽ cắt giảm một phần mức tiêu thụ xăng dầu động cơ.

Đáng chú ý, cơn sốt xe điện đang dẫn tới sự “tuyệt chủng” của kỷ nguyên dầu mỏ tại Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới hiện nay.

Theo BloombergNEF, kể từ đầu năm 2017, doanh số xe điện của Trung Quốc đạt hơn 18 triệu chiếc, gần một nửa tổng doanh số của thế giới và gấp 4 lần so với Mỹ. Năm 2022, Trung Quốc chiếm gần 60% tổng số đăng ký ô tô điện mới trên toàn cầu. Ước tính, 50% tổng doanh số bán xe mới ở Trung Quốc sẽ là xe điện vào năm 2026.

“Nếu tốc độ tăng trưởng ô tô điện của Trung Quốc duy trì trong thập kỷ tới, mức tiêu thụ dầu toàn cầu có thể bị xáo trộn đáng kể”,Robert Brecha, Giáo sư chuyên về lĩnh vực bền vững tại Đại học Dayton (Ohio, Mỹ), nhận định. 

Xe điện - cơn địa chấn của ngành công nghiệp ô tô

Sự “trỗi dậy” của ô tô điện không chỉ là xu hướng mà còn là “cơn địa chấn” trong ngành công nghiệp ô tô. Theo dữ liệu của công ty nghiên cứu thị trường Rho Motion, năm 2023, doanh số xe điện và hybrid toàn cầu tăng 31% so với 2022 với 13,6 triệu chiếc. Trong đó, xe điện đạt 9,5 triệu chiếc và xe hybrid là 4,1 triệu chiếc. Ở Bắc Mỹ, riêng doanh số xe điện đã tăng vọt 50%, trong khi ở châu Âu là 27% và Trung Quốc 15%.

Bên cạnh phân khúc SUV đang thống trị thị trường xe điện khi chiếm tới 60% tỷ lệ lựa chọn của người tiêu dùng, các hãng xe đang tăng cường sản xuất các mẫu xe cỡ nhỏ, có giá rẻ hơn, đặc biệt là ở châu Âu và Mỹ. Xe tải điện và xe buýt điện cũng đang được đầu tư mạnh mẽ.

Trên toàn thế giới có khoảng 400.000 xe tải nhẹ, gần 100.000 xe tải hạng trung và hạng nặng cùng gần 100.000 xe buýt. Xe tải và xe buýt điện thường có phạm vi hoạt động từ 300 - 400 km, tập trung chủ yếu tại Trung Quốc. Trong những năm tới, thị trường xe điện sẽ chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ với đa dạng lựa chọn, đáp ứng đầy đủ nhu cầu di chuyển khác nhau của người tiêu dùng.

Theo dự báo của IEA, đến năm 2030, ô tô điện sẽ chiếm hơn 10% số lượng phương tiện giao thông đường bộ. Tổng số lượng ô tô điện trên toàn cầu sẽ tăng từ khoảng 40 triệu chiếc năm 2023, lên 240 - 250 triệu chiếc vào năm 2030. Đồng thời, doanh số cũng được dự báo sẽ đạt hơn 20 triệu chiếc vào năm 2025 và hơn 40 triệu chiếc vào năm 2030. Với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 30%, xe điện sẽ sớm soán ngôi xe xăng/dầu để trở thành phương tiện phổ biến nhất trên đường. 

Với số lượng xe điện chạy trên đường ngày càng tăng, chúng ta đang chứng kiến ​​sự thay đổi trong cách mọi người sử dụng và suy nghĩ về năng lượng và cách ứng xử với môi trường.

Vào năm 2022, chỉ với hơn 26 triệu ô tô điện lưu hành trên thế giới đã “bảo vệ” Trái đất khỏi 80 triệu tấn khí thải nhà kính. Con số này sẽ ngày càng được nhân lên khi các quốc gia đều đang nỗ lực hướng tới một hệ thống giao thông điện khí hóa và bền vững hơn, một môi trường sống xanh hơn cho tất cả mọi người. 

Pin lithium-ion những năm qua gần như thống trị thị trường vì chúng rất nhẹ so với mức năng lượng lưu trữ được. Tuy nhiên, loại pin này bị hạn chế sử dụng trong môi trường nhiệt độ thấp vì chúng sạc chậm hơn và lưu trữ được ít năng lượng hơn. Một trong những lý do nằm ở chất điện phân - thành phần pin chuyển ion giữa các điện cực.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Chiết Giang cùng với các cộng tác viên từ Mỹ đã phát triển chất điện phân mới sau 4 năm nghiên cứu, gọi là fluoroacetonitril.

Chất điện phân này cho phép các tế bào lithium-ion hoạt động với công suất cao và ổn định ở nhiệt độ từ 60 độ xuống -80 độ, đồng thời cho phép sạc cực nhanh trong điều kiện lạnh.

“Ở nhiệt độ cực thấp, pin chỉ mất 10 phút sạc để đạt 80% dung lượng”,giáo sư Fan nói với trang tin khoa học tiếng Trung Science Times.

Nghiên cứu của nhóm giáo sư Fan được xuất bản trên tạp chí Nature. Báo cáo mô tả các phân tử dung môi nhỏ trong chất điện phân fluoroacetonitril tạo thành hai lớp vỏ bao quanh các ion lithium và hình thành các kênh để các ion được vận chuyển qua, gọi là kênh ion phối tử (ligand-channel transport). Cả hai lớp này đều nhỏ và dễ vận chuyển hơn so với các lớp trong chất điện phân carbonate loãng.

“So với các chất điện phân thông thường, ở nhiệt độ âm 70 độ, fluoroacetonitril có độ dẫn ion cao hơn 10.000 lần”,báo cáo viết.

Giáo sư Fan cho biết thêm, ngoài pin lithium-ion, nghiên cứu cho thấy nguyên lý cấu trúc chất điện phân của họ “cũng rất hiệu quả đối với pin natri-ion và pin kali-ion”.

Theo Nature, nghiên cứu này vẫn còn những hạn chế và có thể cần nghiên cứu thêm để đảm bảo chất điện phân fluoroacetonitril có thể hoạt động hiệu quả trong thiết kế pin thông thường.

“Chúng tôi tin rằng chất điện phân này có thể được sử dụng thương mại trong tương lai”, giáo sư Fan cho hay. “Chúng có thể được sử dụng trong nhiều ứng dụng, bao gồm xe điện, hàng không, điện tử hàng hải, đường sắt, thám hiểm vùng cực và viễn thông”.