- Trong câu chuyện thấm đẫm nước mắt của người mẹ, chúng tôi hiểu được nỗi đau chị đang phải gánh chịu. Suốt một năm điều trị không đúng bệnh đến khi phát hiện ra bệnh con chị đã thập tử nhất sinh. Các bác sĩ đã cứu con chị qua giai đoạn nguy kịch nhưng giờ đây chị lại bế tắc về tài chính.

- Trong câu chuyện thấm đẫm nước mắt của người mẹ, chúng tôi hiểu được nỗi đau chị đang phải gánh chịu. Suốt một năm điều trị không đúng bệnh đến khi phát hiện ra bệnh con chị đã thập tử nhất sinh. Các bác sĩ đã cứu con chị qua giai đoạn nguy kịch nhưng giờ đây chị lại bế tắc về tài chính.

Tại hội thảo Nguồn nhân lực công nghệ và thương mại hóa sản phẩm công nghệ vừa được tổ chức tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (Học viện CNBCVT), bà Trương Lý Hoàng Phi - TGĐ VinTech City cho rằng, Việt Nam cần khoảng 1 triệu lao động về CNTT vào năm 2020.

Ở Việt Nam, hiện có 3 mô hình hợp tác chủ yếu giữa các trường đại học và các doanh nghiệp CNTT. Mô hình thứ nhất giúp giải quyết vấn đề đầu ra, thứ 2 là kết hợp đào tạo và thứ 3 là doanh nghiệp hoặc các cựu sinh viên thành công quay trở lại tài trợ các hoạt động cho nhà trường.

Theo bà Trương Lý Hoàng Phi, sau khi khảo sát tại 54 trường đại học có đào tạo về ngành CNTT, VinTech phát hiện ra 3 lỗ hổng lớn. Đầu tiên, đó là việc thiếu các mối quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp với các nhà nghiên cứu, sáng chế trong nhà trường.

Hội thảo Nguồn nhân lực công nghệ và thương mại hóa sản phẩm công nghệ vừa được tổ chức tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Ảnh: Trọng Đạt

Để tạo nên một hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam, việc hình thành nên tư duy khởi nghiệp ngay trong các trường đại học là điều rất quan trọng. Hơn ai hết, nhà trường phải chính là nơi ươm mầm cho các ý tưởng này. Tuy nhiên ở Việt Nam, vai trò của nhà trường trong việc giúp sinh viên hình thành nên tư duy khởi nghiệp là một khoảng trống cần phải được bù đắp.

Bên cạnh đó, khi có ý tưởng và sản phẩm, các sinh viên Việt Nam lại phải đối mặt với việc thiếu hụt một hệ sinh thái hỗ trợ cho quá trình khởi nghiệp. Đây chính là những lỗ hổng lớn đối với việc phát triển nguồn nhân lực về CNTT tại Việt Nam.

Làm thế nào để Việt Nam có được 1 triệu nhân lực về CNTT?

Theo ông Đặng Hoài Bắc - Phó Giám đốc Học viện CNBCVT, con số 1 triệu nhân lực CNTT chất lượng cao là thách thức thực sự đối với Việt Nam trong thời gian tới. Không chỉ riêng Việt Nam, ngành ICT của Nhật Bản cũng đang thiếu khoảng 3 triệu lao động từ nay cho đến năm 2025.

Ông Bắc cho rằng, với chính sách các trường đại học tự chủ 100% về kinh tế, so với các trường khối kinh tế, các trường đào tạo về công nghệ, đặc biệt là các trường công lập sẽ phải chịu áp lực lớn hơn rất nhiều.

Điều này đến từ việc giới trẻ Việt Nam dường như thích thú hơn với các trường đại học thuộc khối tài chính, ngân hàng. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển và tham gia tích cực của các doanh nghiệp công nghệ vào công tác đào tạo, xu thế này trong thời gian gần đây đã trở lại thế cân bằng.

Theo ông Đặng Hoài Bắc - Phó Giám đốc Học viện CNBCVT, với xu hướng các bạn trẻ ngày nay quan tâm nhiều đến các ngành tài chính, ngân hàng, việc thúc đẩy đào tạo ngành CNTT sẽ đem tới sự cân bằng cho xã hội. Ảnh: Trọng Đạt

“Nếu chúng ta cứ đào tạo ra những người đếm tiền mà không tạo ra những người làm ra tiền thì xã hội sẽ trở nên mất cân bằng và thiếu ổn định”, ông Bắc nói.

Để giải quyết thách thức về sự thiếu hụt nguồn nhân lực công nghệ, thầy Bắc cho rằng điều này nếu chỉ một mình các trường đại học thì không thể làm được. Thay vào đó, cần phải có sự chung tay giúp sức từ phía các doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước.

Ở góc nhìn của một doanh nghiệp công nghệ, bà Trương Lý Hoàng Phi cho rằng, thay vì hợp tác với các trường đại học theo những mô hình trước đây, VinTech muốn đi sâu hơn bằng việc tạo ra một quỹ tài trợ nghiên cứu ứng dụng (VinTech Fund).

Các chương trình hợp tác và hỗ trợ của Vintech Fund bao gồm việc giúp hình thành nên các CLB công nghệ và khởi nghiệp ngay trong các trường đại học, qua đó tạo ra tư duy khởi nghiệp cho các bạn sinh viên.

Bà Trương Lý Hoàng Phi - TGĐ VinTech City có góc nhìn tích cực hơn khi cho biết VinTech sẽ đóng góp vào việc đào tạo ngành CNTT thông qua việc rót vốn từ quỹ đầu tư VinTech Fund. Ảnh: Trọng Đạt

VinTech cũng muốn hợp tác với các trường đại học bằng việc tạo ra các học kỳ doanh nghiệp bằng cách chia sẻ nguồn lực chuyên môn để tạo ra những chương trình học phù hợp với tiêu chuẩn nguồn nhân lực của thị trường.

Bên cạnh đó, VinTech sẽ lấp đầy khoảng trống trong các công tác nghiên cứu bằng việc tài trợ cho phòng lab của các trường đại học. Với các sản phẩm khoa học công nghệ có tính ứng dụng cao của thày cô giáo và các bạn sinh viên, VinTech Fund cũng có thể cấp vốn để giúp thương mại hóa các sản phẩm ra thị trường.

Chia sẻ về quan điểm của mình, ông Nguyễn Thành Nam, Phó chủ tịch Đại học FPT cho rằng, 1 triệu nhân lực về CNTT chỉ là một con số tượng trưng. Theo ông Nam, với sự phát triển của ngành công nghệ, càng có nhiều nhân lực về CNTT sẽ càng tốt.

Các trường đại học sẽ bị giới hạn về số lượng đào tạo, tuy nhiên nhu cầu của thị trường đối với nhân lực ngành CNTT là vô hạn, do đó sẽ chẳng có lời giải nào thỏa đáng để phát triển nhân lực ngành CNTT ngoài việc thúc đẩy tinh thần tự học của các bạn sinh viên. Đây sẽ là nguồn bổ sung quan trọng nhất về lực lượng nhân sự CNTT mà Việt Nam đang còn thiếu.

Trọng Đạt

Những lỗ hổng trong đào tạo nguồn nhân lực CNTT tại Việt Nam

CNTT đã trở thành một ngành kinh tế chủ lực, đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển bền vững của kinh tế xã hội. Toàn ngành CNTT hiện có khoảng 922.000 lao động tại doanh nghiệp, hàng năm có trên 50.000 sinh viên đại học và cao đẳng ra trường. Tuy vậy, số lượng nhân lực CNTT hiện tại vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu về nguồn lực lao động trong nước.  

Nhu cầu nhân lực ngành CNTT Việt Nam đang không ngừng tăng lên trong những năm gần đây. Ảnh: Trọng Đạt

Tại hội thảo Nguồn nhân lực công nghệ và thương mại hóa sản phẩm công nghệ vừa được tổ chức tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (Học viện CNBCVT), bà Trương Lý Hoàng Phi - TGĐ VinTech City cho rằng, Việt Nam cần khoảng 1 triệu lao động về CNTT vào năm 2020.

Ở Việt Nam, hiện có 3 mô hình hợp tác chủ yếu giữa các trường đại học và các doanh nghiệp CNTT. Mô hình thứ nhất giúp giải quyết vấn đề đầu ra, thứ 2 là kết hợp đào tạo và thứ 3 là doanh nghiệp hoặc các cựu sinh viên thành công quay trở lại tài trợ các hoạt động cho nhà trường.

Theo bà Trương Lý Hoàng Phi, sau khi khảo sát tại 54 trường đại học có đào tạo về ngành CNTT, VinTech phát hiện ra 3 lỗ hổng lớn. Đầu tiên, đó là việc thiếu các mối quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp với các nhà nghiên cứu, sáng chế trong nhà trường.

Hội thảo Nguồn nhân lực công nghệ và thương mại hóa sản phẩm công nghệ vừa được tổ chức tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Ảnh: Trọng Đạt

Để tạo nên một hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam, việc hình thành nên tư duy khởi nghiệp ngay trong các trường đại học là điều rất quan trọng. Hơn ai hết, nhà trường phải chính là nơi ươm mầm cho các ý tưởng này. Tuy nhiên ở Việt Nam, vai trò của nhà trường trong việc giúp sinh viên hình thành nên tư duy khởi nghiệp là một khoảng trống cần phải được bù đắp.

Bên cạnh đó, khi có ý tưởng và sản phẩm, các sinh viên Việt Nam lại phải đối mặt với việc thiếu hụt một hệ sinh thái hỗ trợ cho quá trình khởi nghiệp. Đây chính là những lỗ hổng lớn đối với việc phát triển nguồn nhân lực về CNTT tại Việt Nam.

Làm thế nào để Việt Nam có được 1 triệu nhân lực về CNTT?

Theo ông Đặng Hoài Bắc - Phó Giám đốc Học viện CNBCVT, con số 1 triệu nhân lực CNTT chất lượng cao là thách thức thực sự đối với Việt Nam trong thời gian tới. Không chỉ riêng Việt Nam, ngành ICT của Nhật Bản cũng đang thiếu khoảng 3 triệu lao động từ nay cho đến năm 2025.

Ông Bắc cho rằng, với chính sách các trường đại học tự chủ 100% về kinh tế, so với các trường khối kinh tế, các trường đào tạo về công nghệ, đặc biệt là các trường công lập sẽ phải chịu áp lực lớn hơn rất nhiều.

Điều này đến từ việc giới trẻ Việt Nam dường như thích thú hơn với các trường đại học thuộc khối tài chính, ngân hàng. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển và tham gia tích cực của các doanh nghiệp công nghệ vào công tác đào tạo, xu thế này trong thời gian gần đây đã trở lại thế cân bằng.

Theo ông Đặng Hoài Bắc - Phó Giám đốc Học viện CNBCVT, với xu hướng các bạn trẻ ngày nay quan tâm nhiều đến các ngành tài chính, ngân hàng, việc thúc đẩy đào tạo ngành CNTT sẽ đem tới sự cân bằng cho xã hội. Ảnh: Trọng Đạt

“Nếu chúng ta cứ đào tạo ra những người đếm tiền mà không tạo ra những người làm ra tiền thì xã hội sẽ trở nên mất cân bằng và thiếu ổn định”, ông Bắc nói.

Để giải quyết thách thức về sự thiếu hụt nguồn nhân lực công nghệ, thầy Bắc cho rằng điều này nếu chỉ một mình các trường đại học thì không thể làm được. Thay vào đó, cần phải có sự chung tay giúp sức từ phía các doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước.

Ở góc nhìn của một doanh nghiệp công nghệ, bà Trương Lý Hoàng Phi cho rằng, thay vì hợp tác với các trường đại học theo những mô hình trước đây, VinTech muốn đi sâu hơn bằng việc tạo ra một quỹ tài trợ nghiên cứu ứng dụng (VinTech Fund).

Các chương trình hợp tác và hỗ trợ của Vintech Fund bao gồm việc giúp hình thành nên các CLB công nghệ và khởi nghiệp ngay trong các trường đại học, qua đó tạo ra tư duy khởi nghiệp cho các bạn sinh viên.

Bà Trương Lý Hoàng Phi - TGĐ VinTech City có góc nhìn tích cực hơn khi cho biết VinTech sẽ đóng góp vào việc đào tạo ngành CNTT thông qua việc rót vốn từ quỹ đầu tư VinTech Fund. Ảnh: Trọng Đạt

VinTech cũng muốn hợp tác với các trường đại học bằng việc tạo ra các học kỳ doanh nghiệp bằng cách chia sẻ nguồn lực chuyên môn để tạo ra những chương trình học phù hợp với tiêu chuẩn nguồn nhân lực của thị trường.

Bên cạnh đó, VinTech sẽ lấp đầy khoảng trống trong các công tác nghiên cứu bằng việc tài trợ cho phòng lab của các trường đại học. Với các sản phẩm khoa học công nghệ có tính ứng dụng cao của thày cô giáo và các bạn sinh viên, VinTech Fund cũng có thể cấp vốn để giúp thương mại hóa các sản phẩm ra thị trường.

Chia sẻ về quan điểm của mình, ông Nguyễn Thành Nam, Phó chủ tịch Đại học FPT cho rằng, 1 triệu nhân lực về CNTT chỉ là một con số tượng trưng. Theo ông Nam, với sự phát triển của ngành công nghệ, càng có nhiều nhân lực về CNTT sẽ càng tốt.

Các trường đại học sẽ bị giới hạn về số lượng đào tạo, tuy nhiên nhu cầu của thị trường đối với nhân lực ngành CNTT là vô hạn, do đó sẽ chẳng có lời giải nào thỏa đáng để phát triển nhân lực ngành CNTT ngoài việc thúc đẩy tinh thần tự học của các bạn sinh viên. Đây sẽ là nguồn bổ sung quan trọng nhất về lực lượng nhân sự CNTT mà Việt Nam đang còn thiếu.

Trọng Đạt

Do đó, việc thay đổi quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô là thực sự cần thiết, phù hợp với thực tiễn sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất trong nước và phù hợp với cách tính tỷ lệ nội địa hóa của các nước thuộc khối ASEAN.

Cũng trong năm 2005, Bộ KHCN cũng đã có quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu nhằm phục vụ cho phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô. Qua thời gian triển khai thực hiện, một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của công nghệ sản xuất ô tô.

Thực tế hiện nay, quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp ô tô của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam và trên thế giới đã có nhiều thay đổi, so với thời điểm ban hành quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu.

Trong khi đó, nhiều căn cứ pháp lý quy định về tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô và mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu cũng đã thay đổi. Trong đó, phải kể đến Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 xác định Việt Nam phải tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, cách thức quản lý đối với nội dung này cũng cần phải thay đổi cho phù hợp với thực tiễn.

Trong ngắn hạn, chênh lệch thuế suất thuế nhập khẩu của xe nguyên chiếc (CBU) và bộ linh kiện (CKD) đã không còn, thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc (CBU) từ các nước trong khu vực và trên thế giới nhập khẩu vào Việt Nam đã và đang dần giảm về 0% thông qua cam kết trong các Hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết như ATIGA, CPTPP, EVFTA… Do đó, tại các Nghị định đã ban hành, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan sửa đổi, bổ sung quy định về mức độ rời rạc, đảm bảo phù hợp với thực tế.

Theo đó, Bộ KHCN đang dự thảo quy định nhằm bãi bỏ một số văn bản quy phạm pháp luật do Bộ trưởng Bộ KHCN ban hành, quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô và mức độ rời rạc của các linh kiện ô tô nhập khẩu, bảo đảm sự phù hợp với thực tiễn áp dụng tại Việt Nam.

Việc bãi bỏ các quy định này được cho là phù hợp với sự phát triển, thay đổi quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp ô tô của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam và trên thế giới hiện nay nhằm bảo đảm tính minh bạch, hợp lý; không gây phát sinh thủ tục hành chính, thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư và khoa học và công nghệ. Đồng thời, bảo đảm được các điều ước và Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam với các nước khác.

Duy Vũ

Nhiều chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp lắp ráp ô tô

Gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, giảm 50% phí trước bạ là hai chính sách được đề xuất nghiên cứu nhằm gỡ khó cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong ngắn hạn trước tác động của dịch Covid-19.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN), năm 2004, đơn vị này đã ban hành quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô. Mục tiêu của việc ban hành phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô nhằm đáp ứng được các yêu cầu về quản lý nhà nước và giải quyết việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, sau thời gian dài triển khai, hiện nay, các văn bản quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô đã không còn phù hợp với thực tiễn.

Các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô ở Việt Nam (cả trong nước và FDI) hiện đang áp dụng phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô theo cách tính tỷ lệ phần trăm giá trị của linh kiện, phụ tùng so với tổng giá trị của toàn xe như cách tính tỷ lệ nội địa hóa của các nước thuộc khối ASEAN, bảo đảm tính khách quan và từng bước tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất ô tô toàn cầu.

Một số quy định xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô sắp được bãi bỏ. Ảnh minh họa: Honda

Do đó, việc thay đổi quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô là thực sự cần thiết, phù hợp với thực tiễn sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất trong nước và phù hợp với cách tính tỷ lệ nội địa hóa của các nước thuộc khối ASEAN.

Cũng trong năm 2005, Bộ KHCN cũng đã có quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu nhằm phục vụ cho phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô. Qua thời gian triển khai thực hiện, một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của công nghệ sản xuất ô tô.

Thực tế hiện nay, quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp ô tô của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam và trên thế giới đã có nhiều thay đổi, so với thời điểm ban hành quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu.

Trong khi đó, nhiều căn cứ pháp lý quy định về tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô và mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu cũng đã thay đổi. Trong đó, phải kể đến Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 xác định Việt Nam phải tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, cách thức quản lý đối với nội dung này cũng cần phải thay đổi cho phù hợp với thực tiễn.

Trong ngắn hạn, chênh lệch thuế suất thuế nhập khẩu của xe nguyên chiếc (CBU) và bộ linh kiện (CKD) đã không còn, thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc (CBU) từ các nước trong khu vực và trên thế giới nhập khẩu vào Việt Nam đã và đang dần giảm về 0% thông qua cam kết trong các Hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết như ATIGA, CPTPP, EVFTA… Do đó, tại các Nghị định đã ban hành, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan sửa đổi, bổ sung quy định về mức độ rời rạc, đảm bảo phù hợp với thực tế.

Theo đó, Bộ KHCN đang dự thảo quy định nhằm bãi bỏ một số văn bản quy phạm pháp luật do Bộ trưởng Bộ KHCN ban hành, quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô và mức độ rời rạc của các linh kiện ô tô nhập khẩu, bảo đảm sự phù hợp với thực tiễn áp dụng tại Việt Nam.

Việc bãi bỏ các quy định này được cho là phù hợp với sự phát triển, thay đổi quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp ô tô của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam và trên thế giới hiện nay nhằm bảo đảm tính minh bạch, hợp lý; không gây phát sinh thủ tục hành chính, thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư và khoa học và công nghệ. Đồng thời, bảo đảm được các điều ước và Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam với các nước khác.

Duy Vũ

Nhiều chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp lắp ráp ô tô

Gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, giảm 50% phí trước bạ là hai chính sách được đề xuất nghiên cứu nhằm gỡ khó cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong ngắn hạn trước tác động của dịch Covid-19.