Gần 60 triệu người Việt Nam hút thuốc

Tại hội thảo "Hơi thở cuộc sống - Vì một thế giới không khói thuốc" tại Hà Nội chiều 27/5, các chuyên gia đã cung cấp những con số giật mình về tỉ lệ hút thuốc lá tại Việt Nam

BS CKII Tạ Chi Phương, nguyên trưởng khoa ung bướu, Bệnh viện Phổi TƯ cho biết, Việt Nam là trong 15 nước hút thuốc lá nhiều nhất thế giới với khoảng 15 triệu người hút trực tiếp và 44 triệu người hút thuốc thụ động (hít phải khói thuốc của những người xung quanh), tiêu tốn 14.000 tỉ đồng mỗi năm. Trên thế giới, con số này khoảng 1,1 tỉ người.

Người hút thuốc lá không chỉ tự rước bệnh vào người mà còn làm hại cả người xung quanh khi 2/3 số khói sẽ lan tỏa ra môi trường chứ không vào phổi người hút. Tỉ lệ hút thuốc thụ động trong dân số khoảng 67% nhưng tại công sở lên tới 90% và có trên 54% trẻ em Việt Nam bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá.

Phần cuống phổi của một bệnh nhân chuyển màu đen do nhiều năm liên tiếp hút vài chục điếu thuốc/ngày

Ước tính cứ 10 người hút thuốc tử vong thì một người chết vì hít khói thuốc thụ động.

"Trong khói thuốc lá có chứa hàng nghìn chất khác nhau, trong đó có 40 chất độc hại, 20 chất đặc biệt độc hại, ảnh hưởng đến hô hấp, làm chết lớp niêm mạc, hấp thụ vào máu hoặc hoàn tan vào nước bọt nuốt vào", BS Phương thông tin.

PGS.TS Lê Chính Đại, Phó giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai cũng cảnh báo: 95% bệnh nhân ung thư phổi và 75% bệnh nhân mắc phổi tắc nghẽn mãn tính có tiền sử hút thuốc lá.

Thuốc lá là căn nguyên của 25 bệnh khác nhau, trong đó có trên 10 bệnh ung thư.

"Ngoài những ung thư do tác động trực tiếp của khói thuốc lá, nhiều nhất là ung thư phổi, thực quản, dạ dày, họng, hầu, miệng, khói thuốc lá còn là tác nhân gây ung thư tụy, thận, niệu quản, bàng quang, cổ tử cung... do khói thuốc là tác nhân hợp đồng với các yếu tố khác làm tăng nguy cơ ung thư", PGS Đại giải thích.

Theo GS Đại, mỗi năm Việt Nam có tới 70.000 người chết vì các bệnh liên quan đến thuốc lá thì có tới 17.000 người chế do ung thư phổi với xu hướng mắc bệnh ngày càng trẻ.

Tại Bệnh viện Bạch Mai vừa tiếp nhận một nam thanh niên mới 20 tuổi đã mắc ung thư phổi do bắt đầu hút thuốc lào từ năm mới 7 tuổi.    

Dễ chết hơn 10 lần hoặc mất 20 năm tuổi thọ

Tại lễ mít tinh hưởng ứng Ngày thế giới không khói thuốc mới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến đã đưa ra hàng loạt cảnh báo về hệ lụy của thuốc lá, trong đó nhấn mạnh thông tin, người nghiện thuốc lá có nguy cơ tử vong cao gấp 2,5-10 lần so với người không hút.

Với ung thư phổi - ung thư có tỉ lệ mắc lớn nhất tại Việt Nam, những người hút 1 bao thuốc mỗi ngày sẽ dễ bị ung thư phổi gấp 10 lần so với người không hút thuốc lá và tăng lên gấp 25 lần với những người hút 2 bao/ngày.

Người hút thuốc lá trong vòng 6 tháng có nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 6,5 lần so với người không hút. Đặc biệt, người hút thuốc lá có thể chết sớm hơn 20 năm so với người không hút. Cứ 2 người hút thuốc lá sẽ có 1 người sẽ tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá và phân nửa trong số này sẽ chết trong tuổi trung niên

Bác Nhân chia sẻ câu chuyện của chính mình

Ngoài ra nhiều người lầm tưởng cai được thuốc lá là hết nguy cơ, tuy nhiên thực tế nếu hút thuốc quá lâu trước khi bỏ thì người hút vẫn hứng chịu hậu quả như thường.

Nghệ sĩ Xuân Bắc chia sẻ, bố anh từng hút thuốc ròng rã suốt 20 năm, sau đó từ những năm 1985, ông bắt đầu bỏ thuốc. Khi dừng hút, ông sụt 2kg nhưng sau đó tăng liền 8kg, sức khỏe tốt lên trông thấy.

"Tuy nhiên gần đây mỗi khi đi lại ông cụ thấy rất khó thở, mệt mỏi. Khi đi khám, bố tôi phát hiện ra đã bị phổi tắc nghẽn mãn tính", nghệ sĩ Xuân Bắc chia sẻ.

Hay như trường hợp bác Trần Văn Nhân (67 tuổi, Kim Động, Hưng Yên), từng hút thuốc 15 năm, sau đó dừng 20 năm thì phát hiện bị ung thư phổi và được bác sĩ chỉ định cắt bỏ khối u vào tháng 4/2006.

Theo các bác sĩ, vẫn có 10 -13% người nghiện thuốc lá có nguy cơ ung thư phổi với thời kỳ tiềm ẩn từ 30-40 năm kể từ khi bắt đầu hút cho đến khi xuất hiện ung thư phổi.

Còn với bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, những trường hợp nghiện thuốc lá nặng (hút trên 25 điếu/ngày) sẽ có tỉ lệ tử vongcao gấp 30 lần người không hút.

Thúy Hạnh

Quan sát từ nghiên cứu cho thấy, mặc dù những thổ dân sống tách biệt ở hai lục địa, họ cùng đi ngủ vào một khoảng thời gian giống nhau, hơn 3 tiếng sau khi mặt trời lặn. Những người thổ dân thức dậy tự nhiên trước khi mặt trời mọc, ngủ liền một giấc mỗi đêm và không bao giờ ngủ vào ban ngày khi mặt trời còn chiếu sáng.

Vậy là tổ tiên của chúng ta có thể không phải những người thích ngủ trưa. Ngủ trưa được tính vào mô hình giấc ngủ hai pha (Biphasic Sleep). Thông thường, khi ai đó không ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm, họ sẽ có xu hướng sẽ ngủ một giấc ngắn vào giữa ngày để bù đắp lại. Điều này chia miếng bánh giấc ngủ thành 2 phần đối lập:

Nhưng giấc ngủ hai pha cũng có một dạng hoàn toàn khác. Trong đó, giấc ngủ ban đêm được cắt làm đôi, xen vào giữa một khoảng thời gian thức giấc kéo dài từ 1 đến vài tiếng. Các tài liệu cho thấy giấc ngủ pha đôi này khá phổ biến ở Phương Tây trong những năm 1800, thời kỳ tiền công nghiệp trước khi con người phát minh ra đèn điện.

Logic của giấc ngủ pha đôi là việc con người quá nhàn hạ vào buổi tối. Khi chỉ có nến thắp sáng, không có điện thoại, TV hay internet, mọi người thường có xu hướng đi ngủ sớm. Tùy từng thời gian và vĩ độ, khoảng thời gian ban đêm khi đó có thể kéo dài từ 8-12 tiếng.

Những người tiền công nghiệp có lẽ đã khá vất vả trong việc kéo dài một giấc ngủ duy nhất dài đến vậy. Cho nên, họ thường thức giấc vào lúc nửa đêm.

Các tài liệu ghi lại cho thấy trong khoảng thời gian này, nhiều hoạt động sáng tạo và nghệ thuật đã được thực hiện. Các nhà thiên văn cũng sử dụng thời gian đó để quan sát bầu trời, trong khi người bình thường có thể ăn một bữa nhẹ dưới ánh nến hoặc đơn giản là quan hệ tình dục.

Lịch trình Uberman, với 6 giấc ngủ/ngày, là một trong những mô hình giấc ngủ kỳ lạ nhất thuộc nhóm giấc ngủ đa pha (Polyphasic Sleep) - thuật ngữ được tiến sĩ Claudio Stampi, nhà nghiên cứu đồng hồ sinh học người Ý đặt ra khi ông bắt đầu nghiên cứu chủ đề này.

Đúng như tên gọi của nó, giấc ngủ đa pha là những mô hình, trong đó, một người sẽ ngủ nhiều giấc ngắn trong ngày, thông thường là từ 3-6 giấc ngủ. Mục đích mà những người ngủ đa pha hướng tới là rút ngắn các giai đoạn họ cho là không quan trọng của giấc ngủ.

Bằng cách huấn luyện cơ thể ngủ đa pha, họ tin rằng mình sẽ tối đa hóa được giấc ngủ REM và giấc ngủ sóng chậm (SWS). Đây là hai trạng thái ngủ có tác dụng phục hồi cơ thể và củng cố trí nhớ tốt nhất.

Những người ngủ đa pha lập luận rằng tất cả các giai đoạn ngủ nông trước đó là không quan trọng, bằng việc loại bỏ chúng, họ sẽ có được nhiều thời gian thức giấc hơn mà vẫn làm việc hiệu quả nhờ tối đa hóa REM và SWS.

Bên cạnh Uberman, hai lịch trình ngủ đa pha phổ biến thường được biết đến là Everyman và Dymaxion:

Với lịch trình Everyman, một người sẽ ngủ khoảng 3-3,5 tiếng vào ban đêm rồi thức dậy. Trong suốt 21 tiếng đồng hồ còn lại, họ được phép ngủ thêm 3 giấc ngủ ngắn, mỗi giấc kéo dài 20 phút. Tổng cộng là 4-4,5 giờ ngủ trong ngày.

Lịch trình ngủ Dymaxion chỉ nhắm mục tiêu vào 2 giờ ngủ giống Uberman, nhưng các giấc ngủ được kéo dài ra 30 phút và số lượng được rút xuống chỉ còn 4 giấc.

Lịch trình này được những người ủng hộ giấc ngủ đa pha cho rằng dễ thực hiện hơn so với Uberman, và cũng tiện dụng hơn vì các giấc ngủ thường rơi vào khoảng thời gian trống và rảnh rỗi như 12 giờ đêm, 6 giờ, 12 giờ trưa và 6 giờ tối.

Bạn có thể làm việc liên tục trong các khoảng thời gian còn lại mà không bị ngắt quãng.

Điều đầu tiên cần phải nói chắc chắn rằng, con người cần ngủ. Giấc ngủ đóng vai trò trong sự sinh tồn của con người tương tự như thức ăn và nước uống. Mặc dù các nhà khoa học vẫn chưa giải thích được đầy đủ mục đích sinh học của giấc ngủ, họ đã tìm được nhiều bằng chứng cho thấy nó có liên quan đến một số chức năng não, bao gồm cả cách các tế bào thần kinh giao tiếp với nhau.

Trong thực tế, não và cơ thể vẫn hoạt động đáng kể trong khi bạn ngủ. Những phát hiện gần đây cho thấy giấc ngủ giúp vệ sinh và loại bỏ những độc tố tích tụ trong não suốt thời gian thức giấc. Nó cũng đóng vai trò trong việc hình thành ký ức và củng cố các kiến thức mà bạn mới học được trong ngày.

Giấc ngủ ảnh hưởng đến hầu hết mọi loại mô và hệ thống trong cơ thể - từ não, tim và phổi đến quá trình trao đổi chất, chức năng miễn dịch, tâm trạng và khả năng đề kháng bệnh tật. Nghiên cứu cho thấy rằng thiếu ngủ mãn tính hoặc ngủ kém chất lượng sẽ làm tăng nguy cơ rối loạn bao gồm huyết áp cao, bệnh tim mạch, tiểu đường, trầm cảm và béo phì.

Trong khi đó, thống kê cho biết những người chỉ ngủ từ 4-5 tiếng/ngày có thể làm tăng tỷ lệ tai nạn giao thông của mình lên gấp 4 lần, tỷ lệ tai nạn lao động gấp 2,7 lần. Năm 2012, một người đàn ông 26 tuổi ở Trung Quốc được tìm thấy đã chết, sau khi thức liên tục 12 ngày đêm để theo dõi giải Vô địch bóng đá châu Âu (EURO).

Mặc dù nghiên cứu chỉ ra thiếu ngủ không phải là nguyên nhân trực tiếp có thể dẫn đến cái chết, nó luôn là điều kiện cho cái chết xảy ra sớm hơn.

Các bằng chứng khoa học hiện tại ủng hộ giấc ngủ chất lượng với 2 tiêu chí: đủ thời lượng và đúng thời điểm. Số lượng giờ ngủ mỗi ngày thay đổi theo từng độ tuổi. Trung bình, trẻ sơ sinh cần 16-18 giờ ngủ mỗi ngày. Trẻ em và thanh thiếu niên cần 9,5 tiếng. Người trưởng thành cần ngủ 7-9 tiếng mỗi ngày sau đó giảm xuống khi chúng ta già đi.

Ngủ đúng thời điểm là việc đồng bộ giấc ngủ của bạn với chiếc đồng hồ sinh học trong cơ thể, chạy theo chu kỳ sáng/tối của ngày. Nghĩa là mọi người nên ngủ vào ban đêm và thức dậy khi trời sáng. Bất kể mô hình ngủ nào chệch ra ngoài hai điều kiện này đều mang đến những tác động không tốt đến cơ thể.

Dựa trên đó, chỉ có giấc ngủ đơn pha và hai pha có thể đáp ứng cả hai điều kiện. Tổ tiên của chúng ta có khả năng là những người ngủ đơn pha, do vậy, đó được xem là giấc ngủ tự nhiên nhất. Nhưng sau cách mạng công nghiệp, đèn điện và các loại ánh sáng nhân tạo dường như đã phá vỡ mô hình ngủ đơn pha của chúng ta, khiến nó kém hiệu quả.

Con người thức khuya hơn, khi có nhiều hoạt động giải trí hơn vào ban đêm, từ điện thoại, tivi cho đến những bữa tiệc tùng và lễ hội ngoài đường phố. Kết quả là khoảng thời gian tính từ khi bạn chợp mắt cho tới khi mặt trời mọc là không đủ để đảm bảo cả về chất và về lượng cho giấc ngủ.

Mô hình giấc ngủ hai pha, bao gồm một giấc ngủ ban đêm và một giấc ngủ trưa, bây giờ trở thành lựa chọn thay thế tốt hơn. Nghiên cứu điện não đồ cũng ủng hộ mô hình ngủ hai pha, cho thấy sự đáp ứng của não bộ với một giấc ngủ dài vào ban đêm và một giấc ngủ ngắn giữa ngày.

Trong khi đó, rất nhiều nghiên cứu khác ủng hộ lợi ích tuyệt vời từ giấc ngủ trưa bao gồm cải thiện chức năng nhận thức, phản xạ, trí nhớ ngắn hạn và cả tâm trạng. Ở những quốc gia có nền văn hóa siesta (tiếng Tây Ban Nha nghĩa là ngủ trưa) như Hy Lạp, Brazil, Mexico và tất nhiên cả Tây Ban Nha, có tới hơn 72% dân số thường xuyên ngủ trưa ít nhất 4 lần/tuần.

Như đã nói, mục đích chính mà những người ủng hộ giấc ngủ đa pha muốn hướng tới, đó là loại bỏ các giai đoạn giấc ngủ không REM, chỉ tối đa hóa thời gian ngủ REM và thu lượm các lợi ích từ giai đoạn ngủ quan trọng này.

Thông thường, một giấc ngủ đơn pha trong đêm của bạn được chia thành 5 phiên, mỗi phiên kéo dài 90 phút. Trong mỗi phiên này lại chia thành 4 giai đoạn: ngủ nông, ngủ trung bình, ngủ sâu và REM.

Theo ý kiến của Chris Burns đăng trên Slash Gear, Facebook hiện đã quá lớn và bản thân nó gây ra không ít lo ngại. Facebook dính hàng loạt vụ bê bối bảo mật đầy tai tiếng. Vào tháng 4, Facebook, WhatsApp, Messenger và Instagram sập trên quy mô toàn cầu trong nhiều giờ liền.

Vì vậy, Chris Burns cho rằng việc tích hợp Instagram vào Facebook có thể dẫn đến sự sụp đổ của mạng xã hội ảnh này. Anh đã rời bỏ Facebook cách đây vài tháng, giờ tiếp tục xem xét ngưng dùng Instagram, thậm chí tương lai sẽ là ứng dụng nhắn tin WhatsApp, một nền tảng được Facebook mua lại từ năm 2014.

Với việc Facebook nắm trong tay lượng người dùng quá lớn nhưng không làm đủ trách nhiệm bảo mật, có ý kiến cho rằng nên chia nhỏ mạng xã hội này. Nhiều người cũng yêu cầu nhà sáng lập, Chủ tịch kiêm CEO Mark Zuckerberg nên từ chức và tăng quyền kiểm soát của Hội đồng quản trị tập đoàn.

Theo Zing

Facebook có thể phải chấp nhận chịu sự giám sát trong 20 năm

Theo các nguồn thạo tin, gã khổng lồ truyền thông xã hội Facebook đang hướng tới một thỏa thuận với chính phủ Mỹ về các chính sách và thực thi quyền riêng tư trên các nền tảng của mình.