TS Trần Thành Nam, ĐHQG Hà Nội đã đưa ra lời khuyên như vậy và cho rằng, trong những trường hợp trẻ bị xâm hại tình dục, chúng cần nhiều hơn sự hỗ trợ từ chính bố mẹ mình.

Theo TS Nam, hiện nay, đa phần các bố mẹ sau khi biết con mình bị xâm hại thường mải mê tìm cách để chiến đấu với cái ác bên ngoài nhưng lại lãng đi đứa con của mình.

Trong khi đó, những đứa trẻ là nạn nhân của xâm hại tình dục cần được sơ cứu tâm lý ngay lập tức từ phía bố mẹ và những nhà chuyên môn để cảm thấy an toàn, được quan tâm, bảo vệ.

Đó cũng là thao tác cần thiết để hạn chế những hậu quả tiêu cực của sự kiện chấn thương đồng thời tạo điều kiện cho công tác sàng lọc đánh giá mức độ rối loạn stress sau sang chấn nếu phát sinh.

Khi những đứa trẻ đã nói ra việc bị xâm hại, điều đứa trẻ cần nhất ở bố mẹ chính là sự tin tưởng. Do đó, ngay từ đầu, bố mẹ cần tạo một môi trường an toàn, bảo vệ và mang tính chữa trị cho con.

"Bố mẹ có thể phải dành toàn bộ thời gian sau đó cho con và tách con khỏi môi trường mà có thể làm chúng nhớ tới sự việc vừa xảy ra" - ông Nam khuyên.

Nên nhớ rằng, sự kiện này cũng là một cú sốc đối với cha mẹ nên họ cần ý thức về việc tái thiết lập lại khả năng chăm sóc và hỗ trợ trẻ 24/24. 

Một cách từ từ, cha mẹ có thể làm cho con an tâm bằng những lời tự nhủ tích cực như: "Con sẽ ổn", "Có nhiều người quan tâm và bảo vệ con", "Mọi chuyện rồi sẽ qua"... 

"Điều quan trong là bố mẹ thể hiện thái độ với con rằng chúng không phải là người có lỗi trong sự việc đã xảy ra".

TS Trần Thành Nam cho rằng, bố mẹ cần phải quan tâm đến con nhiều hơn bên cạnh việc mải mê đi tìm kiếm công lý ở bên ngoài.

Theo ông Nam, việc thu thập thông tin cũng cần tiến hành rất cẩn trọng để không gây tổn thương thêm cho trẻ. Mặc dù bố mẹ hoặc cơ quan điều tra sốt ruột nhưng cần thiết phải đi theo nhịp của trẻ. 

Để hỗ trợ việc lấy tin chính xác nhưng không gây thêm những tổn thương không cần thiết, cần có sự vào cuộc của những nhà tâm lý.

Sau những sự kiện sang chấn tâm lý nặng như trải nghiệm bị xâm hại khoảng 2-3 tuần, trẻ có thể xuất hiện các biểu hiện của rối loạn stress sau sang chấn, lúc này, cha mẹ cần tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn từ những nhà tâm lý.

Theo ông Nam, việc không điều trị kịp thời cho trẻ là nạn nhân của các vụ xâm hại có thể để lại những hậu quả nặng nề về sau.

Có trường hợp cô gái bị chính ông ngoại của mình xâm hại tình dục từ năm 9-12 tuổi, sau này, mỗi lần gần gũi với bạn trai, cô gái lại hình dung tới đôi mắt của ông ngoại mình.

Trong cuộc sống cô bị trầm cảm nặng, không bao giờ dám nói ra nhu cầu thật của mình mà chỉ đáp ứng nhu cầu của mọi người đồng thời luôn lẩn tránh đám đông.

Cần sàng lọc những người làm việc với trẻ

Ông Nam cũng cho biết, với nhiều người Việt Nam, chuyện xâm hại tình dục vẫn là điều gì đó cấm kỵ nên thường nhiều bố mẹ vẫn giấu không chịu nói ra. Theo thống kê chỉ có khoảng 50% các vụ xâm hại tình dục trên thực tế được báo cáo.

"Những sự việc chúng ta được chứng kiến thời gian gần đây hầu hết đều là những việc hết sức nghiêm trọng" - ông Nam nói.

Bố mẹ trẻ bị xâm hại thường ngại nói ra trước khi mọi việc "hai năm rõ mười". Nhưng đến khi mọi việc rõ ràng, những đứa trẻ có những biểu hiện rối loạn sau sang chấn thì các bậc phụ huynh lại thường nghĩ tới các bác sĩ tâm thần thuộc bệnh viện tâm thần nhiều hơn là các nhà tâm lý.

Bên cạnh đó, việc cung cấp dịch vụ hỗ trợ điều trị tâm lí đối với những trường hợp trẻ bị xâm hại tình dục tại Việt Nam chưa được đáp ứng đầy đủ về số lượng chứ chưa nói tới chất lượng. Các cơ sở đào tạo chưa có nơi nào đào tạo chuyên ngành tâm lí học trẻ em và trẻ vị thành niên.

Trong khi đó, hiện nay, từ các văn bản quy phạm pháp luật cho tới nhận thức vẫn còn nhiều lỗ hổng về xâm hại tình dục.

Trong Bộ luật Hình sự mới nhất vẫn chỉ quy định những hành vi xâm hại có xâm nhập mới được gọi là dâm ô. Trong khi rất nhiều hành vi khác như sờ mó, hôn hít, thậm chí là bắt xem phim đồi trụy… cũng được coi là hành vi lạm dụng và xâm hại đối với trẻ em.

"Hiện nay nhiều bố mẹ cũng không muốn tin, thậm chí chỉ coi đó là hanh vi thân thiết, trêu ghẹo của người khác".

Ông Nam đề xuất, trong khi các hành vi xâm hại tình dục chưa được quy định rõ trong các luật thì nên có một bộ quy tắc ứng xử trong gia đình và đặc biệt là trong trường học để giáo dục cho trẻ cách nhận biết và ứng xử đối với những hành vi này.

Gia đình và nhà trường là hai môi trường quan trọng nhất đối với sự phát triển của trẻ. Do đó, bộ quy tắc này sẽ giúp nhà trường và gia đình thống nhất các giá trị, giáo dục cho con theo giai đoạn giới tính và lứa tuổi đối với những hành vi có thể làm tổn hại tới mình.

"Bên cạnh đó, tất cả những đối tượng làm việc hoặc có cơ hội làm việc với trẻ em thì cần phải sàng lọc kỹ hơn về mặt nhân cách và phẩm chất" - ông Nam kiến nghị, đồng thời cho rằng, việc sàng lọc này chưa được thực hiện tốt ở nhiều nơi.

Lê Văn

Ông Hùng cho biết thêm, Tổng cục đang bắt đầu triển khai chương trình quản lý số liệu tuyển sinh trực tuyến, sẽ thuận lợi cho việc nắm bắt và quản lý thông tin cụ thể cho hơn 1.900 cơ sở giáo dục nghề nghiệp và 63 tỉnh thành.

Bổ sung thông tin, ông Kim Hồng Hưng, Phó Chánh văn phòng cho biết, tổng cục đã có sửa đổi thông tư để việc tuyển sinh trực tuyến thuận lợi hơn cho thí sinh. Việc xét tuyển trực tuyến rất thuận tiện, người học chỉ cần đăng nhập qua di động hay máy tính  để tìm hiểu, lựa chọn ngành nghề trường;  khai báo thông tin đăng ký học gửi tới trường mình muốn học. Các trường sẽ xem xét phản hồi và thông báo trúng tuyển. Khi nhập học, thí sinh mới cần nộp đầy đủ hồ sơ. Các apps chọn nghề, chọn trường và website chuyên biệt tuyển sinh nghề nghiệp đã được phát hành từ năm trước; chưa kể các trường tự xây dựng apps hoặc trang riêng không phải qua server của hệ thống.

Đến từ Bình Dương, hiệu trưởng Tạ Xuân Tề của Trường CĐ Công nghệ cao Đồng An cho hay, các trường mới, chưa có “thương hiệu” vốn đã gặp khó tuyển sinh, nay vướng dịch Covid-19 khá chật vật khi tiếp cận với thí sinh sinh. Hiện, trường đang tích cực truyền thông để thu hút học sinh.

Sinh viên năm 2 lớp Điện tử 3 của Trường CĐ Cơ điện và Xây dựng Bắc Ninh trong giờ thực tập tại công ty tháng 3/2020. Ảnh: Thanh Hùng.

Còn ông Phạm Văn Long, Hiệu trưởng trường CĐ du lịch Hải Phòng cho hay, ngay từ đầu mùa dịch, đã xác định tuyển sinh khối du lịch gặp khó khăn. Một số trường trong khối cũng bắt đầu tính đến tuyển sinh đa cấp học, tức là tuyển cả học sinh hoàn thành THCS, "vốn là vấn đề những năm trước chúng tôi ít quan tâm”. Trường đã làm việc với gần 170 cơ sở giáo dục phổ thông nhưng tâm lý cả giáo viên và học sinh là ngần ngại tiếp xúc trực tiếp do dịch bệnh. Với sự năng động, trường đã nhanh chóng ứng biến những clip bài giảng thực hành ban đầu dùng để xây dựng clip mạng tính chuyên sâu về chuyên ngành giới thiệu về trường; đầu tư kinh phí để quảng bá trên các kênh trực tuyến phổ biến với giới trẻ.

Những cách tiếp cận này có dấu hiệu tương tác tăng dần, dù hồ sơ nhận từ đăng ký trực tuyến còn khiêm tốn. Lý do là học sinh giờ vẫn mải học online và ngóng thời gian đến trường trở lại, thời điểm “nóng” các em quan tâm tới tuyển sinh hơn cả vẫn là sau khi kết thúc các kỳ sát hạch cuối cấp vào tháng 7, tháng 8 tới.

Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB và XH Hà Nội cho hay: Trong mùa dịch bệnh, Sở đã hướng các trường tới đối tượng tuyển sinh khác là lực lượng lao động bị dừng viêc hay chuyển việc. Thông qua các hiệp hội lao động, hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ, hiệp hội việc làm để khuyến khích để kịp thời việc chuyển đổi và cung cấp dịch vụ đào tạo.

Dò dẫm học trực tuyến

Ông Tạ Xuân Tề cho biết, ngoài khó khăn về nguồn thu học phí, việc dạy học online “cũng không đơn giản”. Nhà trường đã triển khai tới 75% việc học này, nhưng cũng không thu được học phí để trả lương giáo viên, duy trì các hoạt động khác. Trường CĐ Công nghệ Cao Đồng An đã tổ chức dạy học trực tuyến được 2 tháng, nhưng chỉ đào tạo được lý thuyết; các phần mềm mô phỏng thực hành không có, còn những nội dung thực hành thí nghiệm vẫn phải chờ đến khi học sinh bình thường đi học trở lại thì mới tổ chức được.

Đây cũng là đặc thù riêng của các trường thuộc khối giáo dục nghề nghiệp, do yêu cầu về thực hành ở nhà xưởng hay đi thực tế ở các doanh nghiệp. “Ngay cả trên thế giới cũng chưa có nhiều mô hình thành công”, ông Trương Anh Dũng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục GDNN cho hay.

Còn theo ông Vũ Văn Hùng, trường hợp đầu tháng 5 các hoạt động trở lại bình thường thì kế hoạch đào tạo sẽ không xáo trộn gì nhiều. Ngay từ đầu mùa dịch, Tổng cục đã có các hướng dẫn kịp thời về tổ chức học tập, kiểm tra đánh trực tuyến; các cơ sở đã tập trung cho đáo tạo lý thuyết; khi quay lại trường sẽ tập trung học thực hành. Thêm vào đó, các trường quen với đào tạo trực tuyến, khi trở lại vẫn khai thác thế mạnh của phương thức đào tạo này, để giúp người học, người dạy giảm co giảm, chủ động được thời gian.

Ông Hùng cũng thông tin thêm, các hoạt động cho đào tạo chất lượng cao vẫn tiến hành. Bắt đầu tháng 1/2020 đã đào tạo thí điểm cho 25 nghề chuyển giao từ Đức. Do dịch bệnh nên công tác này đang xoay chuyển bằng cách chuyên gia họ hướng dẫn online và sẽ trở lại trực tiếp trong thời gian thích hợp để đảm bảo chương trình.

Ông Nguyễn Hồng Minh phát biểu tại hội thảo online diễn ra chiều 23/4. Ảnh: Thanh Trung

Ông Nguyễn Hồng Minh, Tổng Cục trưởng Tổng cục GDNN lưu ý các trường cần chuẩn bị để nắm bắt cơ hội đào tạo lại của các doanh nghiệp sau dịch bệnh, bởi ngành đã chủ trương không chỉ đào tạo ban đầu mà còn phải đào tạo thường xuyên cho lao động ở các doanh nghiệp.

Về hướng đào tạo đa cấp học, cụ thể là đào tạo 9+, trong thực tiễn đã triển khai và mới được thể chế hoá vào luật, cần phải thúc đẩy để thực tiễn triển khai hiệu quả.

Về các chương trình đào tạo chất lượng cao thì không phải nghề nào cũng làm được. Trường phải báo cáo UBND tỉnh để bố trí nguồn lực để tổ chức hướng mũi nhọn này đáp ứng được các điều kiện đảm bảo chất lượng.

Song Nguyên

Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công nhận giá trị của việc kiểm tra, đánh giá trực tuyến

- Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội vừa có hướng dẫn thực hiện quản lý, tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá trong đào tạo trực tuyến tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.