Việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin đã và đang "thông minh hóa" nhiều lĩnh vực quan trọng như nông nghiệp, giao thông, nhà thông minh... cho đến đô thị thông minh và quốc gia thông minh.

Đây chính là một trong những thành tựu nổi bật của ngành Thông tin & Truyền thông trong thời gian qua, theo nhận định của Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Minh Hồng, tại Hội thảo khoa học "Thành tựu và định hướng phát triển của ngành TT&TT".

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng nhấn mạnh, ngành TT&TT đã được ghi nhận là một trong những ngành đi đầu trong sự nghiệp đổi mới. Ảnh: Giang Phạm

Từ một ngành lạc hậu về kỹ thuật, thiếu thốn về cơ sở vật chất và nhiều hạn chế trong quản lý, kinh doanh, trải qua các giai đoạn phát triển, đến nay, ngành Thông tin và Truyền thông đã trở thành một Ngành: vững về chính trị, mạnh về kinh tế; có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, bắt kịp xu thế phát triển của thế giới; có tốc độ phát triển cao về quy mô, doanh thu và thị trường; có tỷ trọng đóng góp cho ngân sách nhà nước lớn; công tác thông tin, tuyên truyền hiệu quả.... "Đảng, Nhà nước và Nhân dân đã ghi nhận Ngành Thông tin và Truyền thông là một trong những ngành đi đầu trong sự nghiệp đổi mới và thực sự là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước", Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng chia sẻ.

"Có thể nói, sự hội tụ của cả 5 lĩnh vực của Ngành, trong đó lấy CNTT-TT làm nền tảng, đang diễn ra rất mạnh mẽ, mang đến nhiều cơ hội nhưng mặt khác cũng tạo ra những thách thức không nhỏ cho công tác quản lý nhà nước như đảm bảo an toàn thông tin, chất lượng thông tin phù hợp lợi ích của xã hội, bảo vệ thông tin cá nhân và chủ quyền số quốc gia…", ông nói.

Hướng tới phát triển bền vững

Thực tế đã cho thấy, lĩnh vực CNTT - TT là một trong những lĩnh vực ứng dụng khoa học công nghệ ở mức rất cao, với tốc độ phát triển vượt bậc mà nhiều người khó hình dung được hết. Chỉ mới 5 năm trước, những khái niệm như SMAC (Mạng xã hội, Di động, Phân tích dữ liệu, Đám mây), Internet của vạn vật... vẫn còn tương đối xa lạ, nhưng hiện đã trở nên quen thuộc và thậm chí còn trở thành xu hướng tất yếu. Internet, smartphone và các công nghệ số đã đi vào mọi mặt đời sống hàng ngày của mọi người.

Tuy vậy, như phân tích của Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng, những thách thức mà ngành TT&TT đang phải đối mặt cũng không hề nhỏ. Mạng lưới bưu chính còn manh mún, phân tán, chất lượng dịch vụ chưa cao, dịch vụ chưa đa dạng; Kết cấu hạ tầng viễn thông hiện đại nhưng chưa thực sự đồng bộ, đầu tư còn chồng lấn, các doanh nghiệp ít chịu chia sẻ, dùng chung hạ tầng, chất lượng dịch vụ còn chưa thỏa mãn được người dùng;

Đối với lĩnh vực CNTT, điểm yếu dễ nhận thấy chính là công nghiệp CNTT phát triển còn manh mún, thiếu công nghiệp hỗ trợ, không có sản phẩm đặc thù tiêu biểu cho Việt Nam và có sức cạnh tranh quốc tế. Ngoại trừ các dự án FDI lớn, doanh nghiệp CNTT nội cạnh tranh khá chật vật và thường ít "ôm mộng toàn cầu hóa". Mức độ ứng dụng CNTT trong xã hội, cơ quan nhà nước còn yếu. Đặc biệt, từ những vụ việc gần đây như tin tặc tấn công Vietnam Airlines hay sự cố khách hàng mất tiền tại Vietcombank, công tác bảo đảm an toàn thông tin mạng đã để lộ nhiều lỗ hổng, điểm yếu. Trong khi thủ đoạn của tin tặc ngày càng tinh vi, nguy hiểm thì đa số doanh nghiệp, CQNN vẫn còn chủ quan, thờ ơ với An toàn thông tin. Nhiều hãng máy tính nước ngoài thậm chí đã cài phần mềm gián điệp vào trong sản phẩm bán ra thị trường, tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh rất cao.

Xác định ngành TT&TT luôn gắn chặt với sự phát triển của công nghệ cao, đổi mới công nghệ liên tục, định hướng phát triển ngành trong giai đoạn 2016-2020 là phải tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý đầy đủ, toàn diện, chặt chẽ nhưng thông thoáng, tạo điều kiện cho cả 5 lĩnh vực bưu chính, CNTT, viễn thông, báo chí, xuất bản phát triển. Đặc biệt, các chính sách phải xây dựng được một môi trường cạnh tranh theo đúng quy định, minh bạch hóa, bình đẳng và công khai giữa các doanh nghiệp; đảm bảo cho doanh nghiệp quyền tiếp cận bình đẳng với thị trường. Chỉ có như vậy, thị trường mới có thể phát triển một cách bền vững.

Đồng thời, tạo điều kiện hỗ trợ các doanh nghiệp chủ lực vươn lên trở thành thương hiệu quốc gia của Việt Nam, tiến ra khu vực; tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài vào công nghiệp điện tử Việt Nam, đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển (R&D), chuyển giao công nghệ, chú trọng phát triển công nghiệp phụ kiện.... Phát triển, ưu đãi những ngành Việt Nam có thế mạnh như phần mềm, dịch vụ và nội dung số....

Đặc biệt, cần đảm bảo ATTT cho các hệ thống thông tin trọng yếu, tăng cường tổ chức diễn tập, ứng phó kịp thời sự cố bảo mật, hướng tới xây dựng một chiến lược ATTT quốc gia....

Đối với lĩnh vực báo chí, sẽ tập trung đặt hàng những cơ quan báo chí có thương hiệu tốt, tăng thời lượng tự sản xuất kênh chương trình PTTH phục vụ nhiệm vụ chính trị, tuyên truyền của quốc gia và địa phương...

Bài viết có sự hợp tác của Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới.

T.C

“Tạm bợ” trong bản quyền phần mềm

Ngày 29/7 vừa qua, website Vietnam Airlines và hệ thống thông tin sân bay bị tin tặc tấn công. Đại diện Bkav cho biết: "Việc website bị deface và hệ thống âm thanh, màn hình thông báo tại nhà ga bị chiếm quyền cho thấy hacker đã xâm nhập được sâu vào hệ thống. Khả năng lớn là máy quản trị viên đã bị kiểm soát, theo dõi bởi phần mềm gián điệp (spyware). Đây là cách thức tấn công không mới, thông thường các phần mềm gián điệp này lợi dụng lỗ hổng an ninh trong file văn bản (Word, Excel, Power Point) để phát tán".

Theo thông tin từ Thanh tra Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch và Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao C50, trong thời gian qua, hàng loạt các cuộc thanh tra, kiểm tra đột xuất các doanh nghiệp về việc chấp hành các quy định của pháp luật về quyền tác giả phần mềm máy tính đã được tiến hành trên cả nước. Ở Việt Nam, hầu hết các máy tính để bàn và xách tay tại doanh nghiệp đều đang được cài bản Office, nhưng phần lớn đều là cài đặt bản crack, không có bản quyền. Phần mềm crack luôn đi kèm rủi ro ẩn chứa các mã độc, có nguy cơ phá hỏng hệ thống máy tính, đe dọa dữ liệu của doanh nghiệp. Thêm nữa, hacker sẽ xem tài khoản máy tính người dùng như một món hàng có thể rao bán trên mạng. Đại diện Liên minh phần mềm tại Việt Nam BSA cho biết, chi phí cho phần mềm máy tính chỉ chiếm khoảng 5-6% tổng chi phí của mỗi doanh nghiệp, đây không phải là con số không đáng kể so với chi phí khắc phục sự cố cũng như rủi ro do sử dụng phần mềm không có giấy phép gây ra.