Tôi xin được chia sẻ một số kỷ niệm về dạy thêm học thêm thời những năm 1980, 1990 ở khu Bách Khoa (Hà Nội), như một cách tiếp cận khác về vấn đề này.Tôi thuộc thế hệ 7x, gắn bó hết tuổi thơ, tuổi học cấp 1 – 2 - 3 và một phần đại học ở khu Bách Khoa, nhà tập thể dành cho cán bộ Bộ Giáo dục từ thời những năm 1980. Bố mẹ tôi từng làm nghề giáo ở những đại học có uy tín, và cuộc đời của họ là tấm gương tôi có thể tự hào.
|
Hầu như các thí sinh thi đại học đều đi học thêm (Ảnh Đinh Quang Tuấn) |
Học thêm tiếng Anh
Khi tôi khoảng 5 - 6 tuổi, cùng với mấy đứa trẻ trong xóm nhà Z, bố mẹ tôi đã mời bác Huyên - một người thầy có uy tín về ngoại ngữ - đến dạy thêm cho bọn trẻ con tiếng Anh, và chỉ cho mẹ tôi học bổ sung tiếng Pháp.
Gọi là học thêm, nhưng thực tế là những buổi hẹn nhau, mấy nhà cùng “tụ tập” vào một chiều cuối tuần, cho bọn trẻ con nghe nhạc, đọc sách, tập đánh vần, tập viết các chữ đầu tiên của tiếng Anh khoảng một tiếng. Rồi sau đó, bác và bố mẹ tôi cùng mấy nhà hàng xóm lại ngồi “tám” đủ chuyện, hầu hết đều xoay quanh việc dạy và việc học.
Tất cả đều sống trong một không khí thân tình, đầm ấm như ruột thịt. Mỗi khi Tết đến, bố mẹ tôi biếu bác Huyên một chút bánh hay chè ngon để dùng, và không hề có tiền học phí nào cả.
Và lớp học thêm cứ thế tiếp diễn cho đến khi tôi lên cấp 2. Bác Huyên già và yếu dần, những nhà trong xóm Z của Bộ Giáo dục cũng dần chuyển đi, lớp học thêm tiếng Anh từ từ tan.
Kỷ niệm học tiếng Anh thời thơ bé đó không thể phai mờ trong tâm trí tôi. Không phải vì tôi học được gì nhiều tiếng Anh, mà vì không khí thân thương giữa những con người trân trọng tình bạn bè, tình thầy trò, tình giữa con người với con người, khi cả một xã hội lúc đó vẫn còn đói ăn.
Triết lý “Tôi giúp bạn, bạn giúp người khác, rồi người khác nữa lại giúp người khác nữa” của phim tư liệu “Người tử tế” (đạo diễn Trần Văn Thủy), tôi đã được sống, đã được trải nghiệm.
Và đó là lý do, dù bây giờ đã lớn hơn nhiều, tôi vẫn có niềm tin vào sự tử tế, vào tình thương yêu giữa con người với con người, đặc biệt là giữa thầy giáo và học trò.
Cấp 3 học thêm toán – lý – hóa
Thời cấp 1 - 2 của tôi không học thêm gì hết, mà mẹ cho tôi đi học nữ công gia chánh.
Lên đến cấp 3, khi thấy mọi người đi học thêm để luyện thi đại học, và ai ai cũng nỗ lực để dành học bổng ra nước ngoài, bố tôi hỏi mấy bác giáo sư dạy ở Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cho 3 môn mà tôi dự kiến thi hồi năm 1990 là toán – lý – hóa (khối A).
May mắn thay, mấy bác cũng có con cùng chuẩn bị thi đại học vào năm đó. Thế là, vẫn như những năm 1980, mô hình mấy đứa học tại nhà của chính mấy thầy lại được tổ chức. Và mặc dù tiền học có một chút gọi là bồi dưỡng, nhưng không nặng nề, vì tất cả đều là “quân khu” Bách Khoa, đều là đồng nghiệp với nhau trong cùng trường đại học.
Mô hình “ông dạy lý cho con tôi và con ông, tôi dạy hóa hay toán cho con chúng ta” cứ thế diễn ra tốt đẹp. Những bạn bè cấp 3 và bạn bè học thêm, vì cùng học với nhau, cùng có bố mẹ làm với nhau, quen biết nhau cũng trở nên thân thiết. Chúng tôi vẫn là bạn bè sau nhiều năm tháng học thêm đó.
Từ lò luyện Bách khoa tới vấn nạn toàn quốc
Có lẽ từ thế hệ của tôi, và từ những năm 1990 trở đi, khái niệm “luyện thi” đại học và các “lò” học thêm diễn ra khắp nơi trong khu Bách khoa là “mô hình tiên phong” trong cả Hà Nội và có lẽ cả nước về việc học thêm - dạy thêm.
|
Hình ảnh một thời vang bóng của "lò" luyện thi ở Bách khoa, Hà Nội (Ảnh: Nguồn VTC)
|
Khi đó, với số lượng trường đại học không nhiều, với tỷ lệ chọi rất cạnh tranh, đã có những câu vè như “Cổng trường đại học cao vời vợi”, “Nhất Y, nhì Dược, tạm được Bách Khoa”…, cứ thế dần dần tạo nên tâm lý đua tranh dạy thêm – học thêm, bất kể nắng mưa.
Tôi biết có rất nhiều thầy giáo, nhiều gia đình đã trở nên giàu có từ những khóa luyện thi như vậy. Và có lẽ, cũng vì thế, những tiêu cực trong dạy thêm - học thêm bắt đầu nảy sinh, bắt đầu biến thái, âm ỉ nhưng mãnh liệt trong hệ thống giáo dục. Nó lan xuống, không chỉ học thêm cấp 3 để vào đại học, mà từ cấp 1 cũng học thêm!
Cách đây 3 năm, sau hơn 20 năm, bạn bè cấp 3 chúng tôi gặp lại nhau, và điều “thú vị” là ai cũng hỏi con đang học ở đâu, trường nào, có học thêm gì không?...
Bản thân tôi không thấy việc dạy thêm – học thêm là xấu, vì sau khi trải qua hơn 30 năm đi học, cả ở Việt Nam và nước ngoài, tôi thấy đó là nhu cầu tự thân.
Mỗi học sinh có năng lực khác nhau, nên có em sẽ cần học bổ sung để không bị áp lực về tâm lý khi đi vào học lớp chính cùng các bạn. Còn nếu lý tưởng ra, cứ thu xếp những em có cùng học lực học cùng nhau thì hay quá, vì chúng sẽ ở cùng một trình độ mà tiếp thu, mà tiến bộ.
Ở Mỹ, khi lên đến cấp 3, rất nhiều gia đình có điều kiện phải trả nhiều tiền cho việc học thêm, luyện thi các bài trắc nghiệm, nhằm giúp cho có điểm cao và dễ xin vào các trường uy tín.
Với phụ huynh Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản hay Trung Quốc, câu chuyện học thêm và luyện thi đã trả thành “truyền thống”, vì họ tin là nếu con họ không học thêm thì không cạnh tranh được với những bạn cùng lứa…
Ở Việt Nam hiện nay, dù có lệnh cấm dạy thêm – học thêm tràn lan nhằm giảm tải học tập, nhưng rất nhiều các cuộc thi vẫn được tổ chức thường xuyên trong trường học.
Thêm nữa, ví dụ như tiếng Anh, việc dạy và học trong trường không giúp các em nói được, viết được tiếng Anh. Vậy nên hầu hết cha mẹ có điều kiện đều phải đưa con đi học thêm tiếng Anh ngoài trung tâm với mức học phí không hề rẻ.
Gần đây, những quảng cáo và thông tin về các khóa học bồi dưỡng kiến thức online cho học sinh từ cấp mầm non cũng được phủ sóng trên các phương tiện truyền thông.
Vậy, khi chúng ta nói đến cấm dạy thêm – học thêm tràn lan trong trường, nhưng chúng ta có thể cấm hết các trung tâm dạy thêm ở bên ngoài không? Chúng ta có thể cấm hết việc dạy thêm online không?
Trong khi có quá nhiều “nút thắt” trong hệ thống giáo dục hiện nay, thì việc tiếp cận và tìm ra giải pháp hữu hiệu cho cải cách và giảm tải chương trình học, có lẽ nên là tìm ra một chính sách lương và ưu đãi nghề nghiệp để thu hút những người giỏi, những người tận tâm với giáo dục.
Đi cùng với điều đó là vận động giáo viên, phụ huynh tập trung vào việc học chính khóa, chỉ cho học thêm khi học sinh thực sự cần.
Mong là các nhà làm chính sách về giáo dục có thể khảo sát nhanh với các nhà giáo, tìm hiểu xem liệu để chỉ dạy và học trong giờ cho học sinh từ cấp 1 – cấp 3 thì họ cần điều gì?
Nếu không có giáo viên giỏi, tận tâm với học sinh, thì không có cách nào cho con em chúng ta giỏi lên được. Vậy, hãy “yêu” thầy cô như bố mẹ tôi, như tôi và con tôi đã yêu, để tìm hiểu xem có cách nào chúng ta làm tốt hơn sự nghiệp dạy học này.
Nguyễn Thị Lan Hương(NewAsia Global Learning)
" alt=""/>Dạy thêm, học thêm: Từ “lò” Bách Khoa đến vấn nạn toàn quốc
Tấn công, lạm dụng tình dục nhiều năm trở lại đây đã trở thành vấn đề nhức nhối ở mọi quốc gia. Nhật Bản cũng không ngoại lệ. |
| Quấy rối tình dục trở thành vấn nạn nhức nhối sau vụ sao Hollywood tố cáo ông trùm Harvey Weinstein |
Tại Nhật, nạn nhân chủ yếu của vấn nạn này là nữ sinh, khi mà ngày càng có nhiều kẻ biến thái giở trò ngay tại nơi công cộng như trên đường phố, tàu điện ngầm…
Cũng tại đất nước mặt trời mọc, người ta thường dùng những tấm poster để khuyến khích các nạn nhân lên tiếng về tấn công tình dục, đồng thời như một cách “dằn mặt” những kẻ có ý đồ xấu.
Tuy nhiên mới đây, tấm poster của một trường học đã nhận vô số lời chỉ trích khi được cho là cố tình đổ lỗi cho các nữ sinh, vốn là nạn nhân của vấn nạn, thay vì những kẻ quấy rối.
Tấm poster vẽ một nửa phần thân dưới của cô nữ sinh trong chiếc váy ngắn, vốn là kiểu váy đồng phục thường thấy trong các trường học ở Nhật, kèm theo lời cảnh báo: “Chiếc váy ngắn mà bạn nghĩ là dễ thương sẽ dẫn đến tấn công tình dục. Hãy coi chừng chikan! (Chikan là từ dùng chỉ những kẻ biến thái)”.
Lập tức, nhiều người tỏ ra phẫn nộ, cho rằng thật lố bịch khi một tấm poster mang thông điệp về chống quấy rối, tấn công tình dục nhưng lại nhằm vào các nạn nhân đáng thương thay vì những kẻ ác thật sự.
Tấm poster này khiến người viết bài nhớ đến một quảng cáo ấn tượng của Terre des Femmes, một tổ chức nhân quyền của Thụy Sĩ hồi năm 2015.
 |
| Tấm poster tuyên truyền ở Nhật gặp nhiều chỉ trích |
Cũng xoay quanh vấn đề nữ quyền nhưng quảng cáo của Terre des Femmes nhắc nhở mọi người chớ vội đánh giá một người phụ nữ thông qua cách cô ấy ăn mặc, như là độ trễ của cổ áo, độ ngắn của chân váy hay độ cao của những đôi giày. Còn quảng cáo của Nhật Bản, trái ngược, lại ngầm quy chụp trách nhiệm lên những người phụ nữ vốn đã quá chật vật trên con đường tìm sự bình đẳng cho mình.
Xét cho cùng thì một chiếc váy ngắn trên đầu gối hay một chiếc áo có phần cổ cách xương đòn cả gang tay đi nữa đều không thể là nguyên nhân của những vụ quấy rối, tấn công hay lạm dụng tình dục. Những kẻ biến thái hay những con “yêu râu xanh” làm điều chúng muốn chỉ vì sở thích bệnh hoạn, thói quen coi rẻ phụ nữ cũng như những khiếm khuyết về mặt tâm lý. Thay vì chỉ trích phụ nữ thì tìm cách ngăn chặn, tố cáo và trừng phạt đích đáng những tên yêu râu xanh thật sự mới là cách giải quyết triệt để.
Nhắc đến câu chuyện váy ngắn, váy dài lại thấy thương những cô nàng mỗi lần ra phố là mỗi lần phải mặc như nữ tu vì ai đó không thích các cô hở. Nào ba mẹ, nào chồng, nào bạn trai…, tới cả bà hàng xóm không thân cho lắm có khi cũng được quyền phán xét khi thấy cô gái nhà bên hôm nay mặc chiếc váy cộc hơn hôm qua một tẹo, mang đôi giày cao hơn tuần trước một vài cm hay dám tô màu son chói lọi hơn con gái bà ta dù cùng độ tuổi… Quá nhiều loại cùm gông đè nặng lên phụ nữ, để rồi khi cần một lý do thích đáng, họ liền bảo “Mặc như thế thằng nào làm gì thì đừng có trách!”.
Những kẻ biến thái hay “yêu râu xanh” đáng sợ 10 phần thì miệng lưỡi thiên hạ, mà có khi chẳng cần thiên hạ, chính những người quen thân, cũng đáng sợ tới 8,9 phần. Có những miệng lưỡi phán xét cực đoan ấy thì mới có sự ra đời của những tấm poster chẳng khác nào cú tát vào mặt nhân quyền nói chung và nữ quyền nói riêng như tấm poster ở Nhật Bản trên kia.
Chừng nào còn những số đông tiêu cực và thiểu năng về mặt tư tưởng như vậy, chừng đó e rằng phụ nữ còn cần mạnh mẽ và dũng cảm hơn nữa để tự bảo vệ bản thân khỏi những chikan đang rình rập!
(Theo Dân Việt)
" alt=""/>Cảnh báo nguy cơ phụ nữ bị quấy rối tình dục: Lỗi không ở váy ngắn!
- Sở GD-ĐT TP.HCM thông báo việc tuyển sinh vào lớp 6 Trường THPT Chuyên Trần Đại Nghĩa.