Vào ngày 22/9 tới, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (Ủy ban) sẽ tổ chức Hội thảo giáo dục 2017 với chủ đề: "Về chất lượng giáo dục phổ thông". Đây được xem là dịp để các thành phần khác nhau, từ các thầy cô giáo, nhà nghiên cứu, những người làm quản lý và chính sách ngồi lại với nhau để bày tỏ những quan điểm của mình về chất lượng của giáo dục phổ thông.VietNamNetcó cuộc trao đổi với PGS. TS Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban, về những vấn đề của giáo dục phổ thông sẽ được đặt ra tại hội thảo lần này.
 |
| PGS. TS Phan Thanh Bình cho rằng, giáo dục phổ thông sẽ tạo nên chất của con người trong tương lai. Ảnh: Lê Văn. |
Giáo dục phổ thông tạo nên chất của con người tương lai
Phóng viên: Thưa ông, vì sao Ủy ban lại chọn chủ đề "Về chất lượng giáo dục phổ thông" cho hội thảo giáo dục 2017 mà không phải là một chủ đề khác?
PGS. TS Phan Thanh Bình: Hiện nay, chúng ta đang đứng trước 3 thách thức lớn: Chúng ta đang trong giai đoạn chuyển chất, từ một nước nghèo thu nhập thấp trở thành một nước thu nhập trung bình. Bên cạnh đó, chúng ta cũng đang chuyển đổi từ một nền kinh tế kế hoạch tập trung sang nền kinh tế thị trường. Thứ ba là chúng ta đang bước giai đoạn hội nhập và toàn cầu hóa.
Cả ba "vòng xoáy" nêu trên đều đòi hỏi rất lớn ở giáo dục để có thể đào tạo ra những con người có thể thích ứng với những yêu cầu mới.
Trong giáo dục, giáo dục phổ thông sẽ tạo nên cái chất của những con người của tương lai. Vì vậy chúng tôi muốn tập trung vào vấn đề này.
Giáo dục phổ thông của chúng ta trong những năm qua không phải không có kết quả song so với yêu cầu vẫn còn xa. Chính điều này tạo ra sự phân tán của dư luận đối với vấn đề giáo dục.
Đa phần những ý kiến góp ý đều tốt, song mỗi người chỉ mới đứng ở góc nhìn của mình, thành ra đôi khi chưa chia sẻ với nhau. Vì vậy, với trách nhiệm được Quốc hội giao, Ủy ban thấy cần thiết phải tổ chức một hội thảo, cùng ngồi lại để có thể hiểu nhau, từ đó mới đặt ra vấn đề làm chính sách, làm luật cho đúng.
Chúng tôi cũng không hình dung đây là một hội thảo nơi người ta đưa ra những đánh giá hay tìm ra lời giải cho các vấn đề của chất lượng giáo dục phổ thông mà là sự chia sẻ, trao đổi quan điểm của mình. Giống như những vecto đang rất phân tán, nay tạo ra một "từ trường" tương đối để đi về một hướng, đích đến cuối cùng là nền giáo dục của chúng ta.
Vậy đây sẽ là một nơi mà tất cả những thành phần quan tâm tới giáo dục phổ thông sẽ được trình bày ý kiến, quan điểm của mình, thưa ông?
- Sẽ có 5 thành phần tham gia vào hội thảo lần này: Những người làm chính sách chính là các đại biểu Quốc hội, những người làm công tác quản lý Nhà nước liên quan tới ngành giáo dục... Bên cạnh đó là các thầy cô giáo, các nhà nghiên cứu và cả những người làm công tác truyền thông.
Hiện nay, có đôi khi truyền thông và dư luận đang dẫn dắt những vấn đề của giáo dục vì vậy, tôi nghĩ rằng, khi cả 5 thành phần ngồi lại thống nhất với nhau, chia sẻ và hiểu nhau hơn thì những ý kiến của hội thảo sẽ có tác động tích cực tới những người làm chính sách, tới các nhà quản lý, các thầy cô, các nhà nghiên cứu và thậm chí là cả dư luận.
 |
GS Phan Thanh Bình: "Khi chuyển chất thì cần chuẩn bị rất tốt về giáo dục. Nếu không làm tốt ở chỗ này sẽ làm lỡ cơ hội, không vượt được trần đang lơ lửng trên đầu chúng ta" |
Đây là năm đầu tiên chúng tôi tổ chức hội thảo như thế này. Nếu hiệu quả tốt, chúng ta lại tổ chức những hội thảo tiếp theo. Mục tiêu của chúng tôi là từ những hội thảo như thế này để nâng chất của báo cáo hàng năm của Ủy ban về giáo dục, thực hiện đúng vai trò tiếng nói khách quan của Ủy ban.
Làm theo cách này cũng là tạo không gian cho những người hành pháp trong giáo dục đi đến tận cùng các đề án, ý tưởng với điều kiện là quyết tâm, chuẩn bị kỹ càng và làm cho đúng. Nếu không làm như vậy tôi cho rằng sẽ rất khó cho các dự án, ý tưởng đổi mới giáo dục.
Hội thảo sẽ thảo luận về các vấn đề: chương trình, đội ngũ nhà giáo và đội ngũ quản lý.
Cần sớm bàn tới Luật Nhà giáo
Chương trình cho giáo dục phổ thông là một trong 3 nội dung chính của hội thảo lần này. Điều này có ý nghĩa như thế nào khi chúng ta chuẩn bị triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới thưa ông?
- Hội thảo của chúng tôi sẽ tổ chức theo hình thức tương tác giữa các diễn giả (panelists) và các đại biểu tham dự và cũng không bàn tới những vấn đề cụ thể. Như chủ đề thì cái chúng ta cần bàn là chương trình đó nên như thế nào, chứ không phải tranh luận ai đúng ai sai trong những vấn đề cụ thể.
Ở đây, tôi cho rằng, với vấn đề chương trình, chúng ta phải quan tâm tới mấy câu hỏi: Thứ nhất, chúng ta muốn đào tạo cái gì? Thứ 2, vấn đề tổ hợp và tích hợp giải quyết ra sao? Thứ ba, giải quyết vấn đề giữa tính địa phương và toàn quốc và vấn đề giữa địa phương và toàn cầu ra sao?
Hội thảo sẽ là nơi các diễn giả và người tham dự bày tỏ quan điểm còn việc triển khai nó thế nào là việc của Ban soạn thảo và Bộ GD-ĐT. Ủy ban sẽ đi cùng Bộ trong việc triển khai đó.
Còn với đội ngũ giáo viên phổ thông, ông cho rằng đâu là những vấn đề cần quan tâm hiện nay?
- Thầy cô giáo không phải là nghề bình thường vì đối tượng đào tạo của nghề này hướng đến là con người cụ thể. Người ta thường ví các em học sinh là những tờ giấy trắng, tôi không nghĩ đơn giản chỉ là một tờ giấy trắng bởi mỗi em có một cá tính, suy nghĩ riêng. Do đó, nghề giáo viên đòi hỏi người thầy phải có tố chất, có tấm lòng.
Bên cạnh đó, người thầy cần phải có chuyên môn. Đặc biệt với chương trình đang được thay đổi thì chuyên môn là điều được yêu cầu rất lớn, từ kỹ năng cho tới phương pháp.
Thứ ba là vấn đề chính sách xã hội đối với giáo viên. Năm nay, Ủy ban cũng thực hiện việc giám sát về chế độ chính sách của thầy cô giáo và sẽ có một báo cáo riêng.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội cho rằng cần phải tạo không gian để các ý tưởng đổi mới giáo dục được thực hiện đến cùng khi đã chuẩn bị sẵn sàng. Ảnh: Thanh Hùng. |
Quan điểm của chúng tôi là cần phải có Luật Nhà giáo để quy định rõ vị trí, chế độ của giáo viên nói chung, kể cả công lẫn tư, sau đó chúng ta mới tính tới chuyện thay đổi về chính sách của đối tượng này.
Hiện nay, giáo viên vẫn thực hiện theo Luật Viên chức nhưng luật này lại quá rộng, trong khi nghề giáo như tôi nói lại là nghề đặc thù.
Cuối cùng, một vấn đề đáng lưu tâm là hệ thống trường sư phạm nên được chuyển đổi và sắp xếp như thế nào.
Vấn đề sư phạm kém thu hút thì đã từ lâu nhưng năm nay mới nổi lên. Đặt ra những vấn đề về hệ thống các trường dạy sư phạm. Hiện nay, các trường đào tạo sư phạm nhiều quá, dẫn đến có nhiều hạn chế, bất cập.
Có ý kiến cho rằng một trong những điểm "còn xa với yêu cầu" nhất của giáo dục phổ thông nằm ở khâu quản lý. Ông nghĩ như thế nào?
- “Quản lý trong giáo dục” đã được Nghị quyết 29 đặt ra nhưng đây vẫn là một trong những cái yếu rất lớn. Từ khâu dân chủ và tự chủ trong nhà trường tới vấn đề quản lý hệ thống giữa các bộ, ngành và giữa trung ương với địa phương.
Chúng ta đều biết, trong ngành giáo dục thì nhân sự gắn nhiều với Bộ Nội vụ, tài chính lại gắn nhiều với Bộ Tài chính, Bộ GD-ĐT chỉ làm chuyên môn. Điều này có những chia cắt nhất định, gây ra những khó khăn trong điều hành chung của ngành.
Chẳng hạn, chúng ta đều biết Nghị quyết của Quốc hội chi cho ngành giáo dục là 20% tuy nhiên, 20% này được chi ra sao cho từng cấp học thì rất khó biết, dẫu chúng ta đều biết, tới 80% trong số này là chi cho các thầy cô. Điều này cũng rất khó cho Bộ GD-ĐT vì Bộ chỉ quản lý phần ngân sách được giao cho Bộ thôi, đâu đó chừng 4,7% trong tổng số này.
|
"Các trường tư thục là một nhân tố mới để tạo ra động lực cho sự thay đổi của hệ thống giáo dục" |
Năm nay, theo Luật Ngân sách, Ủy ban sẽ tham gia thêm việc giám sát về tài chính vì vậy, chúng tôi muốn đặt vấn đề nắm bắt dòng tiền chia đi các nơi như thế nào. Hiện nay, việc chi tiêu tiền cho giáo dục như ma trận, nhiều bộ ngành cùng chi và lại chia theo nhiều cấp từ Trung ương tới quận huyện.
Các báo cáo quyết toán của Bộ Tài chính thì cần độ trễ tới 2 năm trong khi chúng ta cần có nắm bắt sớm để biết mình đang làm giáo dục như thế nào và hiệu quả đến đâu để có thể điều chỉnh kịp thời.
Bên cạnh đó, trong vấn đề quản lý, cũng phải bàn đến vấn đề đội ngũ cán bộ quản lý như thế nào, cũng như vấn đề xã hội hóa giáo dục. Cá nhân tôi cho rằng, các trường tư thục là một nhân tố mới để tạo ra động lực cho sự thay đổi của hệ thống giáo dục của chúng ta.
Nếu tô màu cho bức tranh giáo dục, ông sẽ tô màu như thế nào?
- Nhìn lại giáo dục của mình, theo tôi đánh giá thì không phải giáo dục không có kết quả, nhưng so với yêu cầu thì chúng ta còn phải làm nhiều việc, đặc biệt đất nước đang trong giai đoạn chuyển chất – như tôi đã đề cập lúc đầu.
Khi chuyển chất thì cần chuẩn bị rất tốt về giáo dục. Nếu không làm tốt ở chỗ này sẽ làm lỡ cơ hội, không vượt được trần đang lơ lửng trên đầu chúng ta.
Tôi nghĩ không nên đặt chuyện “màu sáng hay màu tối” ở đây. Nhìn tổng thể, đó là bức tranh màu sáng; nhưng so với yêu cầu về hội nhập thì còn phải phấn đấu nhiều.
-Xin cảm ơn ông!
Hạ Anh - Lê Văn(thực hiện)
" alt="Cần tạo không gian cho các ý tưởng giáo dục đi đến cùng"/>
Cần tạo không gian cho các ý tưởng giáo dục đi đến cùng
Từ "bất thường"trong thông báo tới bất ngờ sau phúc khảoMột ngày sau công bố điểm thi THPT quốc gia, Sở GD-ĐT Tây Ninh đã báo cáo về điểm 0 "bất thường" trong bài thi trắc nghiệm của thí sinh: "Trong quá trình khai thác dữ liệu để chuẩn bị công bố kết quả thi THPT quốc gia 2019, Sở GD-ĐT Tây Ninh đã phát hiện 34 trường hợp bị điểm 0 ở các bài thi/môn thi trắc nghiệm gồm: Toán 13 bài, Tiếng Anh 9 bài, tổ hợp bài thi Khoa học tự nhiên 4 bài, Khoa học xã hội 8 bài. Đây là điều bất thường. Sở GD-ĐT đã kịp thời báo cáo về Bộ GD-ĐT cũng như báo tới các thủ trưởng đơn vị động viên thí sinh liên quan bình tĩnh làm đơn phúc khảo theo quy định".
 |
| Biếm họa: Hà Huy Phượng |
Ngày 30/7, kết quả công bố điểm phúc khảo cho thấy điều "bất thường" được sáng rõ. 58 bài thi trắc nghiệm của 34 thí sinh bị điểm 0 đều được tăng điểm sau phúc khảo. Bài tăng nhiều nhất sau phúc khảo từ 0 lên 8,75. Mức điểm tăng thấp nhất từ 0 lên 2. Có thí sinh là học sinh giỏi quốc gia 2 năm liền bị 3 điểm 0, nay sau phúc khảo có tổng 20,5…
Thông tin trên báo chí, lãnh đạo Trường ĐH Công nghệ Đồng Nai, đơn vị chủ trì chấm các môn trắc nghiệm ở Tây Ninh cho biết: Những bài thi bị điểm 0 là do phần mềm chấm thi không nhận dạng được bản scan phiếu trả lời trắc nghiệm. Bản scan rất rõ ràng, nhà trường đã kiểm tra, nhưng khi đưa vào máy thì máy chấm không nhận diện được phần trả lời của thí sinh nên đã chấm 0 điểm.
Còn phía Bộ GD-ĐT, ông Sái Công Hồng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, cho hay trường hợp 58 bài thi trắc nghiệm bị điểm 0 tăng điểm sau phúc khảo ở Tây Ninh là hiện tượng cá biệt. Nguyên nhân khiến 58 bài thi trắc nghiệm bị điểm 0 được phát hiện là do thí sinh tô sai mã đề, tô nhầm số báo danh và tô mờ đáp án.
Điểm phúc khảo ở Tây Ninh được xem là hi hữu. Thậm chí có người ví von "cười ra nước mắt" vì năm ngoái sau chấm thẩm định điểm thi ở một số địa phương từ 9-8 xuống 0, còn năm nay sau phúc khảo điểm 0 tăng lên gần 9.
Lỗi từ đâu?
Theo quy định của Bộ GD-ĐT, chấm thi trắc nghiệm 2019 có 4 bước: Quét ảnh; Đọc ảnh; Sửa lỗi cho thí sinh; Chấm thi.
Ở bước Sửa lỗi, cán bộ chấm thi có trách nhiệm sửa các lỗi như không tô số báo danh (SBD), tô nhầm SBD dẫn đến SBD trùng nhau, tô SBD không tồn tại hoặc tô không đúng quy cách dẫn đến không thể nhận biết được, không tô mã đề thi, tô mã đề thi không có, hoặc tô sai quy cách khiến không thể nhận biết được thí sinh đã dùng mã đề thi nào; phần trả lời bị tô quá mờ hay bị tẩy xóa đến mức không hiểu được thí sinh chọn phương án nào, hoặc tô vào vùng câu hỏi không tồn tại…
Như vậy, nếu 58 bài thi trắc nghiệm ở Tây Ninh rơi vào trường hợp bị lỗi như Bộ GD-ĐT nhận định thì đơn vị chấm thi là Trường ĐH Công nghệ Đồng Nai phải sửa trước khi chấm.
Trưởng phòng đào tạo một trường một ĐH ở miền Trung, cho hay cần xem xét nguồn gốc dẫn tới việc 58 bài thi trắc nghiệm ở Tây Ninh bị điểm 0, vì đây không thuần tuý là lỗi của cán bộ chấm trắc nghiệm trường đại học:
"Có thể do nhiều nguyên nhân như: Cán bộ chấm đã chủ quan bỏ qua các lỗi cảnh báo của phần mềm; Phần mềm không nhận dạng được bài thi và có bất thường. Còn nếu nhận định thí sinh tô sai mã đề, nhầm SBD là không hợp lý vì nếu có xảy ra như vậy thì bài thi vẫn có điểm và có điểm rất nhỏ chứ không thể bị điểm 0. Mặt khác, theo quy luật xác suất thí sinh đánh ngẫu nhiên trong 4 đáp án vẫn có 25% số điểm".
Vị này cho hay, vừa rồi trường ông được phân công chấm trắc nghiệm nên qua thực tiễn cho thấy không có lý gì để nói bị điểm 0 là do thí sinh tô mờ đáp án, bởi tô mờ máy chấm cũng nhận diện được.
Hiệu trưởng một đại học ở TP.HCM cũng nhìn nhận, chấm trắc nghiệm bị điểm 0 và kết quả sau phúc khảo điểm tăng nhiều trước đây đã từng có, nhưng không nhiều như năm nay.
"Có nhiều nguyên nhân nhưng nói lỗi do mình thí sinh thì chưa thuyết phục. Xác suất bị điểm 0 ở bài thi trắc nghiệm đã khó, nhưng bị 3 điểm 0 một lúc là rất hy hữu. Tôi không hiểu phần mềm chấm trắc nghiệm năm nay được xây dựng như thế nào chứ qua công tác chấm thi tôi thấy rất khó lý giải. Nhiều bài thi rất rõ ràng nhưng khi đưa vào máy quét lại không nhận dạng" - ông nói.
Tương tự, phụ trách tuyển sinh một đại học cho rằng, trong quá trình chấm thi trắc nghiệm tất cả những lỗi như tô sai, tô mờ phần mềm chấm thi đều có công cụ thực hiện kiểm dò. Vì vậy những sai sót đó sẽ rất hãn hữu nếu như bộ phận thực hiện thao tác chấm có kinh nghiệm và kỹ càng trong khâu xử lý chấm.
"Trong quá trình chấm thi vừa rồi, phần mềm được cập nhật thường xuyên. Khi phát sinh lỗi do yếu tố khách quan nào đó thì Bộ sẽ cập nhật bản vá lỗi ngay. Vậy, vấn đề đặt ra đối với khâu kỹ thuật chấm, người thực hiện đó có cập nhật những bản vá lỗi hay thực hiện việc đối sánh, kiểm dò trước khi hoàn tất công tác chấm?".
Một chuyên gia tuyển sinh khác khẳng định hện tượng điểm 0 trong chấm thi trắc nghiệm có thể xảy ra nếu phiếu trả lời trắc nghiệm được in ấn không chuẩn, lệch góc. Khi chấm tuy hình rất rõ nhưng do giấy không ngay ngắn, không đúng tọa độ, máy chỉ đọc ký hiệu ở tọa độ xác định trước nên cho 0 điểm ngay. Vì vậy, tổ chấm thi trắc nghiệm phải theo dõi kết quả, có bất thường phải rà lại. Dù trục trặc thí sinh hay máy móc, phiếu trả lời, thậm chí tổ chấm có thể tô phiếu cho tốt (và lập biên bản) rồi chấm lại.
"Nhưng nếu thí sinh tô mờ đáp án và máy cho 0 điểm thì tổ chấm phải quan sát các bài mờ. Tổ chấm không thể mặc kệ thí sinh. Còn tô nhầm mã đề, số báo danh thì không ảnh hưởng tới điểm thi mà chỉ nhầm thí sinh"- ông khẳng định.
Theo ông, trong trường hợp này có thể do phần mềm, cũng lỗi cũng có thể do trường đại học chưa đủ năng lực và trách nhiệm. Nhưng cũng không loại trừ phần mềm, vì hôm chấm thi phần mềm đã có trục trặc vừa chấm vừa sửa 3 lần.
"0 điểm thi trắc nghiệm gần như không xảy ra và nếu có xác suất như đạt điểm tối đa. Tất nhiên trên lý thuyết vẫn có thể 0 điểm nhưng nếu tô hú họa cũng không thể 0 điểm. Trường hợp ở Tây Ninh mờ đáp án thì tôi có thể chấp nhận bởi máy không nhận dang được, còn nói tô sai số báo dánh, mã đề là vô lý"- ông nói.
Không nên đổ lỗi cho thí sinh Việc phát hiện 58 bài thi trắc nghiệm bị điểm 0 ở Tây Ninh diễn ra trước khi công bố điểm thi. Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT Tây Ninh, Trường ĐH Công nghệ Đồng Nai đã nắm sự việc nhưng chỉ ở mức " động viên thí sinh và người nhà phúc khảo theo quy định". Các chuyên gia tuyể sinh nhìn nhận với những trường hợp bất thường như vậy, lúc ráp điểm, trước khi công bố có thể cần tìm hiểu vấn đề và kiểm tra, tiến hành rà soát. Tổ chấm trắc nghiệm phải luôn theo dõi kết quả chấm, nếu bất thường phải rà lại ngay. Đã đến lúc các bên liên quan phải thẳng thắn nhìn nhận sai sót và cầu thị chứ không đổ lỗi. Phía thiệt thòi nhất trong sự việc này là 34 thí sinh và gia đình. 15 ngày qua các em và gia đình chắc đã sống trong tâm trạng nặng nề, vì vậy cần một lời xin mỗi chứ không phải đổ lỗi. |
Lê Huyền
Học sinh giỏi quốc gia suýt trượt tốt nghiệp vì 3 điểm 0
- Trong 58 bài thi bị điểm 0 trước phúc khảo ở Tây Ninh có tới 3 bài thi của em Lê Quang Kỳ. Kỳ là học sinh giỏi quốc gia, cũng là học sinh duy nhất rớt tốt nghiệp ở trường chuyên trước phúc khảo vì điểm 0.
" alt="Điểm thi gần 9 thành 0: Tại thí sinh, người chấm hay phần mềm?"/>
Điểm thi gần 9 thành 0: Tại thí sinh, người chấm hay phần mềm?
- “Thu nhập bình quân của giảng viên Trường ĐH Tôn Đức Thắng cao gấp 1,5 lần so với thu nhập bình quân của cán bộ TP.HCM” – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Tôn Đức Thắng cho biết.Nói giáo viên lương thấp là "có voi, đòi tiên"?" alt="Lương giảng viên Trường ĐH Tôn Đức Thắng thấp nhất 16 triệu đồng"/>
Ca sĩ 30 tuổi tự tử tại ký túc xá, cảnh sát tìm thấy thư tuyệt mệnhHÀN QUỐC - Sự ra đi của nữ ca sĩ ở tuổi 30 khiến làng giải trí Hàn Quốc rúng động." alt="Choi Sung Bong tự sát tại nhà riêng"/>