Nhận định, soi kèo MU vs Man City, 22h30 ngày 6/4: Cái dớp của Pep

Dạy thêm - học thêm và những hệ lụy đi kèm của nó không phải là vấn đề mới xuất hiện gần đây.

Nó chỉ là một trong những biểu hiện khủng hoảng của nền giáo dục đang đứng trước nhu cầu phải cải cách thật sự.

Dạy thêm - học thêm ở nước nào cũng có, tuy nhiên ở Việt Nam nó có một đặc trưng rất đáng chú ý.

Sự tồn tại của dạy thêm, học thêm như hiện nay nếu không được giải quyết sớm và hợp lý sẽ ngày càng tạo ra sự lãng phí lớn cả về thời gian, tiền bạc của phụ huynh, giáo viên và học sinh. Ảnh: Quang Tuấn

Đó là trong rất nhiều trường hợp dạy thêm, học thêm diễn ra ngay trong chính ngôi trường phổ thông thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Những người dạy thêm cũng chính là các giáo viên chính quy làm việc ở những ngôi trường này và học sinh học thêm cũng chính là học sinh ở đây.

Ngay cả trường hợp giáo viên dạy thêm ở nhà riêng hay ở các trung tâm bồi dưỡng kiến thức (trung tâm luyện thi) thì học sinh ở đó vẫn có cả những học sinh ở lớp họ dạy hàng ngày.

Tính chất “nhị trùng” này đã tạo ra rất nhiều hệ lụy. Nhẹ nhất nó cũng dẫn tới trạng thái tinh thần “chân ngoài dài hơn chân trong” ở người giáo viên.

Nghĩa là người giáo viên sẽ phải chia sẻ sức khỏe, trí tuệ, thời gian cho việc dạy thêm ngoài hoạt động giáo dục chính thức ở trường học.

Trong rất nhiều trường hợp, thu nhập từ việc dạy thêm lớn hơn lương giáo viên nhận từ công việc giảng dạy chính thức ở trường nhiều lần vì thế ngay cả đối với những giáo viên có lương tâm dần dần trong vô thức, tâm sức họ cũng sẽ bị chi phối bởi chuyện dạy thêm.

Tệ hơn, khi người giáo viên không làm chủ được bản thân dạy thêm, học thêm sẽ dẫn tới những chuyện nghiêm trọng khác như phân biệt đối xử đối với những học sinh không đi học thêm hoặc những vi phạm đạo đức nghề nghiệp.

Kết quả là, giống như một trò chơi đuổi bắt vòng quanh, phụ huynh vừa ghét học thêm vừa phải gắng sức tạo điều kiện cho con đi học để khỏi tụt lại phía sau bạn bè và nuôi hy vọng đỗ vào những trường “điểm”, những trường đại học danh tiếng.

Vòng quay ấy qua mỗi năm học lại nhanh thêm và làm cho cả giáo viên và phụ huynh trượt ra xa khỏi mục tiêu, ý nghĩa tốt đẹp ban đầu của giáo dục.

Không thể cấm dạy thêm

Dạy thêm, học thêm mặc dù gây ra rất nhiều hệ lụy như trên nhưng thực tế không thể cấm.

Lý do thực sự không nằm ở chỗ “có cung thì ắt có cầu” như nhiều giáo viên nêu ra.

Lý do nằm ở chỗ biện pháp dùng mệnh lệnh hành chính để “cấm” dạy thêm sẽ không có hiệu quả trong thực tế thậm chí sẽ làm cho tình hình rối loạn hơn khi nó tạo ra hiệu ứng ngược.

Dạy thêm, học thêm với những biến tướng của nó chỉ là triệu chứng của một căn bệnh nặng.

Muốn chữa khỏi bệnh hoàn toàn thì phải cải cách giáo dục thực sự bắt đầu từ triết lý giáo dục trở đi. Cụ thể hơn, để dạy thêm, học thêm không còn lý do tồn tại, ít nhất sẽ cần tới hai điều kiện.

Một là giáo viên phải có mức lương đủ để sống một cuộc sống trung bình, giản dị.

Mức lương này đủ để đảm bảo giáo viên yên tâm làm việc trọn đời trong ngành giáo dục. Mức lương đó sẽ tăng theo thâm niên công tác và sự chuyên nghiệp trong công việc của họ.

Hai làtách rời hoạt động dạy thêm, học thêm khỏi hệ thống trường phổ thông. Nghĩa là chấm dứt vai trò “nhị trùng” của cả giáo viên và học sinh.

Nhật Bản: Lương giáo viên 40 triệu, tách bạch dạy thêm - học thêm

Ở Nhật, có thể dễ dàng nhìn thấy những em học sinh mặc đồng phục đi học thêm và trở về nhà rất muộn.

Một khi trong giáo dục còn có sự lựa chọn dựa vào thi cử, chừng ấy sẽ còn có học thêm.

Tuy nhiên, cần phải nói rõ rằng ở các nước, các hoạt động dạy thêm, học thêm diễn ra độc lập với hệ thống các trường phổ thông.

Ví dụ như ở Nhật, theo quy định của luật pháp các giáo viên đang giảng dạy tại các trường phổ thông thuộc hệ thống giáo dục quốc dân không được phép dạy thêm hoặc làm thêm nghề phụ ngoại trừ các nghề phụ đặc biệt có tác dụng hỗ trợ cho hoạt động chuyên môn (nghiên cứu, viết báo, dịch thuật).

Vì vậy, ở trường phổ thông sẽ không có hoạt động dạy thêm. Các hoạt động dạy thêm, học thêm sẽ được diễn ra ở các trường “dự bị” (yobiko) hoặc các trung tâm luyện thi (juku).

Giáo viên ở các trung tâm luyện thi hay trường “dự bị” này là giáo viên tự do hoặc là giáo viên trực thuộc các tổ chức này.

Công việc của họ  đơn thuần là cung ứng dịch vụ giáo dục phục vụ nhu cầu của học sinh và phụ huynh.

Phụ huynh muốn bổ túc cho con môn học nào, muốn luyện thi vào trường nào sẽ có lớp và giáo viên phù hợp đáp ứng.

Chính nhờ quy định trên, nên cho dù chuyện dạy thêm-học thêm ở Nhật khá phổ biến vẫn không gây ra các hệ lụy trực tiếp ở trường phổ thông và tác động xấu đến hình ảnh người thầy cũng như mối quan hệ thầy trò.

Nhiệm vụ của các giáo viên ở trường phổ thông là chuyên tâm vào công việc giáo dục học sinh.

Ngoài giảng dạy họ còn phải tham gia nghiên cứu khoa học (thông qua công bố các thực tiễn giáo dục của bản thân) và hướng dẫn học sinh tham gia hoạt động trong các câu lạc bộ, các hoạt động tình nguyện, thể thao…

Đương nhiên, lương của giáo viên Nhật đủ sống. Một giáo viên chính thức được tuyển dụng sẽ nhận được mức lương khởi điểm khoảng 20 vạn yên/tháng (tương đương 40 triệu VNĐ).

Mức lương này sẽ tăng dần theo thâm niên. Giáo viên làm việc trong các trường phổ thông ở Nhật được coi là “công vụ viên” và họ cũng sẽ được thưởng năm hai lần giống như nhân viên ở các công ty thuộc khối kinh tế khác.

Cho dù ở Nhật đang diễn ra hiện tượng nhiều giáo viên trẻ bỏ nghề sau ba năm làm việc vì sức ép tinh thần lớn do bận rộn và bị phụ huynh chỉ trích  quá mức, trở thành giáo viên vẫn là ước mơ của rất nhiều sinh viên.

Dạy thêm ở Việt Nam: Lãng phí tài năng của thầy

Ở Việt Nam hiện tại, khi cải cách hành chính giáo dục theo hướng phân quyền chưa diễn ra và sự bất hợp lý trong chế độ tiền lương của giáo viên chưa được giải quyết, việc cấm dạy thêm sẽ càng gây ra những hệ lụy khó lường.

Ví dụ như, làm thế nào để đảm bảo hoạt động thanh tra, xử lý dạy thêm, học thêm công bằng và minh bạch? Làm thế nào để ngăn chặn cái “bắt tay” giữa những người đi kiểm tra và các giáo viên dạy thêm?

Thay vì cấm hãy tạo ra môi trường tốt, chế độ đãi ngộ xứng đáng để giáo viên yên tâm làm việc và coi đó là điều kiện tiên quyết để tách hoạt động dạy thêm, học thêm ra khỏi hệ thống trường học phổ thông.

Sự tồn tại của dạy thêm, học thêm như hiện nay nếu không được giải quyết sớm và hợp lý sẽ ngày càng tạo ra sự lãng phí lớn cả về thời gian, tiền bạc của phụ huynh, giáo viên và học sinh.

Không chỉ thế, dạy thêm, học thêm mà chủ yếu là luyện thi vào các trường “điểm”, luyện thi đại học sẽ làm cho tài năng của nhiều giáo viên bị lãng phí.

Đơn giản vì mục tiêu của giáo dục trường học không phải chỉ là đưa học sinh đỗ vào một trường danh tiếng nào đó và hoạt động giáo dục không phải chỉ đơn thuần là “luyện” và “thi”.

• Nguyễn Quốc Vương

Xem thêm:

Top Gun: Maverick(Phi công siêu đẳng Maverick)và Doraemon: Nobita và cuộc chiến vũ trụ tí hon 2021cùng ra rạp Việt từ 27/5 và đều có các suất chiếu sớm trước đó. Tuy nhiên doanh thu của hai bộ phim này tại Việt Nam lại khiến nhiều người ngỡ ngàng.

Phi công siêu đẳng Mavericklà bộ phim được đánh giá rất cao của tài tử Tom Cruise. Tác phẩm được đầu tư lên tới 152 triệu USD, được quảng bá rầm rộ trên toàn cầu cũng như được bảo đảm bằng cái tên Tom Cruise cũng như thương hiệu Top Gun đình đám.

Ngay khi công chiếu Phi công siêu đẳng Maverickđã lên vị trí dẫn đầu về doanh thu cuối tuần qua tại Bắc Mỹ với doanh thu 124 triệu USD trong 3 ngày và hiện đã mang về 260,5 triệu USD trên toàn cầu cho nhà sản xuất. Tuy nhiên bộ phim này lại có doanh thu không như kỳ vọng tại thị trường Việt Nam.

Theo thống kê của Box Office Việt Nam thì đến chiều ngày 30/5, tác phẩm mới nhất Tom Cruise mới chỉ đạt 10,7 tỷ đồng. Trong khi đó, phim hoạt hình Nhật Bản Doraemon: Nobita và cuộc chiến vũ trụ tí hon 2021bỏ xa với 18,5 tỷ đồng.

Tính đến hết ngày chủ nhật 29/5, phim điện ảnh mới nhất về mèo máy Doraemon đã có hơn 187 nghìn lượt vé bán ra, thu về doanh thu khoảng 16,5 tỷ đồng tại phòng vé Việt. Thành tích này của mèo ú và những người bạn khẳng định chắc nịch rằng Doraemon vẫn là thương hiệu hoạt hình vô cùng được lòng khán giả Việt Nam ở mọi độ tuổi. 

Vốn được ấn định ra mắt năm 2021 nhưng dịch Covid-19 căng thẳng nên sang đến tháng 3 năm nay, Doraemon: Nobita và cuộc chiến vũ trụ tí hon 2021mới được công chiếu tại Nhật Bản và ra mắt khán giả Việt Nam tháng 5 này. Do là bộ phim dành cho cả gia đình thưởng thức nên Doraemon: Nobita và cuộc chiến vũ trụ tí hon 2021 dễ dàng giành vị trí số 1 doanh thu phòng vé Việt cuối tuần qua, vượt qua cả sức nóng của tài tử Tom Cruise và bom tấn đình đám đến từ Hollywood là Top Gun: Maverick. 

Trailer phim 'Top Gun: Maverick' 

Quỳnh An

Theo AquaMetals, công ty tái chế kim loại trụ sở tại Nevada, khoảng 15 triệu tấn pin lithium-ion sẽ hết hạn sử dụng vào năm 2030, thời điểm mà hầu hết nhà sản xuất ô tô đặt ra để loại bỏ phương tiện sử dụng động cơ xăng. Công ty kỳ vọng thị trường tái chế pin sẽ đạt 18,7 tỷ USD ngay trong cuối thập kỷ này.

Xu hướng sử dụng phương tiện di chuyển xanh đã kéo theo nhu cầu tái chế pin lớn tới mức ngay cả những công ty đang thống trị thị trường này cũng lo lắng về việc không thể đáp ứng.

J.B Straubel, CEO công ty Redwood Materials, cũng chính là đồng sáng lập và cựu Giám đốc tài chính của Tesla, đã huy động hơn 775 triệu USD từ các thương hiệu lớn như Amazon, Panasonic, Ford cùng một số đối tác để theo đuổi tham vọng trở thành công ty tái chế pin điện lớn nhất thế giới.

“Nếu nhìn vào số lượng xe điện (EV) mà chúng ta ước tính sẽ xuất hiện trên đường phố từ 5 đến 10 năm nữa, e rằng chúng tôi đã quá muộn khi giờ mới bắt đầu xây dựng cơ sở hạ tầng quy mô lớn”, Straubel cho biết.

Trong khi đó, nhiều nhà sản xuất xe điện hi vọng có thể tránh được tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng như từng xảy ra với đại dịch Covid-19. Họ đang đẩy mạnh tích hợp theo chiều dọc và tự nâng cao vòng đời pin trong những nhà máy nội bộ. Chẳng hạn, tập đoàn Volkswagen (VW) đã thành lập công ty mới, PowerCo để quản lý hoạt động kinh doanh pin toàn cầu khép kín, từ nguyên liệu thô cho tới tái chế.

Theo phân tích của TechCrunch và PitchBook, chỉ trong vòng 5 năm qua, 42 tỷ USD đã được rót vào lĩnh vực nghiên cứu công nghệ sản xuất và tái chế pin. VW hỗ trợ công ty pin thể rắn QuantumScape, BMW đầu tư vào Our Next Energy, trong khi GM rót tiền vào startup pin sạc nhanh Soelect và SolidEnergy Systems.

Tự động hoá là chìa khoá mở ra thị trường tiềm năng

Báo cáo của Viện nghiên cứu hệ thống và đổi mới Fraunhofer (ISI) trụ sở tại châu Âu dự đoán có khoảng 2,5 triệu tấn pin điện sẽ được sản xuất tại EU từ giờ cho tới năm 2030. Thế nhưng, năng suất tái chế pin lithium của khu vực này chỉ đạt khoảng 230 nghìn tấn/năm vào thời điểm đó và chỉ có thể tăng lên 1,5 triệu tấn/năm kể từ năm 2040 trở đi.

Tự động hóa quy trình tái chế pin sẽ là chìa khoá để các startup hay những công ty trong ngành mở ra cánh cửa thị trường tiềm năng, đặc biệt mốc thời điểm năm 2030 hoặc 2035 mà các nhà sản xuất xe hơi đặt ra để chuyển đổi hoàn toàn sang dùng pin điện đang đến gần.

Tháng trước, Posh - startup tái chế pin xe điện (EV) tự động đã huy động được 3,8 triệu USD ở vòng hạt giống (seed-round) với Y Combinator và Metaplanet. Ít ai biết ban đầu Posh được thành lập nhằm phát triển chế tạo robot cao cấp cho lĩnh vực nhà hàng. Thế nhưng, những người sáng lập công ty đã nhanh chóng chuyển hướng sang tự động hoá tái chế pin điện sau khi họ nhận thấy các pin Chevrolet Bolt bị thu hồi chất đống trong kho.

“Hiện nay, quy trình sản xuất pin đạt 100% tự động hoá nhưng tái chế pin thì 100% thủ công”, đồng sáng lập Wesley Zheng cho biết. Công ty đã chuyển sang ứng dụng công nghệ robot vào dây chuyền tháo gỡ các pack pin.

Trong khi đó, Relib, dự án nghiên cứu tái chế pin lithium-ion tại Anh, đã được Viện Faraday đầu tư từ năm 2018 nhằm sử dụng các hệ thống robot quang học và kỹ thuật máy học áp dụng vào quy trình tái chế.

Tiến sĩ Rastegarpanah, nhà nghiên cứu tại Viện Faraday, cho hay một trong những khâu tái chế gồm tháo rời linh kiện vẫn là một thách thức với các hệ thống tự động, do việc xác định và khoanh vùng các chi tiết trong môi trường công nghiệp ánh sáng bóng có thể dẫn tới những sai sót.

Bên cạnh đó, việc chưa có một quy chuẩn chung đối với lĩnh vực này, cũng như sự đa dạng trong các thiết kế pin càng khiến tác vụ trở nên khó khăn. Các nhà nghiên cứu thuộc dự án Relib đang làm việc để tự động hoá một số tác vụ tiêu chuẩn cơ bản như tháo chốt bất kể bu lông hay ốc vít trong pin có kích cỡ hay hình dạng như thế nào, dựa trên phương pháp thị giác – xúc giác.

Dự kiến có khoảng 145 triệu chiếc EV lăn bánh đến thời điểm năm 2030. Song song với cuộc đua công nghệ chế tạo pin xe điện, lĩnh vực tái chế cũng mang lại cơ hội lớn để tạo ra sự đột phá cho các startup và công ty biết nắm bắt.

Vinh Ngô (Tổng hợp)

Tổng thống Mỹ khởi động kế hoạch sản xuất pin xe điện 3,1 tỷ USD

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố bắt đầu kế hoạch 3,1 tỷ USD để thúc đẩy sản xuất pin xe điện trong nước.