TP.HCM triển khai 18 tiêu chí xây 'trường học hạnh phúc'

Khi quá trình số hóa chiếm lĩnh thế giới, một trong những lĩnh vực mới nhất cảm nhận được sức nóng từ sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo là xuất bản.

Từ khi ra mắt vào tháng 11/2022, ChatGPT - ứng dụng chatbot tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) - khiến nhiều người sửng sốt với khả năng viết một văn bản hoàn chỉnh trong thời gian ngắn chỉ với câu lệnh đơn giản.

Năm 2023, hàng trăm cuốn sách điện tử đăng ký ChatGPT là tác giả hoặc đồng tác giả đã xuất hiện trên Amazon. Dù phần lớn là các cuốn sách có nội dung vô tri, chất lượng thấp, không thể phủ nhận sự đáng gờm công nghệ này đem lại.

Trước sự phát triển ngày càng nhanh, càng “thông minh” của AI, những người làm sáng tạo nghệ thuật, cụ thể là nhóm tác giả sách, cần nhận diện tình hình ra sao và thích ứng như thế nào là vấn đề cần quan tâm.

Chấp nhận sự ảnh hưởng của AI

TS Ngô Di Lân - tiến sĩ ngành Quan hệ quốc tế tại Đại học Brandeis (Mỹ), tác giả cuốn Canh bạc AI - ChatGPT và tương lai loài người- cho rằng trong tương lai, mỗi tác giả sẽ đều có một “siêu trợ lý” là ChatGPT hoặc một phần mềm nào đó tương tự.

“Chúng ta sẽ phải chấp nhận rằng đó là một viễn cảnh khó tránh khỏi. Thời gian xuất bản sách sẽ ngắn hơn, có thể độ dài của sách cũng sẽ ngắn đi và mặt bằng chung của các nội dung xuất bản sẽ được nâng cao hơn. Nhưng cũng có lẽ vì thế mà ta sẽ khó có được những sản phẩm thực sự ‘kinh điển’ trong thời đại mà AI thống trị ngành xuất bản”, anh nói với Tri thức - Znews.

Tác giả Đức Anh - chủ nhân một số tác phẩm trinh thám, tiểu thuyết tâm lý ly kỳ như Tường lửa, Thiên thần mù sương- cũng cho rằng việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong xuất bản là bình thường, tất yếu.

Đức Anh nhận định hiện tại, các chatbot có kiến thức khá tốt về lý thuyết về truyện kể. Anh thường trò chuyện với ChatGPT khi lên một ý tưởng viết truyện, nó giống một người bạn giúp anh đọc, kiểm tra, ôn tập, nhìn chung trải nghiệm đem lại tốt. Tuy nhiên, anh chỉ dừng lại ở việc sử dụng "người bạn" này ở mức đó, không có ý định đi xa hơn.

Nhà văn Đức Anh.

Trong khi đó, tác giả trẻ sinh năm 1997 Lương Hoài Trọng Tính cũng đang sử dụng AI như một nguồn tham khảo, hỗ trợ trong quá trình sáng tác. Anh nhận xét trải nghiệm khá nhanh và có phần tiện dụng. Song đó, anh cho rằng các công cụ này vẫn phải được tích hợp để cung cấp thêm những nguồn thông tin khả thi, chính xác hơn.

Mặt khác, các tác giả Ngô Di Lân, Đức Anh và Lương Hoài Trọng Tính cũng bày tỏ mối quan tâm cho vấn đề tác quyền khi AI xuất hiện và "học" nhanh chóng thông qua các sản phẩm của con người.

"Là người thực tế, tôi cho rằng đây là một kết cục tất yếu. AI sẽ tiêu thụ mọi thứ dữ liệu mà con người đã sản sinh ra để học, dù là tranh ảnh, sách báo hay âm nhạc. Dù chúng ta có lên án nó hay không thì 'thần đèn' cũng đã chui ra khỏi đèn thần, giờ đã quá muộn", TS Ngô Di Lân nhận định. Anh cho rằng điều tốt nhất chúng ta có thể kỳ vọng sẽ xảy ra là những người làm trong lĩnh vực sáng tạo, cộng đồng nghệ thuật sẽ được đền bù, trả công xứng đáng cho chất xám của họ.

Người làm sách vẫn có thể đứng vững

Tiềm năng rộng lớn và đáng gờm của trí tuệ nhân tạo là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, những người làm công việc sáng tạo với con chữ hiện tại vẫn có thể tự tin bản thân có một chỗ đứng nhất định và sẽ không thể bị thay thế bởi một chatbot hay phần mềm nào.

Theo TS Ngô Di Lân, đối với các tác giả, thách thức lớn nhất đến từ AI có lẽ là tốc độ và sự bền bỉ vô bờ bến. Con người cần ăn, ngủ, đi chơi, và thường xuyên bị bí ý tưởng, AI thì không. Những người sử dụng AI để viết hoặc hỗ trợ viết sẽ có tốc độ xuất bản nhanh gấp nhiều lần các tác giả truyền thống.

"Thế nhưng, cũng như cách mà các sản phẩm thủ công mỹ nghệ có thể tồn tại được đến bây giờ bất chấp cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 3, có lẽ sách do tác giả truyền thống tự viết 100% cũng vẫn sẽ chứng tỏ được những giá trị bền vững và rất riêng của mình. Tôi cho rằng cả hai nhóm có thể chung sống hoà bình được với nhau", anh nói.

TS Ngô Di Lân là tác giả cuốn sách "Canh bạc AI - ChatGPT và tương lai loài người", viết về chủ đề trí thông minh nhân tạo dưới góc nhìn mang tính phân tích, dự báo.

Tác giả Lương Hoài Trọng Tính nhận xét các chất liệu được tạo nên từ ChatGPT có thể hay và tốt bởi sự đa dạng trong nguồn tài liệu, thông tin. Nhưng song song đó, quá trình làm sách hiện nay vẫn cần phải có nhiều sự can thiệp của con người, như quá trình đọc, sàng lọc, hiệu đính... cần có một hay một nhóm người thẩm định, so sánh, đối chiếu.

Do đó vị trí của người làm sách vẫn có thể hoạt động tốt nếu như các công việc vẫn còn phải có sự can thiệp của con người, việc mà máy móc khó có thể thay thế được.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho ZNews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. ZNews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@zingnews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

Tình hình an toàn, an ninh mạng đang tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Hoạt động gián điệp mạng, phá hoại của các thế lực thù địch ngày càng phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng về chủ quyền, an ninh, chính trị, đối ngoại, kinh tế, xã hội. Cùng với đó, hoạt động tấn công mạng vào hệ thống thông tin trọng yếu của an ninh quốc gia nhằm phá hoại cơ sở dữ liệu, gây gián đoạn hoặc chiếm quyền điều khiển diễn ra thường xuyên hơn.

“Vấn đề an ninh mạng đang đòi hỏi phải tiếp tục được nhận diện, luận giải, phân tích những điểm mới về mặt lý luận và thực tiễn, tìm kiếm những phương châm, kế sách, giải pháp từ góc độ mật mã, góc độ quản trị để phòng ngừa, ứng phó, giải quyết có hiệu quả các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, trọng tâm là an ninh mạng trong nền an ninh quốc gia phù hợp với bối cảnh mới, điều kiện mới”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Trường Giang nói.

Đồng quan điểm, PGS.TS Lê Hải Bình, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhận định, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với sự phát triển mạnh mẽ của không gian mạng, đang đặt ra nhiều thách thức với an ninh của các quốc gia như chiến tranh mạng, chiến tranh thông tin, khủng bố mạng, tội phạm mạng và bảo đảm an ninh tư tưởng trên mạng.

Bảo đảm an ninh tư tưởng trên mạng là nhiệm vụ trọng yếu

Đưa ra nhiều dẫn chứng thực tiễn trong đời sống hàng ngày, PGS.TS Lê Hải Bình nhấn mạnh rằng, sự bùng nổ thông tin trên không gian mạng đang tác động mạnh mẽ đến tư tưởng của mọi người và việc bảo đảm an ninh tư tưởng là vô cùng quan trọng, là một nhiệm vụ trọng yếu trong xây dựng Đảng.

Bên cạnh những thuận lợi, PGS.TS Lê Hải Bình cũng nêu ra 4 thách thức lớn trong việc bảo đảm an ninh tư tưởng trên không gian mạng, đó là: Các thế lực thù địch phản động triệt để sử dụng không gian mạng để gia tăng các hoạt động chống phá; tiện ích ẩn danh và bảo mật cao của các mạng xã hội đang là môi trường thuận lợi cho kẻ xấu lợi dụng, khai thác; sự lạc hậu về kỹ thuật của chúng ta so với thế giới; và cuối cùng là câu chuyện nhận thức. “Một bộ phận cán bộ, Đảng viên còn chưa có nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng cũng như các biện pháp bảo đảm an ninh tư tưởng, an ninh mạng”, PGS.TS Lê Hải Bình đánh giá.

Để tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức, vị Phó trưởng Ban Tuyên giáo trung ương cho rằng, thời gian tới, chúng ta cần phải triển khai đồng bộ, toàn diện nhiều giải pháp cả về tư tưởng và kỹ thuật. Trong đó, cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề nhận thức về không gian mạng, an ninh an toàn mạng và an ninh tư tưởng trên mạng.

Tại hội thảo, ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT cũng chỉ rõ, không gian mạng đã trở thành môi trường sống mới của mỗi người dân trên toàn cầu. Với sự bùng nổ của các công nghệ kỹ thuật số, không gian mạng mang lại vô số cơ hội phát triển kinh tế xã hội nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro về an toàn an ninh mạng, thậm chí là đe dọa đến an ninh, chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.

Không chỉ gia tăng về số lượng, theo ông Trần Đăng Khoa, mức độ phức tạp của các cuộc tấn công mạng ngày càng tăng do xu thế áp dụng các công nghệ mới như AI, 5G, Cloud, IoT… Các cuộc tấn công mạng mang màu sắc chính trị có quy mô lớn, hướng vào các hệ thống thông tin quan trọng cũng ngày càng tăng cả về số lượng và độ tinh vi.

Đại diện Cục An toàn thông tin cũng cho hay, theo thống kê của Bộ TT&TT, 100% quốc gia trong nhóm G20 và khoảng hơn 50% các nước còn lại trên thế giới đã xây dựng chiến lược quốc  gia về an toàn an ninh mạng. Trong đó, có khoảng 138 quốc gia đã ban hành luật về an toàn, an ninh mạng.

Tại Việt Nam, hệ thống hành lang pháp lý về an toàn, an ninh mạng đã được cơ bản hoàn thiện, với 3 Luật, 13 Nghị định và 11 Thông tư hướng dẫn. Đặc biệt, tháng 8/2022, Chiến lược an toàn, an ninh mạng quốc gia, chủ động ứng phó với các thách thức từ không gian mạng đến năm 2025, tầm nhìn 2030 đã được ban hành.

“Chiến lược với quan điểm và giải pháp mới, đột phá sẽ góp phần quan trọng trong việc giúp Việt Nam đối phó với những mối đe dọa ngày càng tăng trên không gian mạng, đặc biệt là định hướng chiến lược giúp cho các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và toàn xã hội thực hiện bảo đảm an toàn an ninh mạng”, ông Trần Đăng Khoa nhấn mạnh.

Theo họ, diễn đàn không đề cao hay phủ nhận vai trò của ChatGPT mà hướng mọi người đối diện, hiểu đúng về lợi và hại công cụ của AI (trí tuệ nhân tạo) này. 

Từ chủ đề ChatGPT về việc viết văn, viết sách của giới trẻ hiện nay, các diễn giả chia sự tác động của ChatGPT đối với 2 mảng viết văn (fiction) và viết sách (non-fiction) của giới trẻ. 

Đối với viết văn, diễn giả, khách mời thống nhất rằng ChatGPT không thể thay thế nhà văn bởi công cụ này không có sự sáng tạo, phong cách và cảm xúc của con người.

Lê Huỳnh Đức - tác giả cuốn Trở thành tác giả, Thông ba lá... nói ChatGPT có thể sao chép phong cách của nhà văn bằng cách tổng hợp điểm chung của các dữ liệu mẫu văn được nhập.

Nếu người dùng đưa ra lệnh hợp lý, ChatGPT có thể cho ra một bản thảo mang phong cách văn chương của một nhà văn cụ thể. Trường hợp người dùng có năng lực biên tập, hoàn toàn có khả năng cho ra đời một tác phẩm văn học hoàn chỉnh. 

"Nhưng thực tiễn, bạn đọc một quyển văn chỉ rơi nước mắt ở những phần sâu sắc, cá nhân nhất của tác giả, thường là tầng nghĩa số 3 và số 5. Điều này ChatGPT chưa làm được", anh cho hay.

Theo PGS.TS Đinh Điền, nhà văn có thể tận dụng rất nhiều khả năng của ChatGPT cho việc viết lách.

ChatGPT có thể là công cụ tuyệt vời giúp nhà văn kiểm tra sai lỗi trong bản thảo của mình, thậm chí là những chi tiết có khả năng xảy ra tranh cãi liên quan phân biệt giới tính, tôn giáo, sắc tộc...

Công cụ này cũng có thể đưa ra hàng loạt gợi ý về ngôn ngữ, giúp nhà văn có thêm ý tưởng diễn đạt hoặc khơi nguồn sáng tạo. Ông dẫn chứng Từ điển Oxfordbán chạy toàn cầu đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong việc phân tích định nghĩa, kết cấu từ vựng, tần suất dùng từ... cách đây 10 năm.

Dù vậy, theo phó giáo sư, nhà văn Việt Nam hiện khó ứng dụng ChatGPT vì phần lớn dữ liệu của công cụ này là tiếng Anh và tiếng Trung, phần dữ liệu tiếng Việt chưa đến 1%.

Đối với viết sách (phi văn chương), Lê Hoàng Thạch - Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ WEWE (VoizFM) tiết lộ thực tế có một nhóm viết sách chuyên nghiệp đang khai thác khả năng của ChatGPT ở TP.HCM.

Cụ thể, nhóm chia thành 3 bộ phận gồm huấn luyện và sản xuất nội dung bằng ChatGPT, biên tập rồi thương mại hóa, tạo thành dây chuyền viết sách hàng loạt. 

Nhóm này luôn tập trung viết những tựa sách về chủ đề đang tạo xu hướng như thao túng tâm lý, bạo lực lạnh... giành lợi thế bán sách trước những tác giả dày công nghiên cứu chủ đề tương tự. 

Anh nhận định: "Lạm dụng ChatGPT viết sách giống mì ăn liền - không ngon nhưng luôn bán chạy, phục vụ một nhóm người tiêu dùng nhất định.

Người dày công nghiên cứu có thể tạo ra những tác phẩm vĩ đại, để đời ví như fine dining (bữa ăn cao cấp), luôn có đối tượng người tiêu dùng tương xứng tìm đến. Vì vậy, viết sách cho mục đích nào là tùy ở người trẻ lựa chọn". 

Trên cơ sở nguyện vọng của cán bộ, giáo viên, nhân viên ngành giáo dục và đào tạo, huyện đã hỗ trợ kinh phí, bố trí xe đưa đón tại 2 tuyến. Xe xuất phát 5 giờ 30 thứ 2 hàng tuần với các điểm đón khác nhau theo hai  tuyến Trới - Kỳ Thượng và Trới - Đồng Sơn; chiều thứ 6, thứ 7 hàng tuần đón tại các điểm trường theo  hai tuyến Kỳ Thượng - Trới và Đồng Sơn - Trới. Lịch chạy 2 lần/tuần, với phương thức Nhà nước, nhân dân cùng làm.

Trong ngày đầu tiên, đã có 46 cán bộ, giáo viên, nhân viên ngành giáo dục và đào tạo của huyện được đưa đón tới trường. Hiện Hoành Bồ là địa phương duy nhất ở Quảng Ninh triển khai chuyến xe buýt miễn phí dành cho giáo viên, nhân viên ngành giáo dục, thể hiện sự vận dụng sáng tạo của huyện, sự quan tâm chăm lo đến công tác giáo dục vùng cao.

D. An