Diễn từ mở đầu với kỷ niệm hồi đầu năm nay, Han Kang tình cờ tìm thấy một tập thơ nhỏ cô viết từ năm 1979.

Tình yêu ở chốn nào?

Hẳn ở bên trong lồng ngực phập phồng của mình chứ sao.

Tình yêu là điều chi?

Chính là sợi chỉ vàng nối giữa tim người và tim ta.

Han Kang đọc diễn từ khi nhận Giải thưởng Nobel Văn chương 2024 tại Stockholm (Thụy Điển), ngày 7/12. Ảnh: Anna Svanberg/Nobel Prize.

Han Kang còn nhớ như in cảm giác khó tả khi cô bé 9 tuổi "không muốn cho ai xem cuốn 'Tập viết thơ'". Chụp ảnh bài thơ trước khi cất đi, cô cảm nhận được "nguồn mạch tiếp nối giữa những câu từ tôi viết năm xưa và con người mình hiện tại".

Mười bốn năm sau đó, Han Kang xuất bản những bài thơ đầu tiên, rồi đến truyện ngắn đầu tiên, "trở thành một người viết". Năm năm sau, cô xuất bản tiểu thuyết đầu tay mà cô viết trong ba năm. Cô ngày hôm nay, như trước kia, vẫn thấy "thích thú công việc viết thơ và cả truyện ngắn, nhưng viết tiểu thuyết luôn có sức mê hoặc đặc biệt". Bởi lẽ, khoảng thời gian đầu tư cho tiểu thuyết, từ một đến bảy năm, cho phép cô "chìm đắm trong những câu hỏi quan yếu và bức thiết", mà theo cô là xứng đáng để đánh đổi phần nào đời sống cá nhân.

Những câu hỏi trong đời một nhà văn

Khoảng thời gian viết 채식주의자 (tựa tiếng Việt: Người ăn chay, Hoàng Hải Vân dịch) từ năm 2003 đến 2005, Han Kang bị ám ảnh bởi những câu hỏi: "Một con người có thể hoàn toàn vô tội hay không? Chúng ta có thể khước từ bạo lực đến mức độ nào? Điều gì sẽ xảy ra với một kẻ từ chối thuộc về loài người, nhằm khước từ bạo lực?"

Nhân vật chính trong tiểu thuyết này đã lựa chọn từ bỏ việc ăn thịt, và sau rốt từ chối mọi loại thức ăn đồ uống ngoại trừ nước, tin rằng mình có thể hóa thành một cái cây. Phân cảnh cuối cùng là trong xe cấp cứu, vì tác giả "hy vọng Yeong-hye sẽ tiếp tục sống trong thế giới của câu chuyện này".

Đến 바람이 분다, 가라 (tạm dịch: Gió nổi rồi, đi đi; tựa tiếng Anh là Ink and Blood) kể về một phụ nữ đánh liều chính mạng sống của mình để minh chứng bạn cô không chết vì tự sát, "Chẳng phải sau rốt chúng ta phải sống sót đấy sao? Chẳng phải chúng ta cần làm chứng cho sự thật bằng chính sinh mạng của mình hay sao?" là những câu hỏi Han Kang đặt ra.

Trong tiểu thuyết thứ năm 희랍어 시간 (tựa tiếng Anh: Greek Lessons, tạm dịch: Giờ học tiếng Hy Lạp) - câu chuyện về một phụ nữ mất khả năng nói và một người đàn ông mất dần thị lực, Han Kang đi xa hơn: "Nhìn sâu vào phần dịu dàng nhất của con người, vuốt ve hơi ấm không thể phủ nhận kia, phải chăng đó là cách để sống tiếp trong thế giới phù du, bạo lực này?"

Ba tác phẩm của Han Kang đã xuất bản tại Việt Nam.

Gia đình Han Kang rời Gwangju vào tháng 1/1980, chỉ 4 tháng trước vụ thảm sát kinh hoàng. Năm 12 tuổi, cô tình cờ xem một tuyển tập hình ảnh về sự kiện, được những người sống sót và gia quyến những người bỏ mạng bí mật xuất bản. Tâm hồn non nớt chưa hiểu thấu ý nghĩa lịch sử của ấn phẩm đó, song cả hình ảnh những gương mặt bị hủy hoại vì dùi cui, lưỡi lê và súng đạn, lẫn bức ảnh chụp hàng dài người xếp hàng trước bệnh viện đại học để hiến máu cho nạn nhân bị trúng đạn, đều dấy lên nơi cô bé cùng một câu hỏi: "Con người có thể làm điều này với đồng loại của mình sao?"

Năm 2012, gác lại mong muốn viết một cuốn sách tươi sáng, Han Kang đi tìm lời giải đáp cho cô bé năm xưa, bắt tay viết 소년이 온다 (bản dịch tiếng Việt lấy tựa Bản chất của người, Kim Ngân dịch). Cô đọc một cuốn sách ghi chép lời của hơn 900 nhân chứng, rồi tiếp tục đọc về những sự kiện bạo lực khác, và sau rốt, mở rộng ra cả những cuộc thảm sát đã tiếp diễn xuyên suốt lịch sử nhân loại.

Những năm ở độ tuổi ngoài 20, Han Kang luôn viết mấy dòng sau trên đầu mỗi trang nhật ký:

"Hiện tại có cứu rỗi được quá khứ?

Kẻ còn sống có cứu rỗi được người đã khuất?"

Nhưng dòng nhật ký của một giáo viên trẻ tuổi dạy lớp buổi đêm ở Gwangju, người quyết định ở lại dù biết quân đội sắp đến, sau đó hy sinh, đã khiến Han Kang tìm được lối đi cho tiểu thuyết của mình, đồng thời đảo ngược hai câu hỏi trên:

"Quá khứ có cứu rỗi được hiện tại?

Người đã khuất có cứu rỗi được kẻ còn sống?"

작별하지 않는다 (tựa tiếng Anh: We Do Not Part, tạm dịch: Không lời từ biệt) - tiểu thuyết về những người sống sót sau thảm sát Jeju - khởi nguồn từ một giấc mơ của Han Kang vào năm 2014, đến 2021 mới hoàn thành và xuất bản, khám phá những câu hỏi: "Chúng ta có thể yêu thương đến nhường nào? Giới hạn của ta nằm ở đâu? Chúng ta cần bao nhiêu yêu thương để đến cuối cùng vẫn giữ được bản chất con người của mình?"

Bước tiếp trên hành trình một người viết

Từ bấy, Han Kang chưa hoàn thành tiểu thuyết tiếp theo, nhưng cô tiết lộ trong diễn từ rằng cuốn sách này liên hệ với 흰 (tựa tiếng Việt: Trắng, Hà Linh dịch) - tác phẩm tưởng nhớ người chị gái đã rời trần thế chỉ hai giờ sau khi chào đời của cô.

Cô nói mình "bước qua những cuốn sách đã viết, đến khi rẽ vào một khúc quanh và nhận ra chúng không còn trong tầm mắt". Những tác phẩm ấy "sẽ có cuộc sống độc lập và số phận của riêng mình", cũng như mọi nhân vật của cô:

"Những linh hồn đó sẽ đi xa đến đâu - những linh hồn đã tụ lại trong sắc cam đậm sâu sau mí mắt khép, bao phủ tôi trong ánh sáng ấm áp khôn tả? Những ngọn nến đó sẽ đi xa đến đâu - những ngọn nến sáng lên ở nơi xảy ra thảm sát, trong mỗi khung thời gian và không gian bị bạo lực khôn lường tàn phá, những ngọn nến trên tay những ai nguyện thề không bao giờ nói lời từ biệt? Ánh sáng đó có truyền từ bấc này sang bấc khác, từ trái tim này sang trái tim khác, qua sợi chỉ vàng?"

Cô bé Han Kang năm xưa viết trong tập thơ: "Tình yêu ở chốn nào? Tình yêu là điều chi?"

Tác giả Han Kang mùa thu năm 2021, thấy hai câu hỏi luôn thường trực trong tâm trí:

"Cớ sao thế giới lại tàn bạo và bi thương đến thế?

Vậy mà thế giới cũng lại tươi đẹp biết nhường nào?"

Cô những tưởng ấy là động lực thôi thúc ngòi bút của mình. Nhưng chẳng phải từ ngày bé thơ đến hôm nay, những câu hỏi mắc của cô luôn xoay quay tình yêu thương?: "Phải chăng âm điệu sâu thẳm và nguyên bản nhất đời tôi, ấy chính là tình yêu?"

Han Kang muốn bày tỏ lòng cảm tạ sâu sắc nhất đến những ai đã kết nối với cô qua sợi chỉ đó.

Han Kangsinh năm 1970 tại thành phố Gwangju, Hàn Quốc trước khi cùng gia đình chuyển đến thủ đô Seoul khi mới 9 tuổi. Cô có nền tảng văn học từ bé: cha cô là tiểu thuyết gia nổi tiếng Han Seung-won. Cô học chuyên ngành văn học tại Đại học Yonsei. Sự nghiệp văn chương của Han Kang bắt đầu vào năm 1993 khi 5 bài thơ của cô xuất bản trên tạp chí Văn học và Xã hội. Năm sau đó, truyện ngắn Red Anchorcủa cô thắng cuộc thi Văn học mùa xuân của báoSeoul Shinmun. Cô xuất bản tập truyện ngắn đầu tiên Yeosuvào năm 1995. Năm 1998, với tài trợ của Hội đồng Nghệ thuật Hàn Quốc, cô tham gia Chương trình Viết văn Quốc tế của Đại học Iowa trong ba tháng.

Các tác phẩm đã xuất bản của cô bao gồm tuyển tập truyện ngắn Fruits of My Woman(2000), Fire Salamander(2012); tiểu thuyết Black Deer(1998), Your Cold Hands(2002), Người ăn chay(2007), Breath Fighting(2010) và Greek Lessons(2011), Bản chất của người (2014), Trắng (2016), We do not part(2021); tập thơ I Put the Evening in the Drawer(2013).

Cô giành nhiều giải thưởng văn học lớn nhỏ tại quê nhà: Giải thưởng Tiểu thuyết Hàn Quốc lần thứ 25 (1999);Giải thưởng Nghệ sĩ Trẻ Ngày nay của Bộ Văn hóa Hàn Quốc (2000); Giải thưởng Văn học YiSang (2005); Giải thưởng Văn học Dongri (2010);Giải thưởng Văn học Manhae (2014); Giải thưởng văn học Hwang Sun-won (2015); Giải thưởng Văn học Kim Yujung (2018).

Người ăn chayđoạt giải Man Booker quốc tế năm 2016, Giải thưởng San Clemete ở Tây Ban Nha năm 2019. Bản chất của ngườigiành Giải thưởng Malaparte tại Ý năm 2017. I Do Not Bid Farewell nhận giải Medicis và giải Émile Guimet của Pháp lần lượt vào năm 2023 và 2024.

Cô được chọn là tác giả thứ năm cho dự án Thư viện Tương lai (tuyển chọn tác phẩm của những nhà văn hiện nay và xuất bản trong tương lai) ở Na Uy vào năm 2019. Tác phẩm Dear Son, My Belovedsẽ lưu giữ tại Thư viện Deichman tại Oslo cho đến khi xuất bản theo lịch trình vào năm 2114.

Ngày 10/10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố Nobel Văn chương 2024 trao cho Han Kang, đưa cô trở thành người Hàn Quốc đầu tiên và nữ tác gia châu Á đầu tiên đoạt giải thưởng này.

Các khách mời trao đổi tại buổi Tọa đàm: “Nhân lực chất lượng cao Khoa học dữ liệu: Thách thức và cơ hội”.

Định hướng thạc sĩ, tiến sĩ là một nghề

Theo ITViệc, ngành CNTT sẽ thiếu hụt khoảng 25% nhân lực so với nhu cầu thực tế trong năm 2020, tương ứng với 350.000-400.000 người. Hàng năm, số lượng cử nhân IT ra trường trên 50.000 người. Tuy nhiên, hơn 70% số này phải qua đào tạo bổ sung để đủ trình độ và kỹ năng đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng.

Theo ngân hàng thế giới, nếu đánh giá trên thang điểm 10 thì chất lượng nhân lực Việt Nam chỉ đạt 3,79 điểm, xếp thứ 11/12 nước châu Á trong danh sách xếp hạng.

Tính riêng trong lĩnh vực công nghệ thông tin, theo báo cáo của Vietnamworks, nhân sự có bằng sau đại học (thạc sĩ, tiến sĩ…) chỉ chiếm 7%, có bằng cử nhân đại học chiếm chủ yếu với 74%, còn lại là trình độ cao đẳng, trung cấp và trung học phổ thông.

Theo PGS Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Đại học Bách Khoa, có 2 nguyên nhân khiến nhiều sinh viên không theo học lên cao học, thứ nhất là nhu cầu của thị trường; thứ hai là quan niệm trong nước về đào tạo kỹ sư và thạc sĩ chưa rõ ràng.

Trước thực trạng trên, GS Vũ Hà Văn, Giám đốc Khoa học Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBigdata, Tập đoàn Vingroup cho rằng việc cần làm là tập trung vào đào tạo nhân lực chất lượng cao.

“Thay vì bỏ chi phí để mua các sản phẩm của nước ngoài với giá cao, chúng ta cần tập trung đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao mới”, GS Vũ Hà Văn khẳng định.

Để thực hiện điều này, Quỹ Đổi mới sáng tạo VINIF (thuộc Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBigdata), Tập đoàn Vingroup đã ký kết hợp tác đào tạo với 5 trường Đại học, Viện nghiên cứu nhằm hỗ trợ nguồn lực tài chính, công nghệ, mạng lưới trí thức, chuyên gia cho các cơ sở đào tạo và học viên cao học có điều kiện học tập và nghiên cứu theo trình độ quốc tế. Theo đó, VINIF sẽ tài trợ 2 tỷ đồng cho từng trường trong năm đầu tiên, hỗ trợ tối đa trong 3 năm.

Theo PGS Phan Thị Hà Dương - Giám đốc điều hành Quỹ đổi mới sáng tạo VinIF, Chương trình đào tạo của các trường Đại học, Viện lần này đặt mục tiêu đào tạo thạc sĩ theo hướng ứng dụng thực tế thay vì đào tạo để sau này làm tiến sĩ.

Ngoài ra, Quỹ VINIF có chương trình tài trợ học bổng sau đại học dành cho các học viên cao học và nghiên cứu sinh xuất sắc đang hoặc sẽ theo học các chương trình sau đại học trong nước thuộc các chuyên ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật hoặc y dược, giá trị lần lượt 120 triệu đồng/năm và 150 triệu đồng/năm.

Đây là một trong những cơ sở để hiện thực hóa cách nhìn nhận việc làm thạc sĩ, tiến sĩ là một nghề trong môi trường khoa học - một điều đã phổ biến ở nước ngoài nhưng Việt Nam thì chưa.

Nhiều chương trình đào tạo để lựa chọn

Trong khuôn khổ toạ đàm, GS Vũ Hà Văn chia sẻ về chương trình mới dành cho các bạn sinh viên năm cuối do Tập đoàn Vingroup phát động. Những bạn định hướng theo đuổi lĩnh vực khoa học dữ liệu hay trí tuệ nhận tạo sẽ được trang bị thêm kiến thức toán học và lập trình cần thiết trong quá trình làm việc thực tế kéo dài 6-12 tháng tại VinBigdata. Chương trình này sẽ trả thu nhập cho các bạn mà không có ràng buộc. “Sau một năm, khi thành kỹ sư lành nghề, cánh cửa hoàn toàn mở rộng với các bạn”, ông Văn nói.  

PGS Trần Minh Triết, Viện trưởng Viện John von Neumann, Đại học Quốc gia TP HCM cho biết từ năm 2004, trường đã có khóa đào tạo định hướng chính về khoa học dữ liệu, máy học, trí tuệ nhân tạo. Ông Triết cũng chia sẻ chương trình của Viện không chỉ giới hạn ở các sinh viên tốt nghiệp đại học, mà mở rộng cơ hội cho sinh viên ưu tú học năm thứ ba, thứ tư, năm cuối.

Đại học Khoa học Tự nhiên, trường đầu tiên có đào tạo chính thức Thạc sĩ Khoa học Dữ liệu từ 2018 sẽ lần đầu tuyển sinh đại học ngành này từ 2020. Viện Toán học có Chương trình tạo nguồn học viên bằng việc nhận hướng dẫn khoa học các sinh viên năm cuối.

Đại học Quy Nhơn sẽ mở khóa đào tạo thạc sĩ Khoa học dữ liệu từ 2020, theo PGS Đỗ Ngọc Mỹ - Hiệu trưởng nhà trường.

Tại Đại học Bách Khoa, Hiệu trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết trường đang đổi mới quy trình học thạc sĩ, tích hợp song song với giai đoạn học cử nhân. Nhờ đó, sinh viên có thể lấy bằng thạc sĩ sau 5,5 năm.

Với Đại học Quy Nhơn, PGS Đỗ Ngọc Mỹ chia sẻ từ năm 2020, trường sẽ mở khóa đào tạo thạc sĩ khoa học dữ liệu ứng dụng, mang cơ hội tiếp cận lĩnh vực mới cho các học viên.

Đánh giá đây là “mô hình hợp tác văn minh, chưa có tiền lệ giữa một tập đoàn kinh tế và các cơ sở đào tạo và nghiên cứu tại Việt Nam”, PGS.TS Tạ Hải Tùng - Viện trưởng Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Bách Khoa Hà Nội nhận định mô hình này sẽ thay đổi cách thức đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Việt Nam và “là hình mẫu cần được nhân rộng trong xã hội”.

Minh Tuấn

Số liệu mới nhất cho thấy nhà mạng này đã có thêm 760.000 thuê bao điện thoại trả sau, cao nhất trong 8 năm trở lại đây, vượt qua các đối thủ như AT&T và Verizon cũng như con số dự phóng 708.800 thuê bao của các chuyên gia.

Theo dữ liệu của Refinitiv, doanh thu quý II/2023 của T-Mobile giảm 2,6%, xuống còn 19,02 tỷ USD, thấp hơn ước tính 19,31 tỷ USD. Song, nhà mạng vẫn có sự tăng trưởng đối với cả thuê bao trả trước và trả sau trong “một thị trường bão hoà cao”.

Mặc dù vậy, nhà phân tích Jamie Lumley từ Third Bridge nhận định rằng đà sụt giảm qua từng năm có thể là dấu hiệu cho thấy “sức mạnh của chiến lược định giá” đang bắt đầu suy yếu khi thị trường đi vào ổn định.

T-Mobile đã nâng dự báo cả năm về tốc độ tăng trưởng thuê bao không dây, kỳ vọng số lượng thuê bao này sẽ tăng thêm từ 5,6 triệu đến 5,9 triệu, so với trước đó là 5,3 triệu đến 5,7 triệu.

Nhà mạng này nhận thấy một lượng lớn khách hàng tìm đến các gói cước giá rẻ như “Go5G Plus” và “Phone Freedom”, thay vì các hợp đồng thuê bao kéo dài tới 3 năm của các đối thủ cung cấp.

Tỷ lệ khách hàng ngừng sử dụng dịch vụ của T-Mobile cũng tốt hơn so với các đối thủ, ở mức 0,77%, trong khi của Verizon là 0,83%/tháng còn AT&T là 0,79%.

Trong khi đó, nhà mạng số một tại thị trường Mỹ - Verizon cũng có một quý doanh thu cao hơn ước tính, chủ yếu nhờ vào cắt giảm chi phí và gia tăng số lượng thuê bao không dây đối với khách hàng doanh nghiệp, cũng như mạng 5G siêu nhanh.

Các công ty viễn thông Mỹ đang đối mặt với cuộc khủng hoảng truyền thông, bắt đầu từ một số thông tin do WSJ đăng tải về việc các dây cáp chứa chì của nhà mạng bị bỏ hoang gây ô nhiễm môi trường, trong đó có các địa điểm do Verizon điều hành.

“Đây là vấn đề lịch sử để lại, trên hồ sơ của chúng tôi không lưu trữ đầy đủ về lượng chì trên các dây cáp”, Anthony Skiadas, giám đốc tài chính Verizon cho biết, đồng thời nói rằng “còn quá sớm” để dự đoán về những tác động tài chính tiềm tàng.

Chuyên gia phân tích Matt Britzman của Hargreaves Landsdown nhận định vấn đề này “sẽ là đám mây bao trùm toàn ngành công nghiệp cho đến khi tìm được bằng chứng tin cậy về tác động tài chính hoặc môi trường”. 

(Theo Reuters)

Nghĩ khác biệt, làm âm thầm, nhà mạng Canada xâm chiếm lĩnh vực y tế điện tử