Quattro Coupe dựa trên khung gầm của chiếc Audi 80 trang bị hệ dẫn động bốn bánh đầu tiên của Audi.
Các kỹ sư đã đặt cược rằng độ bám đường được tăng cường của hệ dẫn động bốn bánh toàn thời gian sẽ rất ổn định trên các dạng địa hình như sỏi đá và tuyết. Quattro đã đúng khi chứng minh điều đó sau khi giành chức vô địch vào các năm 1983 và 1984 cũng như giành ba chiến thắng tại giải đua đặc biệt Pikes Peak International Hill Climb.
Cái tên Quattro đều hiện diện trên hầu hết mẫu xe của Audi ngày nay. Một phần nhờ vào sự thành công của Audi, những thương hiệu ôtô khác cũng đã áp dụng hệ dẫn động bốn bánh toàn thời gian. Audi sau đó đã từ bỏ giải đua WRC, nhường đường cho những mẫu xe khác như Subaru Impreza WRX và Mitsubishi Lancer Evolution.
Hộp số bán tự động
Hộp số sàn hay tự động là những lựa chọn phổ biến trên thế giới. Tuy nhiên có những lúc các mẫu xe tự động cần tới việc chủ động sang số, và đó là lý do hộp số bán tự động ra đời. Các đội đua nhận thấy lợi thế về hiệu suất ở những hộp số có thể tự sang số mà không cần dựa vào pedal ly hợp, cho phép sang số nhanh hơn, do đó vấn đề chỉ còn là thời gian trước khi công nghệ này trở nên phổ biến ở cả xe đua và xe thể thao phổ thông.
Hộp số ly hợp kép PDK của Porsche đã trở nên tiêu biểu trên những mẫu xe thể thao của hãng xe Đức, công nghệ này đã được thử nghiệm lần đầu tiên trên chiếc xe đua 956 vào năm 1983. Tuy nhiên, hộp số PDK không được trang bị trên một chiếc Porsche được sản xuất đại trà cho đến năm 2009.
Năm 1983, Porsche tích hợp hộp số PDK (Porsche Dopelkupplungsgetriebe) trên mẫu xe đua Porsche 956.
Trong khi đó, Ferrari đã phát triển hộp số bán tự động cho xe F1 và trình làng vào năm 1989 trên chiếc Ferrari 640. Luôn mong muốn kết hợp công nghệ xe F1 với những siêu xe của mình, Ferrari đã trang bị hộp số bán tự động trên chiếc Mondial năm 1993 và F355 vào năm 1997. Về sau, Ferrari còn thêm một phụ kiện đặc trưng cho hộp số bán tự động là lẫy chuyển số.
Phanh đĩa
Phần quan trọng của một chiếc xe là hệ thống phanh. Kể từ khi phát minh ra ôtô, tiến bộ lớn nhất trong công nghệ chế tạo phanh là phanh đĩa. Bởi vì bề mặt phanh có những lỗ được chia nhằm làm không khí giữa hai bề mặt má phanh thoát nhiệt tốt hơn so với phanh tăng trống, đồng thời cũng hạn chế tình trạng bị quá nhiệt và cải thiện về mặt hiệu suất.
Xe đua huyền thoại Jaguar C-Type.
Hiệu suất được cải thiện đã thu hút sự chú ý của Jaguar vào đầu những năm 1950. Do đó, nhà sản xuất ôtô Anh đã hợp tác cùng Dunlop, công ty phát triển hệ thống phanh đĩa cho máy bay. Nếu máy bay thắng lại trên đường băng bằng hệ thống phanh đĩa, nó cũng sẽ có tác dụng đối với xe hơi. Do đó, một chiếc Jaguar C-Type với hệ thống phanh đĩa đã tiếp tục giành chiến thắng trong 24 giờ của Le Mans.
Nhiều thương hiệu khác cũng đã từng thử nghiệm phanh đĩa trên các mẫu xe sản xuất trước đó (Crosley Hotshot 1949 và một số mẫu Chrysler 1950), nhưng chiến thắng của Jaguar đã chứng minh rằng công nghệ này thực sự mang tính cách mạng. Ngày nay, phanh đĩa là trang bị tiêu chuẩn trên hầu hết mẫu xe ngày nay.
Chống bó cứng phanh
Giống như phanh đĩa, hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) được sử dụng phổ biến hơn trên máy bay trước khi áp dụng cho ôtô với tên gọi là hệ thống Maxaret của Dunlop đã được sử dụng từ máy bay dân dụng đến máy bay ném bom nguyên tử "V-Force" của Anh.
Vào những năm 60, một biến thể của hệ thống này là hệ thống ABS cơ khí đã được sử dụng trên xe đua F1 Ferguson P99 và Jensen FF. Tuy nhiên, chi phí đắt đỏ khiến nó chỉ được sử dụng hạn chế.
Xe đua F1 Ferguson P99 lần đầu tiên áp dụng hệ thống chống bó cứng phanh trên máy bay.
Ngày nay, những chiếc xe không được trang bị phanh ABS sẽ được xem là bất hợp pháp tại Mỹ. ABS hoạt động không quá phức tạp, nhưng mang lại hiệu quả và độ an toàn rất cao khi sử dụng phanh.
Tại phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu khoa Khoa học Sức khoẻ Môi trường, ĐH Massachusetts Amherst thực hiện tính hiệu quả trên 6 loại khẩu trang thông dụng ở các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Kết quả được công bố trên Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology của Springer Nature cho thấy không có loại khẩu trang nào có hiệu quả 100%. Đặc biệt các loại khẩu trang bằng vải ít tiền có hiệu quả bảo vệ rất thấp.
Khẩu trang vải lọc kém nhất
Trong phòng thí nghiệm, 6 loại khẩu trang làm từ các loại vật liệu bao gồm vải, giấy và polypropylene được đeo lên một mô hình đầu người đặt trong một buồng kín được xả đầy bụi lơ lửng.
Nhóm nghiên cứu đặc biệt tò mò về các loại khẩu trang bằng vải ít tiền được sử dụng rộng rãi ở các quốc gia đang phát triển với giá chưa tới 1 USD, có thể giặt và tái sử dụng nhiều lần.
Kết quả: Loại khẩu trang vải co giãn thông thường có tính hiệu quả thấp nhất, chỉ lọc bỏ được 15-57% lượng bụi trong luồng khí đi qua.
Khẩu trang bằng vải thông thường ít tác dụng
Điều này có nghĩa nếu đeo khẩu trang vải thông dụng trong 1 ngày ô nhiễm ở New Delhi với mật độ bụi lơ lửng 350 microgams/m3 thì khối bụi vẫn lọt vào người gấp 10 lần nồng độ tiêu chuẩn của WHO.
Với khẩu trang y tế N95 làm từ polyprolen, trong điều kiện phòng thí nghiệm và mẫu thử nghiệm là các hạt muối có đường kính 300 nm, khẩu trang này có thể loại bỏ được 95% tổng số hạt.
Đây là tiêu chuẩn được sử dụng để bảo vệ công nhân phải tiếp xúc ngắn hạn với môi trường có nguy cơ ô nhiễm cao như khai thác mỏ, cơ khí, hay các ngành nghề độc hại khác.
Các loại khẩu trang có nếp gấp làm bằng vải và cellulose cũng hoạt động hiệu quả như mặt nạ N95.
Kết luận, tất cả các loại khẩu trang đã kiểm tra đều lọc tương đối tốt các hạt có kích thước lớn nhất. Với bụi mịn, loại ít tiền nhất chỉ có thể lọc ở mức độ rất khiêm tốn và không có loại khẩu trang nào có thể bảo vệ được người dùng 100%.
Cũng phải lưu ý đây mới chỉ là thử nghiệm với bụi lơ lửng, trong khi ô nhiễm không khí bao gồm một hỗn hợp rất nhiều hoá chất, nhiều nguồn khác nhau và các hạt vật chất siêu nhỏ có thể thay đổi kích thước theo thời gian.
Hơn thế, khẩu trang có thể đeo vừa khít với người này nhưng không khít với người khác, làm ảnh hưởng tới tác dụng bảo vệ của khẩu trang.
Cần lựa chọn tốt hơn
Trên thực tế, bụi lơ lửng ở những thành phố bị ô nhiễm nặng, đặc biệt ở những nơi gần nguồn đốt như xe hơi, xe tải hay các đám cháy còn có kích thước nhỏ hơn các hạt 300 nm trong thí nghiệm.
Kích thước hạt càng nhỏ càng khó lọc bỏ. Ngay cả N95 cũng không phải được thiết kế để đối phó với các nguồn ô nhiễm không khí đô thị truyền thống.
Điều đó có nghĩa là ngay cả khi người dân ở những quốc gia đang phát triển có đủ tiền mua N95 (số người này không nhiều) thì một lượng đáng kể các hạt bụi độc hại vẫn có thể đi vào phổi của họ.
Một số nhà sáng chế đã thiết kế những khẩu trang vải tốt hơn giống với N95 dành cho người dân bình thường. Những thiết kế mới này đạt được tiêu chuẩn của N95, nhưng vẫn còn chưa rõ sẽ hoạt động hiệu quả đến đâu cho một người lái taxi ở Karrachi hay một người đứng trông cửa hàng ở Sài Gòn. Thêm nữa, họ cũng khó tiếp cận được loại khẩu trang này vì giá thành.
Hình ảnh thường thấy ở Việt Nam
Vậy có thể thiết kế được một loại khẩu trang vừa tiền cho đa số mọi người mà vẫn có hiệu quả tốt? Có thể chứ.
Nhưng cho đến khi điều này xảy ra, chúng ta không thể cho phép người dùng khẩu trang tưởng rằng họ hoàn toàn được bảo vệ từ không khí ô nhiễm. Có những loại khẩu trang có hiệu quả bảo vệ nhất định, vậy vẫn còn tốt hơn là không có gì.
Nhưng mỗi người nên tự điều chỉnh việc phải tiếp xúc với không khí ô nhiễm như chọn nơi sống, bỏ thói quen hút thuốc, hạn chế đi trên những con đường tắc nghẽn giao thông, và dài hạn hơn là cần phải giảm mức độ ô nhiễm ngay ở nguồn gây ra ô nhiễm.
- Các nhà nghiên cứu tại ĐH Massachusetts Amherst đã thử nghiệm tính hiệu quả 4 loại khẩu trang phổ biến tại các nước đang phát triển và kết quả hết sức bất ngờ.
评论专区